Brahmanizm

BRAHMANİZM

Hindistan´da yaygın olan batıl bir din. Buna Hinduizm de denir. Vedacılığın devamıdır. Hindistan´ın öz dini Brahmanizm´dir. Hindistan´da doğan Budha´cılık diğer tabirli Buddizm* ve Cayna´cılık gibi dinler, ancak Brahmanizm´in bir reformu veya buna bir tepki olarak ortaya çıkmış dinlerdir. Brahmanlar (M.Ö. 800-600 ?) yıllarından başlıyarak Brahman rahipler kastının egemenliği ağırlığını göstermeye başladı. Brahmanizmin felsefi sistemlerini iki ana akım çevresinde toplamak mümkündür. Biri gelenekçi akım, öbürü tanrıcı akım. Gerçekten Hint düşüncesine özgü birtakım varsayım ve kurgular ile panteizmin ve âyinciliğin yanı sıra bir sevgi doktrini sayılan bhakti de Hindistan´ı her kişi için ayrı ve tek bir tanrı kavramına götürmüştür. Çağdaş Hint düşünceleri bu sonuncu eğilimin ve daha bir çok etkenin zoruyla inanç hoşgörüsüne dayanan bir dünya dini kurmaya çalıştılar. Brahmanizm, Buddizm´deki dini yayma geleneğine sahip olmamakla beraber, Hindistan´ın dışına da taşmıştır.

Brahmanizm´in sayısız tanrıları vardır, ama en önemlileri birkaç tanedir. Öteki tanrılar onların uyduları olarak kabul edilir. Tanrılar (deva) arasında bir büyüklük sırası bulunur. Brahmanizm geliştikçe bu tanrılardan üçü ayrı bir üstünlük kazandı: Brahma, Vişnu, Şiva. Dişi tanrı "enerji"yi (Şakti) temsil eder. (Şakti´den Şakticilik doğdu). Tanrılar arasında çeşitli akrabalıklar vardır. Birçokları da birbirleriyle kaynaşır: En önemlileri Harihara (Şiva ile Vişnu) ve Ardhanari´dir (Şiva ile Şakti´si). Tanrılarda tıpkı insanlar gibi davranırlar. Ruh göçümünden kendilerini kurtaramazlar, bugünkü dünyada onlar da er geç öleceklerdir. Dinin alt tabakalarında ağaca ve özellikle incir ağacına tapınma çok yaygındır.

Veda´lar, karışık çok tanrıcılığın mezheplere bölünme çağlarında bir düzene girer ve yüce bir ilkeyi hakim kılmağa yani tek tanrıcılığa dönüşmeğe yönelir. İnançların ve ibadetlerin temelindeki efsanevî tanrı kalıbının şu veya bu adı taşıması filozoflar için pek önemli değildir. Esas amaç tanrısallığı gerçekleştirebilmektir. Bu da kurtuluş (mokşa) demektir. Mokşa´ya sayısız yollardan geçilerek varılır. Ama bunları belli başlı iki ana yolda toplamak mümkündür: beden ve ruh çilesi (yoga), ve mistik temaşa (bhakti). Bu iki yolda Bilgi´ye (inana) açılır.

Brahmanizm Hindistan´daki diğer dinlerden Tenâsüh (ruh göçü) ve Kast sistemi ile ayrılır. Şu halde bu dinin iki ana esası vardır:

1- Tenâsüh inancı: Ölümden sonra canlı varlıkların ruhlarının bir bedenden diğer bedene göçmesidir. Ruhlar bu şekilde yükselebildiği gibi aşağı derecelere de inebilir.

2- Kast sistemi: Aryânî ırkı kendi üstünlük ve bütünlüklerini koruyabilmek için halkı birbirinden farklı sosyal sınıflara ayırmışlardır. Bu sınıflar sırasıyla şöyledir:

a- Brahmanlar (din adamları ve bilginler).

b- Kısatriyalar (prensler ve askerler).

c- Vaisyaslar -Vikyalar (hayvancılık ve tarımla uğraşanlar).

d- Çudralar (işçiler, sanatkârlar ve köleler).

Bir de bu sınıfların dışında kalan "Parya"lar vardır ki onlar insan bile sayılmazlar.

Bu dinde Tanrı, yaratıcı Brahma, koruyucu Vişna ve tahrik edici Şiva´dan ibarettir.

Ayinler mezheplere göre düzenlenmiştir. Bu yüzden çok çeşitli âyinler vardır. Tapınma bakımından en belirgin olay puja, yani "yüceltme"dir. Puja, daha eski kurban törenlerinin yerini almıştır. Özel ibadet hergün aile reisi veya "ev rahibi" tarafından yapılır. Genel törenler tapınakta rahiplerce yönetilir. Bu tören sırasında heykele çiçekler sunulur, heykel yıkanır, giydirilir, süslenir, tütsülenir. Dua, vedalardan beri kutsal sayılan bir işlemdir. Duanın belirli durumlara göre kesin olan kuralları aynen uyularak okunması çok önemlidir. Ayinlerde vücut hareketleri (mudra) Brahmanalar´dan bu yana şekil ve anlam bakımından kesin olarak belirlenmiştir. Ayrıca ibadetle ilgili eşyalar da kullanılır: Çanaklar, testiler, ayna, lambalar, sedef borular, çanlar vb. Brahman dini mensuplarının hayıtını başından sonuna kadar resmî âyinler doldurur. Halk bayramlarında çok büyük kalabalıklar çeşitli yerlere hacca giderler veya tapınaklarda toplanırlar.

Ayinleri rahipler (brahman) yönetir. Brahmanlar doğuştan kutsal birer varlıktır. Dini törenlerde veda´yı uygulamak, bu kitaptan yorumlar yapmak ve din geleneklerini öğretmek yetkilerine sahiptirler. Sabahları yapılan dini törenlerde, karıları Brahminler onlara yardım eder. Bütün Hindistan rahipleri Brahman´dır; ancak çoğu, dünya işleriyle de uğraşır, özellikle çiftçilik yaparak geçinirler. Brahmanlar´ın ayırt edici özelliği, rahip olurken takılan pamuktan yapılmış kutsat bir şerittir. Kutsal kitapları "Brahman´´larla "Upanişad"lardır.

Şâmil İA

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın