Ünite 6 Soru-Cevap Ders Özetleri

ÜNİTE 6 İMAN PROBLEMİ

S.   DİN FELSEFESİ İMANI NASIL DEĞERLENDİRİR?
C.   Zihni bir başarı olarak değerlendirir.

S.   İMAN AÇISINDAN ZİHNİN ÖN HAZIRLIK EVRELERİ NELERDİR?
C.   İlgi, şüphe, zan olarak sıralamak mümkündür.

S.   ZİHNİN BU ÖN HAZIRLIK EVRELERİNDEN SONRAKİ ADIMLAR NELERDİR?
C.   İnanç, daha sonra bilgi ve son olarak da iman aşaması izler.

S.   DİN FELSEFESİ LİTERATÜRÜNDE İMANIN, BİLGİ VE ZAN TERİMLERİYLE AÇIKLANMASININ NEDENİ NEDİR?
C.   Bunun nedeni, eski yunan kültüründen gelen anlamlarıyla zan ve bilgi terimleri arasında büyük bir fark olup, konuyla ilgili Batı’daki anlayışın, imanı bu ikisi arasında değerlendirmesidir. Hıristiyan kelamından kaynaklanan bu yaklaşım, imanda insanın iradesine de yer verme amacını taşımaktadır. Bunun nedeni ise, Hıristiyan skolâstiğinde inanılan konular, inanan kişiyi, imana sevk edecek güçte değildir. Burada kişi, kendi iradesini imandan yana kullanmak zorundadır.

S.   İSLAM DÜŞÜNCESİNDE İMAN NASILDIR?
C.   Zihinsel süreç; zan, bilgi, iman olarak sıralanmaktadır. İman bilginin bir alt aşaması olarak görülmekte ve bilgiden sonra gelmektedir. Böylelikle delilsiz inanma ve birtakım doğruları körü körüne inkâr etme engellenmiş olmaktadır.

S.   İMAN MERTEBESİNE EN UZAK KİŞİLER KİMLERDİR?
C.   Agnostik veya ateistler değil, bilakis dine veya bizzat din olgusuna ilgi duymayanlardır. Çünkü iman için ilk adım ilgidir.

S.   ŞÜPHE KAÇA AYRILIR?
C.   İkiye ayrılır:
1.   İmana zıt olan şüphe
2.   İmana götüren bir vasıta

S.   İMANA GÖTÜREN ŞÜPHELER NELERDİR?
C.   Metodik ve metodolojik şüphe olarak adlandırılan bilimsel şüphedir.

S.   ŞÜPHE İLE ZAN ARASINDAKİ FARK NEDİR?
C.   Şüphede varılan bir hüküm yoktur. Zan ise kesin olmamakla birlikte, içinde bir tür hüküm barındıran zihni durumu ifade eder. Kişi, bu hükümdeki kesin olmama ihtimalinin de farkındadır. İşte bu ayrıntı da inançla zannı birbirinden ayıran en büyük özelliktir.

S.   “ZAN, YA DOĞRU YA DA YANLIŞ OLABİLEN ZİHİN DURUMUDUR”. TARİFİ HANGİ FİLOZOFA AİTTİR?
C.   Aristo
S.   HIRİSTİYANLIK VE İSLAM İNANCINDA, ZİHNİN ZAN AŞAMASINDAN İNANÇ AŞAMASINA GEÇİŞİ NASILDIR?
C.   Hıristiyanlığa göre; insan irade yardımıyla inanç mertebesine geçmeli, açıklığa kavuşturamadığı noktalar bulunsa bile iradesini inançtan yana kullanmalıdır. Fakat İslam inancında akıl ve makullük ön plandadır; dolayısıyla, İslam’da inancın bir tür hazırlık aşaması olarak kabul edilmesi gereken zan, bir sonraki aşamaya geçmeyi sağlayan bir basamaktan başka bir şey değildir.

S.   BİLGİ VE İMANIN TEMELİNİ OLUŞTURAN ŞEY NEDİR?
C.   İnançtır, çünkü inanç imandan önceki durumu ifade eder.

S.   İSLAM’DA İNANCA KARŞILIK GELEN TERİM HANGİSİDİR?
C.   İtikat’tır.

S.   İNANÇ İMANIN HANGİ BOYUTUYLA İLGİLİDİR?
C.   Fikri boyutuyla ilgilidir. Çünkü inanç fikri, teolojik ve felsefi olabildiği halde, iman; duygu ve irade boyutlarının ağır basmasından dolayı, daha çok dinidir.

S.   İNANCIN İMANA DÖNÜŞMESİ NE SAYESİNDE GERÇEKLEŞİR?
C.   Güven sayesinde gerçekleşir. Çünkü inançta hala şüphe ve zan olma ihtimali vardır. Burada inanan kişi, hükme güven sayesinde ulaşmakta, inandığı konudaki şüpheler yok olmaktadır.

S.   GÜVENİN OLUŞMASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER NELERDİR?
C.   Güvenin oluşmasına etki eden faktörler:
1.   İç Faktörler
2.   Dış Faktörler

S.   İÇ FAKTÖRLER NELERDİR?
C.   İç Faktörler:
*   Zihin Faktörü
*   İrade Faktörü
*   Duygu Faktörü.

S.   DIŞ FAKTÖRLER NELERDİR?
C.   Dış faktörler:
*   Haberler
*   Kişisel tecrübeler

S.   İNANÇ İLE BİLGİ ARASINDAKİ İRTİBAT NASILDIR?
C.   İnanç bilginin bir alt derecesidir ve bilgiye göre daha az kesinlikte delillere dayanır. Bilginin bir inanç türü olduğu düşünülse de kesinlik arasında inancı dışarıda bırakır ve bir inanç bilgiye dönüşürse artık inanç olmaktan çıkar.

S.   İMANLA İLGİLİ YAPILAN TEOLOJİK TANIMLAMALARDAKİ ÇEŞİTLİLİĞİN SEBEBİ NEDİR?
C.   İman kavramının doğasından kaynaklandığı gibi, hakkında fikir beyan eden düşünür, ilim adamı ve din bilginlerinin kendi dünya görüşü ve tutumlarından kaynaklanmaktadır.

S.   İMAN ÜZERİNDEKİ ÇEŞİTLİ GÖRÜŞLERİN KESİŞTİĞİ NOKTA NEDİR?
C.   Tasdik kavramıdır. Bundan dolayıdır ki imanla ilgili tartışmalarda tasdik bir standart olarak kabul edilmiştir.
S.   TEOLOGLARIN İMANLA İLİŞKİLENDİRMESİNDEN ÖNCE, TASDİK KAVRAMI NASIL BİR KAVRAM OLARAK KULLANILIYORDU?
C.   Mantık kavramı olarak kullanılıyordu. Buna göre de tasdik, en kısa ifadesiyle zihnin bir hükme varması anlamını taşır.

S.   TASDİK KAVRAMINI EN İYİ ANLAMANIN YOLU NEDİR?
C.   Tasdik kavramını anlamak için tasavvur kavramıyla karşılaştırarak incelemek gerekir. Tasavvur kavramı; zihnin ilk bilmesi, tasdik kavramı ise; belirli istidlal yöntemlerinden sonra hükme ulaşması şeklinde ifade edilmiştir.

S.   TASDİK KAVRAMI KAÇA AYRILIR?
C.   İrade ve hissi olarak ikiye ayrılır:
*   İradi tasdik; zihnidir ve hiçbir duygusal bağ içermez.
*   Hissi tasdikte ise, bir güven ve teslimiyet vardır.

S.   TASDİK, HANGİ KAVRAM ÜZERİNDE BELİRLEYİCİ ROL OYNAMAKTADIR?
C.   İman kavramı üzerinde. Özellikle imanın İslam’daki anlamıyla Batı’daki anlamı arasındaki farkı açıklarken belirleyici bir rol oynamaktadır.

S.   TASDİK HANGİ MANALARI İÇERİR?
C.   Tasdik;Bir hakikati;
*   Tanıma ve bilmeyi
*   Kendine mal etmeyi yani benimsemeyi
*   Doğrulama, teyit etme ve ispat etmeyi
*   Gerçekleştirmeyi, dile getirmektedir.

S.   İNANÇ İLE İMAN ARASINDAKİ FARK NEDİR?
C.   İnanç; belli ölçüde bilgiye, yani delile dayanır. İman ise; inancın dayandığı delilden başka unsurları da içerip delilin gerektirdiğinden daha ileri gitmesinden dolayı inançtan ayrılmaktadır.

S.   İMANI: “BAZI İNANÇLARIN İRADE İLE KABUL EDİLMESİ” ŞEKLİNDE TARİF EDEN DÜŞÜNÜRLER KİMLERDİR?
C.   Pascal ve W.James’dir.

S.   İMAN VE İNANÇ KAVRAMLARININ ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
C.   İman ve inanç kavramlarının özellikleri:
a.   İnanç imandan daha geniş kapsamlıdır. Dolayısıyla her imanda bir inanç unsuru bulunur, fakat her inanç iman değildir.
b.   İnanç bilgiye, iman ise fiil ve teslimiyete daha yakındır. Bundan dolayı imanda doğruluk iddiası inançtan daha zayıf olduğu halde, teslimiyet gücü fazladır ve bu sebepten iman inançtan daha güçlüdür.
c.   İmanda teslimiyet, göze alınan riskin büyüklüğü ile ilgilidir.
d.   İnançta delil ağır basarken, imanda delil olsun ya da olmasın duygusal yön daha ağır basmaktadır.
e.   İnançta doğruluk ihtimali daha çok, samimiyet ve teslimiyet daha azdır. İmanda ise doğruluk ihtimali daha az; samimiyet, güven ve teslimiyet daha fazladır.

S.   İSLAM DÜŞÜNCE SİSTEMİNE GÖRE İMAN VE İNANÇ NASIL TANIMLANIR?
C.   İman inanç değildir, daha doğrusu iman inancı aşar. İnanç konularında tartışmalar yapılırken, iman konuları daha kesindir. İslam imanında şüphe bulunmaz, iman haline ulaşınca da iman, inanç olmaktan çıkar. Dolayısıyla iman, bir inancın olumlu ve şuurlu kabulüdür, kesin bir evet deyişi ifade eder.

S.   İMAN VE İNANCI AYIRAN EN ÖNEMLİ ÖZELLİK NEDİR?
C.   İman tamamen diridir, inanç ise teolojik ve felsefidir. Pascal’ın dediği gibi; peygamberlerin tanrısı söz konusu olduğunda iman, filozofların tanrısı söz konusu olduğunda inanç kullanılır. Bu demektir ki, her tanrı inancı büyük dinlerin tanrısına iman değildir.

S.   İNANCIN İMANA DÖNÜŞMESİ NASIL GERÇEKLEŞİR?
C.   Pratik hayatta inanç, sadece fikren benimsemektir, herhangi bir etki icra etmez. İman ise; inancın bütün varlığına nüfuz eden ve hayatının her alanında düşünce ve fikir olarak ortaya çıkan bir güçtür. İnancın kör inanç olmaktan kurtulabilmesi için, dinlerin telkinine dayanarak sevk edici bir güç haline dönüşmesi gerekir.

S.   FİDEİZM NE DEMEKTİR?
C.   İnançtan çok, bir iman halini dile getirir.

S.   HIRİSTİYANLIĞIN İMAN VE BİLGİYE BAKIŞ AÇISI NASILDIR?
C.   İman ve bilgi birbirinin zıddı olarak kabul edilmiş, birinin olduğu yerde diğerinin bulunamayacağı ileri sürülmüştür.

S.   FELSEFE, İMAN VE BİLGİYE NASIL BAKMIŞTIR?
C.   İmanı, bilgi ile zan arasında tutmuştur. Tanrıya iman için, tanrı hakkında bilgi edinmeye gerek yoktur.

S.   İMAN VE BİLGİ ARASINDA NASIL BİR BAĞ VARDIR?
C.   İman ve bilgi birbirini dışta bırakmamakta, yani bilinen bir şey aynı zamanda inanılan şey haline gelmektedir. Böylece iman, bilgiye sıcaklık, canlılık, işe yararlılık gibi bir takım nitelikler kazandırır. İmanla bilgi arasında bir zıtlık bulunmaz. Zıtlık, doğrulanmamış doğru inanç, yani iman ile doğrulanmış doğru inanç, yani bilginin doğruluk değeri arasında bulunur

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın