Ganimetler alındıktan sonra tahsis edilmesi

Ganimetler Alındıktan Sonra Tahsis Edilmesi Caiz Olan Ganimetler Ve Tahsis Yapması Caiz Olan Kimseler

1418- Müslümanlardan bir seriyye darulharpte bir miktar ganimet alsa, ancak alınan bu ganimetleri darulislâma çıkarmaktan aciz kalsa, bunun üzerine komutan yerinde bırakmak veya yakmak isterken aklına yeni bir düşünce gelse ve müslü-manlara "Kim bu ganimetten bir şey alırsa, kendisinindir" derse, sözü caiz ve geçerli olur. Bu ganimetlerden darulislâma kim bir şey çıkarma zahmetine katlanırsa, çıkardığı kendisinin olur ve ondan beşte biri alınmaz.

Çünkü bu ganimet tahsisi değerlendirme sonucu meydana gelmiştir. Ganimetler alındıktan sonra tahsis yapmasmm caiz olmadığını söylememizin sebebi, ganimeti alan askerlerin bu ganimette haklarının sabit oluşudur. Bu hakkı iptal edip tahsis yapmak caiz değildir. İptal etmek de ganimetleri muhafaza etmek durumunda ve askerin haklarının kesinlik kazanması halinde sözkonusu olur. Ama ganimetlerin korunmasından aciz kalındığı ortaya çıktığında yapılacak bir tahsis, herhangi bir kimsenin hakkının iptali sayılmaz.

Canlılar dışında bu ganimetleri yakmasının caiz olması, ganimet alınan hayvanları kesebilmesi, sonra yakması veya bir tarafa terketmesi,tahsis yapmanın caiz olduğunu gösterir. Zaten böyle bir uygulama, ganimeti alan bütün fertlerin haklarını iptal etmektedir. îptal etmek de ganimetlerin korunabilmesi ve darulislâma çıkarılabilmesi durumda sözkonusu olabilir. Bunlar yapılamıyorsa, hakkın iptali de sözkonusu olmaz.

Zaten yakmakta herhangi bir müslümana yararı olmayan bir hakkı iptal etmek söz konusudur. Ama tahsis yapmakta bazı kişilere yarar sağlama imkanı bulunmaktadır. Onun için tahsis yapmaya gitmek öncelikle olur.

1419- Ganimetleri darulislâma çıkarma veya satma yahut

taksim etme imkanına sahip ise, o zaman hepsine yararı gerçekleştirme imkanına sahip demektir. Bu durumda bazılarının haklarını iptal etmesi doğru değildir.

Aynı şekilde "kim bir şey alırsa, beşte bir dışında gerisi onundur" veya "beştebiri ayrıldıktan sonra veya ayrılmadan önce aldığının yarısı onundur" derse, bu işlemlerin hepsi sahih olur. Bunlardan yararı en yakın olanı yapması lazımdır. Zaten darulislâma çıkarırsa, komutanın yaptığı tahsis gözönünde bulundurularak ganimet taksim edilir.

Müslümanlardan biri darulislâma çıkarılması mümkün olan ve komutanın ondan haberi bulunmıyan mücevherat gibi bir şey bulup darulislâma çıkarınca, beşte biri alınır ve gerisi asker arasında ganimet olarak taksim edilir.

Çünkü komutanın yaptığı tahsisin sahih olması, muhafaza etmenin imkansızlığı sebebiyledir. Zaruret sebebiyle sabit olan şey, zaruret mahallinin dışına taşamaz. Dolayısıyla zaruretin tahakkuk etmediği bir şey bu tahsisin kapsamına giremez.

1420- Bu hüküm, aldıkları mallar hakkında geçerli olunca, almadıkları mallarda evleviyetle geçerli olur. Nitekim ele geçirip anbar yaptıkları ve içine silah, mermer, altın suyu gibi şeyleri doldurdukları bir binadaki eşyayı darulislâma çıkarmaktan aciz olduklarında komutan "Bu şeylerden kim ne alırsa kendisinindir" derse, sahih olur. Yine "kim bir şeyi parçalayıp getirirse, kendisine mahsus olur" derse, yine sahih olur. Çünkü binayı yıkmağa güçleri yetmekle beraber içindeki şeyleri çıkarmaktan acizdirler.

Onu olduğu gibi bırakabilirler. Bu durumda da komutanın ondan tahsis yapması sahih olur. Bina yıkıldıktan sonra bu şeylerin taşınabilir ve taşınamaz olması aynıdır.

Çünkü komutanın tahsis yapması binanın yıkılmasından önce olmaktadır. Taşıyabilecek duruma gelmesi, komutanın tahsis yapmasından sonra meydana gelen yıkma ile geçekleşmektedir.

1421- Ancak komutanın tahsis yapması anında binadan uzak bir yerde veya binanın alınması mümkün olan bir tarafında konulmuş ve darulislâma taşınması mümkün olan bir şey olur ve komutanın bundan haberi yoksa, onu darulislâma bir kişi çıkarıp getirse bile, asker arasında ganimet olarak taksim edilir.

Çünkü ganimet tahsisi kapsamına girmez.

1422- Komutan, kimseye bir şey tahsis etmeyip hepsinin yakılmasını emrettikten sonra bazıları onun bir kısmını hayvanlarına yükleyerek darulislâma çıkarma güçlüğüne katlanırsa, bu şeylerin beşte biri alınır ve gerisi seriyye fertleri arasında taksim edilir.

Çünkü komutanın tahsisi bazı kişilere ganimet tahsisi ile olmaktadır. Bu da yapılmış değildir. Yaptığı şey, yakılmasını emretmekdir. Yakma emrinin bazılarına tahsis yapılmasında hiçbir etkisi yokur. Yani yakma emri hiçbir şekilde tahsis yapma anlamına gelmez. En iyimser bir değerlendirme ile darulislâma bu şeyleri çıkaran kişiler, yanarak yok olacak ve bütün fertlerin ortak malı olan bu şeyleri kurtarmış demektir. Bu da ortaklığın kesilmesine ve darulislâma çıkaran belirli kişilere mahsus olmasına sebep teşkil etmez.

1423- Darulharpte aldıkları ganimetleri hemen oracıkta taksim etse veya tüccara satsa yahut darulislâma çıkarsa, sonra düşman bunların peşine düşerek takip edince bırakıp kaçmak zorunda kalsalar, düşmanın onlardan faydalanmaması için bu ganimetleri derhal yakmaları lazımdır.

Çünkü bu işlemde onlara zarar verme ve zayıflatma bulunmaktadır. Bunun dışında düşmanın takibi sözkonusu olmadğı zamanlarda da mücahit askerler darulharpte ağır gelen eşya, silah ve diğer şeylerini de yakabilirler. Taki bırakıp gittiklerinde düşman bunlardan faydalanmasın Nitekim Mûte harbinde kendini kurtarmaktan ümidi kesilince Hz. Cafer bin Ebi Talib (Ca'fer-i Tayyar) atını kesmiştir.

Kendi eşyalarında bu caiz olunca, düşmandan aldıkları ganimetlerde evleviyetle caiz olur.

1424- Onu yakmak için bıraktıklarında, komutan "Bundan kim bir şey alırsa, onundur" der ve bir cemaat onu alıp kurtarırsa, hepsi sahiplerine geri verilir.

Çünkü taksim etme ve satma ile sahiplerinin mülkiyeti onda kesinleş-

miştir.

1425- Devlet başkanının halkın mülkünden tahsis yapma yetkisi yoktur. Darulislâma çıkarmak suretiyle de bunu yapamaz. Çünkü mülkiyetlerine öyle geçmiş ki öldüklerinde bu mülk varislerine kalır. Hiç bir şekilde ondan tahsis yapma yetkisi kalmaz.

Ama himaye altına alınmadan Önce olursa, durumu değişik olur. Çünkü orada hakkın subutu zayıftır. Sadece ele geçirme ile sabit olmuştur. Bu hak da yakılması emredilince geçerliliğini yitirmektedir. Böylece bundan yapılan hak tahsisi, ele geçirilmeden yapılan tahsis gibi olur.

Ancak darulharpte ele geçirildikten sonra sahip olma sebebi tam gerçekleştiği için sahibinin hakkı da kesinleşmektedir. Yakılması için bırakılmasıyla bu hak geçerliliğini kaybetmez. Hak devam ettiği için de devlet başkanının ondan tahsis yapma yetkisi kalamaz. Askerler arasında taksimden sonra böyle o-lunca. başkalarına satmada evleviyetle olmaktadır. Çünkü sahiplerinin mülkiyeti kesinleşmiş ve kime ait olduğu açıklık kazanmıştır.

Nitekim bunlar da alınan ganimetleri darulharpte bırakıp gitse ve düşman farkına varmadan ikinci bir seriyeye gelip alsa ve düşman bu seriyyenin elinden alsa, sonra gelen üçüncü bir seriyye bunları düşmandan geri alsa, birinci seriyyenin bunda hiçbir hakkı olmaz. Tıpkı düşmanın daha Önce alınmamış o malları gibi hepsi üçüncü seriyyeye kalır. Taksim etme ve satıştan sonra düşman korkusuyla yakmak üzere bırakıp gitseler ve düşman nerede olduğunu bilmese, sonra gelen bir seriyye bunları alıp darulislâma çıkarsa, hepsi eski sahiplerine verilir. Çünkü bunlarda hakları devam etmektedir.

1426- Bu malları müşrikler onlardan alsa, gelen diğer bir seriyye de onları müşriklerin elinden alsa, bakılır: Eski sahipleri mallarını taksim edilmeden önce görürlerse, hiçbir şey vermeden geri alırlar. Taksim edildikten sonra görürlerse, kıymetini vererek geri alırlar. Tıpkı düşmanın ele geçirip koruma altına aldığı diğer malları gibi.

Darulislamda himayelerine aldıktan (mülkiyetleri gerçekleştikten) sonra da durum aynıdır. Onları bırakıp gitseler ve gelen başka seriyye onları alsa ve düşmanlar farkına varmasa, o mallar ilk seriyyedeki sahiplerine geri verilir. Çünkü onların malı olmuştur.

Düşman ele geçirdikten sonra başka bir seriyye onlardan alsa, bakılır; birinci seriyyedekiler onları taksim edilmeden önce görürse, karşılıksız geri alırlar. Taksim edildikten sonra gö-

rürlerse, geri alamazlar. Bu konuda daha doğru olduğunu belirttiğimiz ikinci rivayet budur.

Çünkü onları alacak olurlarsa ancak kıymeti karşılığında alırlar. Taksim edilmeden önce bunların maliyetleri onların hakkı olmuştur. Çünkü eşyanın kendisinde hiç kimsenin mülkiyeti yoktur. Bu sebepten devlet başkanı bu şeyleri satıp tutarını askerlere dağıtabilirdi. Kıymeti (tutarı) ile geri almada onların bir avantajı yoktur. Zira geri alma hakkı ancak avantajlı olduğu zaman sabit olur.

1427- Satın alanlar veya paylarına düşenler yahut bırakıp gidenler bıraktıkları zaman "Kim bunlardan bir şey alırsa o kendisinindir" derlerse ve bunu müslümanlardan bir cemaat alırsa, kendilerine ait olur. Aldıkları şeyleri ister darulislâma çıkarsınlar, ister çıkarmasınlar, durum değişmez.

Çünkü bu mal sahiplerinin, alacak kişilere (hibe) bağışıdır. Bunların almasıyla da bağış yerini bulmuş ve gerçekleşmiş olur. Bunları geri almak isterlerse, bağış (hibe) de olduğu gibi, onu alanlar ancak darulislâma çıkarmadan önce almaya teşebbüs edebilirler.

1428- Alanlar onu darulislâma çıkarır veya darulislâma taşımaları mümkün olan bir yere ulaştırırlarsa, onu bırakıp gidenler (hibe edenler) geri almaya teşebbüs edemezler.

Çünkü kendisine hibe edilen kişinin çabasıyla onda bir artış meydana gelmiştir. Zira meçhul bir yerde neredeyse telef olacaktı. Bu ise o meçhul yerden çıkarı...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın