Atlardan yapılan ganimet tahsisi

Atlardan Yapılan Ganimet Tahsisi, Yük Ve Binek Hayvanlarını Değil, Savaş Atlarını Kapsar

1332- Komutan "kim düşmandan birini öldürürse atı onundur" derse ve bir mülüman, atını oğlunun tuttuğu bir müşriki Öldürürse, bunun atını almaya hak kazanamaz.

Çünkü öldürülen kişinin atının tahsis edilmesi, öldürme anında süvari olan müşriki öldürmeği amaç edindiğine açık delildir. Öldürülen bu kişi ise, çocuğunun tuttuğu atı ile süvari sayılmaz. Zaten Öldürürken atı tutan oğlu yanında

değildir.

Nitekim oğlunu aynı at üzerinde iken başkası öldürürse, bu atı almaya hak kazanır. Bundan da anlıyoruz ki, öldürülen adam süvari değil, piyadedir.

Nitekim komutan düşman askerin normal olarak beraberinde bulundurduğu şeyler arasından sadece atını zikrederek ganimet tahsisi yapmıştır. Üzerinde düşmanın savaştığı bu at olmayınca, onu özellikle zikretmenin bir anlamı da olmaz. Zaten bu tahsisle, düşmanın şevket ve mukavemetinin kırılması için özellikle süvarilerinin Öldürülmesi amaç edinilmiştir.

1333- Atından inmiş ve savaşta yanında çekerken öldü-rülürse, atı öldürene ait olur.

Çünkü yanındaki at ile süvari sayılır. İstediği anda üzerinde savaşabilir. Atından inmesi sadece daha iyi çarpışmak, yol darlığı veya fazla sıkışıklıktan dolayıdır. Öldürüldüğü zaman ona süvari hükmü uygulanır. Çünkü bu sebeplerle süvari özelliğini kaybetmez.

1334- Erkek veya dişi kadana üzerinde birini öldürürse, onun kadanasını almaya hak kazanır.

Çünkü öldürülen kişi süvaridir. İster kadana üzerinde olsun, ister arap atına binmiş olsun, değişmez. Nitekim müslüman asker bunun gibi hangi at üzerinde olursa olsun süvari sayılıp süvarilerin haklarına sahip olur.

Bu durum ancak karargahta, atın oğlunun yanında mevcut olması durumunda sozkonusudur, denilecek olursa; cevap olarak deriz ki;

Denildiği gibi değildir. Çünkü müslümanlarla ilgili hükümlere göre onun oğlu bu at ile süvari payına sahip olamadığın göre, kendisi de bundan dolayı süvari syilamaz. Ama ganimet tahsisinde oğlu bu at ile süvari olurken, babası onunla süvari sayılamaz.

1335- Katır, eşek veya deve üzerindeki birini öldürürse bineğini alamaz.

Çünkü bu binekle süvari değildir. At ismi de bu binekleri kapsamaz.

1336- "Kim bir müşriki öldürürse, atı onundur" derse ve ınüslümanlardan biri süvari yahut piyade birini öldürürse, ganimetten ortalama bir arap atını almaya hak kazanır. Kadana alamaz.

Çünkü yaptığı ganimet tahsisinde at ismini mutlak zikretmiştir. Mutlak zikredilince sadece arap atını kapsar. Mutlak tesmiye ile de zikredilen şeyin ortalamasından kendisini veya tutarını almaya hak kazanır. Halbuki önceki durumda böyle değildir. Burada atı öldürülen kişiye erkek üçüncü tekil şahıs zamiri ile izafe etmiş ve "onun atı" demiştir. Bundan anlaşılıyor ki, maksadı kişinin bindiği zaman süvari sayıldığı şeydir. Bu da arap atını ve kadanayı kapsar.

1337- Buna göre "Şehrin kapısından kim atı üzerinde girerse veya atı üzerinde kim savaşırsa, ona yüz dirhem vardır." derse, sözü hem arap atını, hem kadanayı kapsar,[10] Mutlak olarak "At üzerinde" söyleseydi, sadece arap atını kapsardı. Yine "Atından inip kim piyade olarak savaşırsa, ona yüz dirhem vardır" deseydi, bunun kapsamına arap atı da, kadana da girerdi. "Herhangi bir at üzerinde" deseydi, kıyasa göre, arap atından inenlerden başkası tahsis edilen ganimete hak kazanamazdı.

Çünkü at ismini mutlak zikrettiği için arap atından başkasını kapsamaz. Istihsana göre ise Arap atından veya kadanadan yere inerek savaşan herkes, tahsis edilen ganimeti almaya hak kazanır.

Çünkü burada komutanın amacı piyade olarak savaşmaya teşvik etmektir. Nitekim arap atından indiği halde savaşmıyanlar, ganimeti almaya hak kazanamazlar. Güdülen amaç bakımından arap atından veya kadanadan inmek arasında fark yoktur.

Zaten atı mutlak zikrettiğinde de savaşan askerin atının maksat olduğunu anlıyoruz. Çünkü kişi başkasının atından değil, kendi atından iner. Böylece "bir attan" veya "atından" şeklinde söylemesi aynıdır.

Kadana adı ganimet tahsisinde dişiyi de erkeği de içine alır. Arap atını ise hiçbir şekilde kapsamaz. Çünkü bu, atlardan özel bir türün adıdır. Başka bir türü içine almaz. Tıpkı "Arap at üzerinde birini kim öldürürse" sözü gibidir. Burada arap at, o türün erkek ve dişisini kapsadığı halde, kadana türünü içine almaz. Ama at adı böyle değildir. Çünkü arap atı için, kadana için de kullanılan ortak

bir isimdir.

Arap atı için isim hakikaten olduğunda mutlak olarak zikredilince hakikate hamledilir. İzafet halinde kullanıldığında da o gün geçerli olan örfe itibar edilir. Sihri at türü de sadece kadana türlerinden biridir.

1338- "Kim bir müşriki öldürürse, onun bineği kendisinindir" derse, binek ismi at, katır ve eşekleri içine alır. Nitekim yüce Allah "Binmeniz ve ziynet için..." buyurmaktadır.[11]

Onun için "Bir bineğe (dabbeye) binmiyeceğim" diye yemin edildiğinde, bu isim yukarıdaki üç binek türünü kapsar.

1339- Deve veya öküz üzerindeki birini öldürürse, onun bineğini almaya hak kazanamaz. Ama binekleri deve yahut öküz olan bir topluluk olursa, onları almaya hak kazanır. Çünkü hal (vaziyet) itibariyle komutanın maksadı, bu binek hayvanlarıdır.

Söz, halin delaletiyle sınırlandırılır. Katır ismi ganimet tahsisinde dişi ve erkeği içine alır. Dişi katır ismi de böyledir. Çünkü kelimenin sonundaki kapalı "te" harfi dişilik için değil, tekil alameti olarak kullanılır. İnek ismi gibi. Hem dişi, hem erkeği içine alır. Deve ve eşek adı da dişi ve erkeği içine alır. Dişi eşek adı ise sadece dişiyi içine alır. Bunda "Etan" ve "Himara" isimleri aynıdır. Çünkü burada kelimenin sonundaki kapalı "te" harfi sadece dişilik alameti olarak kullanılır.

"Cemel" ve "baîr" ismi de dişi ve erkek deveyi kapsar. "Nâka" ismi ise sadece dişi deveyi kapsar. Bunu "el-Cami" de açıkladık.

1340- "Kim bir süvari öldürürse, bineği onundur" derse ve bir müslüman deve, eşek yahut katır üzerindeki kafiri öldürürse, bineğini alamaz.

Çünkü bu bineklerle süvari sayılmaz. Halbuki hak kazanmak için süvarinin öldürülmesi şart koşulmuştur.

1341- Erkek veya dişi kadana üzerindeki birini öldürürse, bineğini almaya hak kazanır.

Çünkü bu bineği ile süvari sayılmaktadır. En iyi Allah bilir.[12]

[10] Arap atından maksat, savaş atıdır. (Çeviren)

[11] Nahl. 16/8

[12] İmam Serahsî, İslam Devletler Hukuku, Şerhu’s-Siyeri’l-Kebir, Eğitaş Yayınları: 2/245-248

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın