Ünite 10

ÜNİTE 10

Çevre ahlakının ele aldığı konularla ilgili yaklaşık 500 ayet vardır. İbn Miskeveyn in Ahlakı olgunlaştırma adlı eserinde ‘’Bitkiyi cansızlardan üstün kılan özellik ‘’ ve ‘’ hayvanların dereceleri ‘’ gibi bölüm başlıklarına rastlanırken , Ahmet Hamdi Aksekini ‘nin Ahlak ilmi ve İslam ahlakı adı kitabında ‘’Hayvanlara şefkat’’ gibi bölüm başlıkları vardır. Çevre konusunun bağımsız bir ahlak disiplini haline gelmesinin çevre sorunlarının küresel bir kriz halini aldığı 20. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren başladığı bilinir. Çevre sorunlarının kaynağı çevre değil insandır. Yüzeysel ekolojiye göre bitki ve hayvan türleri gibi doğal çeşitlilik insanın kullanabileceği bir kaynak olarak yararlı görülürken ve korunması gerektiği savunulurken, derin ekolojiye göre doğal çeşitliliğinin her bir öğesinin insana sağladığı yarardan bağımsız olarak kendi özsel değeri vardır ve onlar bundan dolayı korunmalıdır. Yine örneğin çevre kirliliği, yüzeysel ekolojiye göre ekonomik büyümeyi tehdit ediyorsa azaltılmalıdır ; oysa derin ekolojiye göre çevre kirliliğinin azaltılması ekonomik büyümeden daha önce gelir ve buna bakılmaksızın azaltılmalıdır.

YARARLILIK (MENFAAT) KURAMI : İnsanın yarar ve zararıdır. Bu kuram büyük ölçüde insan merkezi (antroposentrik ) denilebilecek bir kuramdır. 2 temel ilkesi nimet ve ayet tir.

NİMET İLKESİ ’ ÇEVRE NİMETTİR ‘ :çevremizdeki varlıklar bizim için birer nimet ihtiyaçlarımızı karşılamaya ve kendilerinden istifade etmemize yönelik birer kaynaktır. Yerdeki gökteki bu nimetlerin sadece insanlar için değil, bütün canlılar içindir. En önemli nimetlerin başında su gelir.Buyrukları: Kirletme-İsraf etme.

AYET İLKESİ ‘ÇEVRE AYETTİR’: Ayet ilkesi her şeyden önce insanları çevreyi gözlemleyip düşünmeye (taakkul) ve bu derin düşünceden değerli ve doğru dersler çıkarmaya (tefekkür) çağırmaktadır.Buyruğu düşün-Ders al.

SORUMLULUK (MESULİYET) KURAMI : Çevremizdeki varlıklara bizim faydamıza olup olmamaları açısından ziyade onların hakları ve bizim de onlara karşı ödevlerimiz görevlerimiz yükümlülük ve sorumluluklarımız açısından bakmayı esas alır. 2 temel ilkesi emanet ve hilafettir.

EMANET İLKESİ ‘ÇEVRE BİZE EMANETTİR ‘ : Çevremizdeki herşey bizlere emanettir.Ona zarar vermemek sorumlulukların başında gelir.Buyruğu hıyanet etme- koru.

HİLAFET İLKESİ ‘ Biz yeryüzünün halifeleriyiz’ : Hilafet ilkesinin gerektirdiği en önemli sorumluluklardan birincisi çevreyi imar etme ve geliştirme, ikincisi de çevreyle olan imtihanımızı denenmemizi sınanmamızı kazanmaktır.Buyruğu imar et- imtihanı kazan.

ERDEMLİLİK (FAZİLET) KURAMI : herhangi bir şeye yada çevreye gönüllülük ve erdemlilik açısından bakmaktır. 2 temel ilkesi merhamet ve muhabbettir.

MERHAMET İLKESİ:Çevreyle ve özellikle de çevremizdeki canlılarla ilişkimizde riayet etmemiz gereken en önemli erdemlerden biri merhamettir. Merhamet salim olmamak zulüm etmemek merhametsiz olmamaktır. Buyruğu zalim olma- merhametli ol

MUHABBET İLKESİ ‘ MUHABBET TÜM VARLIĞI KAPSAR ‘ : Muhabbet veya sevgi birçok erdemsizliğin önleyen birçok erdemi de kapsayan ve gerektiren en yüksek erden yada en yüksek erdemlerden biridir. Gerçek sevgi sevilene karşı yapılabilecek bütün kötülükleri de önler.Sevgi ile ilgili bu hususlar çevre sevgisi içinde geçerlidir. Sevgi canlı cansız tüm varlığı kapsar. Buyruğu sev - iyilik et

BİLGELİK (HİKMET) KURAMI : Bilgelik erdemli davranışlarında da ötesinde bir derinlik , sıradan insanlar bir yana , sorumluluğunu yerine getiren erdemli insanların bile kavrayış gücünü aşan biçimde , varlıklar , olaylar ve olguların arka planına vukufiyet ve bunun gerektirdiği gibi davranabilme, ama aynı zamanda bilgisinin sınırı konusu dan sıradan insandan bile daha mütevazi olabilme gibi üstün niteliklerin ortak adıdır.2 temel ilkesi ubudiyet ve kutsiyettir.

UBUDİYET İLKESİ ‘HER VARLIK ABİDTİR’ : Ubudiyet ilkesi canlı cansız bütün varlıkları abid olarak görmek gerektiğini çağrıştıran bir ilkedir. Çünkü Kur’an-ı Kerim de defalarca çevredeki bütün varlıkların Allah’ ı tesbih ettiği ve O’na secde ettiği gibi hususlar açıkça belirtilmektedir. Buyruğu Abid olarak gör – takvada yarış.

KUTSİYET İLKESİ ‘HER VARLIK KUTSALDIR’ : Kutsiyet ilkesi doğadaki tüm varlıkların abit olmalarının da ötesinde kutsal bir değer taşıdıklarının kabulü anlamına gelir.Her yerin Allah ın olması ve Allah ın nurunu yansıtması her yere kutsalın yansıması ve ondan bir şeylerin taşıyıcısı olarak bakmanın mümkün meşru ve hatta makbul olduğunu göstermektedir. Bu da İslam çevre etiğinin en üst düzey ilkesidir. Buyruğu mescit bil – kutsal say
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın