Ünite 11 Soru-Cevap Ders Özetleri

VEHHABİLİK

SORU1) Vehhabilik nedir?
Cevap1) İbn Teymiyye’nin fikirlerinden mülhem olarak kendilerini Sünni Selef akidesine ve Hanbeli mezhebine nispet eden Muhammed b. Abdülvehhab’ın, görüşlerini kabul ettirmek ve yaymak için Muhammed b. Suud’un siyasi desteğine başvurarak 1157/1744’te oluşturdukları dini hareketin adıdır.

SORU2) Vehhabiliğin diğer isimleri nelerdir ve kimler tarafından verilmiştir?
Cevap2) fırka mensupları kendilerine şu isimleri vermiştir:
- Muvahhidun (kendilerini tevhid inancının gerçek uygulayıcıları olarak görmelerinden dolayı bu ismi almışlardır.)
- Selefi
- Hanbeli
Muhalifleri tarafından verilen isimler şunlardır:
- Harici ( Osmanlı, isyan hareketi olarak gördüğü için bu ismi verir.)
- Vehhabilik (kurucusuna nispetle verilen isimdir.)

SORU3) Vehhabiliğin sadece İbn Abdulvehhab’ın başlattığı hareket için değil; İslam dünyasında dinin, yozlaştırıcı düşünce ve tutumlardan ayıklanmasını savunan ve dini konularda az çok bağımsız ve hatta yeni hükümler vermenin gereği üzerinde duran her türlü faaliyet için kullanılan bir terim haline geldiğini savunan kişi kimdir?
Cevap3) Fazlurrahman’dır.

SORU4) Vehhabiliğin ortaya çıktığı 18. yy’da orta Arabistan’ın genel özellikleri nelerdir?
Cevap4) - Aşiret geleneğine bağlı, hayvancılık, kısmi ziraat ve yağma ile geçinen yarı göçebe toplulukların hakim olduğu bir sosyal yapı hakimdi.
- Feodal yapıya bağlı konfederatif bir yönetim biçimi vardı.
- Ahsa’da Ureyirler, Uyeyne’de Muammeriler, Deriye’de Suudiler, Hicaz’da Haşimiler yerleşmişti.

SORU5) İngiliz ve Fransızların bölgeyle ilgilenmeye başlamaları hangi asırda başlar?
Cevap5) 19.yy

SORU6) Muhammed b. Abdülvehhab nerede ve kaç yılında doğdu ve ne zaman öldü?
Cevap6) Uyeyne’de 1703’te doğmuştur ve 1792’de ölmüştür.

SORU7) Muhammed b. Abdülvehhab dini görüşlerini yaymak için ilk siyasi desteği kimden almıştır ve ilk eylemi ne olmuştur?
Cevap7) Osman b. Muammer ile anlaştı. İlk eylemi Zeyd b. El Hattab’ın kabrini tahrif etmek oldu.

SORU8) Muhammed b. Abdülvehhab ikinci siyasi desteği kimden ve ne zaman almıştır?
Cevap8) Muhammed b. Suud ile Deriye’de 1744’te anlaştı.

SORU9) Muhammed b. Suud’un ittifak için ileri sürdüğü şartlar nelerdir ve bu ittifakın esası neydi?
Cevap9) - İbn abdülvehhab’ın kendilerini terk etmemesi
- Mahalli vergileri almaya devam etmek
Bu anlaşmanın esası; tevhid prensibini yaymak için kılıç yoluyla el-emru bi’l- maruf ve’n- nehyu ani’l münker uygulamasıydı.

SORU10) Vehhabiliğin 18. yy’da güçlenmesinin sebepleri nelerdir?
Cevap10) - Osmanlının Rus, Avusturya ve İran savaşlarıyla meşgul olması
- Hicaz ve Bağdat valilerinin beceriksizliği

SORU11) Osmanlı iktidarı vehhabileri bastırmak için kimi görevlendirmiştir?
Cevap11) M. Ali Paşa (mısır valisi) ‘dır. 1818’de vehhabiler kesin yenilgiye uğramıştır.
SORU12) 2. dönem Vehhabiliği kim ne zaman başlatmıştır?
Cevap12) Türki b. Abdillah, 1824’te.

SORU13) 2. dönem Vehhabiliğinin en temel özelliği nedir?
Cevap13) İngilizlerle Osmanlıya karşı ittifak kurulması.

SORU14) İhvan teşkilatını kim ne zaman kurmuştur?
Cevap14) Abdülaziz b. Suud, 1911’de kurdu.

SORU15) Suudi Arabistan krallığı kim tarfından ne zaman kurulmuştur?
Cevap15) Abdülaziz b. Suud, 1927’ de kurdu. Krallığın bu ismi alması 1932’dedir.

SORU16) İhvan teşkilatının misyonları nelerdir ve hangi harekete örnek teşkil etmiştir?
Cevap16) - Vehhabilik hareketinin hazır vurucu gücüdür.
- Mezhebi görüşlerinin yaşanması ve yaygınlaşmasını sağlamıştır.
- Bedevilerin yerleşik hayata geçirilmesinde aracı rol üstlenmişlerdir.
İhvanu’l-Müslimin Hareketine (Mısır) örnek olmuştur.

SORU17) Sebile Savaşı ne zaman kimler arasında olmuştur ve sonucu nedir?
Cevap17) Abdülaziz b. Suud’un bedevi Araplardan oluşturduğu ordu ile İhvan Teşkilatı arasında 1929’da oldu. İhvan teşkilatı ortadan kaldırıldı.

SORU18) Kabe baskını ne zaman kim tarafından gerçekleştirildi?
Cevap18) 1980’de Cüheymen b. Muhammed b. Seyfi’l-Uteybi tarafından gerçekleşti.

SORU19) Siyade ne demektir?
Cevap19) Hanedana yakın çevreye verilen addır.

SORU20) Muhammed b. Abdülvehhab’ın düşünce sisteminin etkilendiği kişiler kimlerdir?
Cevap20) - İbn Teymiyye
- İbn Kayyım el Cevziyye
- Şeyh Abdullah
- Ebu Bekir el Hallal

SORU21) Muhammed b. Abdülvahhab’ın eserleri nelerdir?
Cevap21) - Kitabu’t Tevhid
- Keşfü’ş Şubuhat

SORU22) Muhammed b. Abdüvahhab’a göre tevhid nedir ve kaç kısımdır?
Cevap22) Tevhid kalp, lisan ve amelle gerçekleşir. Biri eksik olursa kişi Müslüman sayılmaz.
Tevhid inancı 3 kısımdır: 1-tevhid-i zat ve esma
2-tevhid-i rububiyet
3-tevhid-i uluhiyet

SORU23) Şefaat konusunda reddedilen görüş nedir?
Cevap23) Tevessüldür. ( Tevessül: Bir şeyi vesile veya aracı kılmaktır.)

SORU24) Muhammed b. Abdülvehhab’a göre bid’at ve mel’un ne demektir?
Cevap24) Allah’ın kitabı ve Hz. Peygamber’in sünnetinde mevcut bulunmayan her şey bid’attir ve bid’at reddedilmelidir. Bid’at ortaya koyan kişi de mel’un olarak kabul adilir.

SORU25) Vehhabiliğe göre bid’atler nelerdir?
Cevap25) - mezar, türbe ve yatır ziyaretleri
-   hz peygamberin aşırı tazimi, ona Kur’an’da ifade edilenden fazlasıyla salatu selam getirme
-   ezanlardan önce sela verme
-   delaili hayrat okuma
-   bazı tasavvuf büyüklerine, şeyhlere, pirlere bağlanma, onlardan medet umma, onların mezar ve türbelerini ziyaret etme
-   sakalı şerif ziyaretleri
-   Hz Peygamber’in doğumu ve hayatının safhalarını anlatan mevlid toplantıları
-   Camilerirn tezyin edilip süslenmesi, kubbe ve minare yapılması
-
SORU26) Vehhabilere göre delil kabul edilen kaynaklar nelerdir?
Cevap26) - Kur’an-ı Kerim
-   Kütüb-i Sitte ( Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, İbn Mace, Nesai )

SORU27) Vehhabiler’e göre delil olarak kabul edilmeyen kaynaklar nelerdir?
Cevap27) - şia, tasavvuf ehli, kelamcılar ve ahlakçıların rivayet ettikleri hadisler
-   akaid konusunda kelam alimlerinin sözleri
-   helal-haram konusunda fakihlerin sözleri
-   akıl
-   tevil

SORU28) Vehhabiler Osmanlı toplumu tarafından nasıl telakki edilmişlerdir ve nedeni nedir?
Cevap28) Asi, inançsız ve yeni bir din kuran kimseler olarak görülmüşlerdir. Çünkü onlar hacca giden kervanların yolunu kesmişler, türbe ve kubbeleri yıkmışlar ve hacer-i esved’i kırmışlardır.

SORU29) Hacer-i esved’i kırmalarıyla kimlere benzetilmişlerdir?
Cevap29) İsmaili menşeili Karmatiler’e benzetilmişlerdir.

SORU30) Vehhabilik nereye tesir etmiştir ve bu bölgede ortaya çıkan reform hareketleri nelerdir?
Cevap30) Hindistan, Pakistan ve Bengladeş’i içine alan Güney Asya Yarımadasına derin tesirleri olmuştur. Bu bölgede Vehhabilikten etkilenen 3 reform hareketi ortaya çıkmıştır. Bunlar: 1- Güneybatı Bengal’de, Hacı Seyyid Nisar (Titu Mir) ‘ın reform hareketi
2- Doğu Bengal’de Feraiziyye Hareketi: Hacı Şeriatullah ve oğlu Muhammed Muhsin
3- Hindistan’da Cihad Hareketi ( Hindistan Vehhabi Hareketi) : Bareli Seyyid Ahmed

SORU31) Günümüz Vehhabiliği ile ilgili neler söylenebilir?
Cevap31) - Selefiyye ismini kullanırlar
-   Özellikle Kafkasya, Afganistan ve Balkanlar’da hareketin yayılmasımı sağlamak için bir takım çalışmaları vardır.
-   Tıpkı hariciler gibi esnekleşmişlerdir
-   Tütün ve kahve yasağı tarihe karışmıştır
-   Zaman içinde bilerek veya bilmeyerek kendileriyle çelişkiye düşmüşlerdir
-   Bugün Suud Krallığı 1982’den beri Fehd b. Abdillah yönetimindedir.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın