> Forum > ๑۩۞۩๑ İslami İlimler Dunyası ๑۩۞۩๑ > Biyoğrafi Dünyası > İslam Alimleri > Kadı Beydavi
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Kadı Beydavi  (Okunma Sayısı 1008 defa)
09 Temmuz 2012, 18:46:05
Zehibe

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 31.681



Site
« : 09 Temmuz 2012, 18:46:05 »



KADI BEYDÂVÎ



Abdullah ibn Ömer ibn Muhammed Nâsıruddin el-Beydâvî İran'da yetişmiş H. VII. asrın meşhur müfessirlerinden biri. Hicri 610 yılında Şiraz yakınlarındaki Beydâ'da doğmuş, tahsil ve terbiyesini burada tamamlamış, yetiştikten sonra Şiraz'da kadı olmuş ve burada başkadılığa kadar yükselmiştir. Rivayete göre daha sonra şeyhi Muhammed ibn Muhammed Kethânî'nin tavsiyesiyle kadılığı terk etmiş (1)  ve 650/1252 senelerine doğru Tebriz'e gelip yerleşerek 685/1286'da vefatına kadar orada kalmıştır.

el-Gâyetu'l-Kusvâ adlı eserinin mukaddimesinde belirttiğine göre birinci derecede hocası Şiraz başkadısı olan babası Ömer ibn Muhammed'dir.(2)

Eserleri ve bu arada tefsîri İslâm âleminde çok meşhur olmasına rağmen hayatı, hocaları ve talebeleri hakkında kaynaklarda yeteri kadar bilgi yoktur. Yalnız onun, Tebriz'e geldiği sırada bir mecliste gösterdiği maharet ve ilmi seviye anlatılmaktadır ki bu sayede o mecliste hazır bulunan bir vezir tarafından itibar gördüğü kaydedilir.(3)

Tefsir, Hadis, Fıkıh, Usûl-i Fıkıh, Kelâm, Mantık ve Dil konularında te'lif etmiş olduğu eserlerden önemli olanları şunlardır:

1. Minhâcul-Vusûl ilâ ilmi'l-Usûl: Fıkıh usulüne dairdir.

2. Şerhu Mesâbîhu's-Sünne: el-Beğavî'nin (ö. 516/1122) hadise dair Mesâbîhu's-Sünne adlı eserinin şerhidir.

3. Nizâmu't-Tevârîh: Farsça olan bu eseri Hz. Âdem'den başlayarak 674/1275 yılına kadar gelen genel ve özet bir tarihtir.

4. el-Gâyetu'l-Kusvâ: Şâfiî mezhebine göre kaleme alınmış olan bu eser furûu'l-fıkha dairdir.

5. Tavâliu'l-Envâr min Metâlii'l Enzâr. Kelâm ilmine dairdir.

6. Envârü't-Tenzîl ve Esrâru't Te'vil. Kâdî Beydâvî "Kadî Tefsiri" diye de bilinen bu eseri ile şöhret bulmuş, ilim erbabınca çok değerli bir tefsîr olarak kabul edilen bu tefsir asırlar boyunca ehl-i sünnet dünyasında medreselerde okutula gelmiş, üzerinde 250'den fazla şerh, haşiye ve talîka yazılmıştır. Fıkıhta Şafiî, akaidde Eş'arî mezhebine göre te'lif edilmiş olan bu tefsiri özellikle Osmanlı medreselerinde asırlarca ders kitabı olarak okutulmuştur. Osmanlı âlimlerince Hanefî-Maturidi mezheplerine uygun Nesefî tefsiri "Medâriku't-Tenzîl ve Hakâiku't-Te'vîl"in değil de Kâdî'nin bu eserinin medreselerde okutulmak üzere seçilmiş olması gerçekten önemini ve değerini ortaya koymaktadır.

Envârü't-Tenzîl doğuda ve batıda defalarca basılmış olmakla birlikte yazmaları karşılaştırılarak ilmî bir nesirle şimdiye kadar yayınlanmamıştır. Bu eserin hâşiyeleri arasında Muslihiddin ibn Temcîd (ö. 890/1485), Muhammed ibn Mustafa Şeyhzâde (ö. 950/1543), Abdülhakîm es-Siyalkûtî (ö. 1067/ 1485), Şihâbuddîn el-Hafâcî (ö. 1069/1659) ve İsmail İbn Muhammed el-Konevî'nin (ö. 1195/ 1781) hâşiyeleri basılmıştır. Bunlar içinde de Şihâb, Şeyhzâde ve Konevî haşiyeleri çok meşhurdur.

Kâdî tefsîrini, hemen bütün müfessirlerde olduğu gibi hayatının sonlarına doğru Tebriz'de kaleme almıştır. 650/1252 yıllarına doğru buraya geldiğine göre tefsîrin yazılışı H. VII. asrın ikinci yarısındadır.

Tefsirinin başında Kâdî Beydâvî bir müfessirde bulunması gereken şartları ve tefsirinin özelliklerini şöyle açıklar: "Tefsir ilmi dînî ilimlerin başkanı ve başı, şeriat binasının temelidir. Onun hakkında konuşmaya ancak usul ve fürûu ile dini ilimlerin hepsinde yüksek bir mertebeye ulaşmış, Arap dil ve edebî sanatların bütün çeşitleri üzerinde bütün akranlarının üstünde olanlar lâyıktır. Uzun zamandır bu sahada bir kitap yazmayı düşünmekteydim. Bu kitab Sahâbe, Tâbiûn ile onlardan sonraki selef ve halef âlimlerinin büyüklerinden bana ulaşan tefsire dair sözlerin özünü, parlak nükteleri, parlak lâtifeleri, gerek benim, gerekse benden önceki faziletle müteahhir âlimlerin Kur'ân'dan çıkardıkları hükümleri ihtiva edecek, meşhur sekiz imama nisbet edilen kırâat vecihlerine, muteber kurradan rivâyet edilen şâz kırâatlere yer verecekti."(4) Gerçekten Kâdı tefsirinde, bu girişteki şartlarına uymuş, söylediklerini ihtiva eden kısa, öz bir tefsir meydana getirmiştir.

Kâdî tefsirinin en önemli kaynakları Zemahşerî'nin (ö. 538/1144) el-Keşşâf adlı tefsîri ile Fahruddîn er-Râzî'nin  (ö. 606/1210) Mefâtihu'l Gayb (el-Tefsîru'l-Kebîr)'idir. Zaman zaman Râgıb el-İsfahânî'nin el-Müfredât fî Garîbi'l-Kurân'ından da istifade etmiştir.

Bir âyetin tefsîrinde büyük çoğunluğunu el-Keşşâf'tan naklederek muhtelif tevilleri sırayla vermekle yetinmeyip bunlar arasında tercihler de yapar. Bir de bu tevillerin eserde, sıhhat derecelerine göre sıralandığı; kuvvetli sayıları te'vil, açıklama ve rivayetlerin önde zikredildiği görülür.

Kâdî tefsirinde İsrâiliyyâta rastlanır. Özellikle sûrelerin faziletlerine dair surelerin sonlarında verdiği hadisler ihtiyatla karşılanmalıdır. Çünkü çoğunluğu ya zayıf, ya da uydurma hadislerdir. Mâturîdî mezhebine uymayan tevilleri görüldüğü zaman da bu eserin Eş'arî mezhebi kelâm ekolünün görüşlerine uygun olarak yazıldığı hatırlanmalıdır. Ahkâm âyetlerinin tefsirinde de hep kendi mezhebi olan Şâfiî mezhebini teyid edecek te'vil ve açıklamalara yer verir. Hadislerden istifade ederken bu mezhebin görüşlerinin delilleri olan hadisleri verir. Bu tefsir bir rivâyet tefsîri olmadığı için tefsirde malzeme olarak kullanılan hadislerin isnâd zincirleri zikredilmemiştir.

Envârü't-Tenzîl, kelâm ilmi konuları itibariyle Eş'arî mezhebinin görüşlerini aksettirmekle beraber -belki de farkına varmadan- Mu'tezile mezhebinin görüşlerine uygun tevillere girmiştir. Bunda, tefsirin el-Keşşâf'tan kısaltılarak alınmasının etkisi olmalıdır. Yani Kâdı, el-Keşşâf'tan alıntılar yaparken ondaki Mu'tezile mezhebini destekleyen görüş ve tevilleri ayıklayarak almaya çalışmış ama bunda pek başarılı olamamıştır. Bu özellik maalesef el-Keşşâf'ın tesîrinde kalan pek çok ehl-i sünnet müfessirinde görülmektedir.

Bu özelliklerine rağmen Kâdı tefsiri sahabe, tabiûn ve kendinden önceki müfessirlerin Kur'ân tefsirine dair açıklamalarını kısa ve özlü bir şekilde toplayan, bu açıklamaların değerlendirmelerinin de yer aldığı, Kur'ân-ı Kerim'in dil yapısı, belagatı ve icâz yönlerini açıklamaya öncelik veren, bunun yanında arapça ibaresi oldukça düğümlü bir tefsirdir.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(1)- Ömer, Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi, Ankara 1960, II, 350)
(2)-Mahmud Besyunî Fûde, Neş'etu't-Tefsîr ve Menâhicuhû, Kahire 1986, s. 211.
(3)-Davudî, Tabakâtu'l-Müfessirîn, Beyrut, t.y. I, 248-249.
(4)-Mecmau't-Tefâsîr, İstanbul 1984, I, 7-13
                                                                                                                                                                                                                                   (Şamil İslam Ans.)

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Kadı Beydavi
« Posted on: 29 Mart 2024, 18:31:16 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Kadı Beydavi rüya tabiri,Kadı Beydavi mekke canlı, Kadı Beydavi kabe canlı yayın, Kadı Beydavi Üç boyutlu kuran oku Kadı Beydavi kuran ı kerim, Kadı Beydavi peygamber kıssaları,Kadı Beydavi ilitam ders soruları, Kadı Beydaviönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes