> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Kültürü > İslam Kavramları M-Z > Niyabet
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Niyabet  (Okunma Sayısı 674 defa)
14 Mart 2010, 16:43:11
ღAşkullahღ
Muhabbetullah
Admin
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 25.839


Site
« : 14 Mart 2010, 16:43:11 »




NİYÂBET




Birinin yerine geçme, vekillik. Hükümdar ile yönetilen yerlerde, hükümdarlık makamının boşalması veya hükümdarların küçük yaşta olması veyahut hastalık gibi sebepler dolayısıyla hükümdarlık görevinin başka birisi veya seçilen bir meclis heyeti tarafından görülmesi anlamında "niyâbet" tabiri kullanılmaktadır. Kısaca "herhangi bir görevde başkasına vekâlet etmek" demek olan "niyâbet", pek çok devlette makam ismi olmuştur. "Niyâbet-i Saltanat" adıyla bir makama Büyük Selçuklularda rastlanmamakta ise de, Anadolu Selçuklularında bu makam görülmektedir. Anadolu Selçukluları´nın bunu Eyyûbîler´den almış olmaları muhtemeldir. Bu makamda bulunan kişiye "Nâib-i saltanat" adı veriliyordu. Bu nâibin görevi, hükümdarın devlet merkezinde bulunmadığı durumlarda ona ait devlet işlerine bakmak idi. Saltanat nâiblerinin alâmeti olarak kendilerine altın kılıç verilirdi (İ.Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal, Ankara 1984, s. 93).

Aynı dönemde Anadolu Selçuklularında "Niyâbet-i Hazret" adıyla diğer bir niyâbet makamı vardı. Anadolu Selçukluları, Moğolların egemenliğine girdikten sonra Konya´da Selçuklu Sultanı´nın nâibinden başka Moğolların da orada bulunması gerekli görülmüştü. Bu Moğol nâibi, ülkedeki bütün gelişmelerden Moğol Kağanı´nı haberdar ederdi.

Memlûklülerde ve Anadolu Selçuklularında olduğu gibi İlhanlılarda da "Niyâbet-i Saltanat" makamı vardı ki, derecesi vezirle eşit, hattâ bazı hallerde ondan üstün idi. Nâib-i saltanat olacak kişinin ehliyetli, dürüst, güvenilir ve âdil olması başlıca şartlardandı. Bu kişinin görevleri arasında, hiç kimseye zulüm etmemek, devlet düzeninin sağlanmasına çalışmak, ülkedeki bütün olaylardan haberdar olarak vezirlerle beraber meselelere çözümler bulmak sayılabilir (Uzunçarşılı, a.g.e., s. 207).

Memlûklülerde sultanın vekili olarak iş gören bu nâiblere "Nâib-i Kâfil", "Nâibü´l-Hazre", "Kâfilü´l-Memâliki´l-İslâmiyye" gibi adlar verilmiştir. Vezâret makamına ait salâhiyet alınarak bu niyâbet vazifesi ihdas edilmiştir. İlk defa bu "Niyâbet-i Saltanat´´ makamını ortaya çıkaran, birinci Memlûklü hükümdarı Melik Muiz Aybek idi. Memlûklülerde nâibler âdeta ikinci bir sultandı. Büyük imtiyazlara sahipti. Üstlendikleri görev itibariyle bu nâibler, Osmanlılardaki vezir-i â´zama benzemekteydi (Uzunçarşılı, a.g.e., s. 349).

Osmanlılarda "nâib-i saltanat", saltanat vekili manâsında sadrazamlar hakkında kullanılırdı ki, padişahın vekili demekti.

Osmanlılarda nâiblik (niyâbet) müessesesi bu anlamda uzun süre devam ettikten sonra, Cumhuriyet devrinde şer´î mahkemelerin ortadan kaldırılmasıyla bunlar da ortadan kalktı. Aynı zamanda bu tabir Osmanlılarda başka anlamları da taşıyordu. Meselâ, namazlarda imâmet şer´an sultana ait idi. Ancak onun izni ile bu görev imam tarafından yapıldığı için, imam bu durumda sultanın nâibi kabul ediliyordu (C.B., Nâib" mad., İA., IX, 51).

Öte yandan, kazasker veya kadıya vekâleten şer´î iş ve davaların nâib sıfatıyla görülmesi anlamında da "niyâbet" kelimesi kullanılmaktaydı. (Ayrıca "Nâib" maddesine bakınız).

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Niyabet
« Posted on: 29 Mart 2024, 07:53:45 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Niyabet rüya tabiri,Niyabet mekke canlı, Niyabet kabe canlı yayın, Niyabet Üç boyutlu kuran oku Niyabet kuran ı kerim, Niyabet peygamber kıssaları,Niyabet ilitam ders soruları, Niyabetönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes