Vicdanın oluşumunda imanın tesiri

VİCDANIN OLUŞUMUNDA İMANIN TESİRİ:

Şüphe yok ki iman, vicdanın en büyük yardımcısı ve akımı ile besleyen en güçlü enerji kaynağıdır. Bu kaynak vicdana ışık verir, ısı verir, kavvet ve hareket verir.

Mü’min seferde veya hazarda, halk içinde veya yalnızken, nerede olursa olsun ALLAH’ın kendisi ile beraber olduğuna inanır. Ne kadar gizili olursa olsun, hiç bir şey ALLAH’a kapalı kalmaz. O, gizliyi de, açığı da bilir. “Göklerde ve yerde olanları, ALLAH’ın bildiğini görmüyor musun? Üç kişi gizli konuşsa mutlaka dördüncüleri O’dur. Beş kişi gizli konuşsa mutlaka altıncıları O’dur. Bundan az, bundan çok olsalar, nerede bulunsalar mutlaka O, onlarla beraberdir. Sonra kıyamet günü, onlara yaptıklarını haber verir. Çünkü ALLAH, her şeyi bilendir”. “Ne işte bulunsan, Kur’an’dan ne okusan ve siz iş yapsanız mutlaka biz, içine daldığınız an üzerinizde şahidiz (her yaptığınızı görürüz). Ne yerde, ne gökte zerre ağırlığınca bir şey, Rabbi’nin bilgisinden kaçmaz. Ne bunadan küçük, ne de büyük hiç bir şey yoktur ki, hepsi apaçık bir kitap (ALLAH’ın bilgisinin nakşedittiği Levh-i Mahfuz) da olmasın”. Müşrikler Peygmaberimize komplo hazırladı. ALLAH’dan vahy gelir sırlarını faş ederdi. Bu sefer birbirlerine: Sesinizi kısın; Muhammed’in ALLAH’ı bizi duymasın, demeleri üzerine şu ayet indi: “Sözünüzü ister gizleyin, ister onu açığa vurun (farketmez); çünkü O, göğüslerin özünü bilir. Yaratan bilmez mi? O latiftir, haber alandır”.

Mü’min şuna itikat eder ki, kıyamet günü yaptıklarının karşılığını görecektir; hayırsa hayır görecek, şerse şer görecek. Eski ameli, heba olup gitmez; Alah’ın “tescil kalemi” onu kaydeder. Küçük büyük her şeyi zapta geçer. “Onun sağında ve solunda oturan iki alıcı (melek, onun yaptıklarını) kaydetmektedir”. “Oysa üzerinizde koruyucu melekler vardır; şerefli katipler. Her yaptığınızı bilirler”. “Yoksa biz, onların sırlarını ve gizli konuşmalarını işitmez miyiz, sanıyorlar. Hayır, işitiriz ve yanlarında bulunan elçilerimiz de (her yaptıklarını) yazarlar”.

Bu ilahi sicillere kaydolan ameller ihmal yüzünden zayi olmaz ve zaman aşımına uğrayarak hükümsüz kalmaz. Kıyamet gününde sahibi gelinceye kadar ALLAH katında saklanır. “Her insanın amel defterini boynuna taktık, kıyamet günü onun için, açılmış olarak bulacağı bir kitap çıkarırız: “Kitabını oku, bugün nefsin sana hesapçı olarak yeter!”.

O zaman, basit sandığı şeylerin ALLAH katında çok değerli olduğunu görecek ve unuttuğu amelleri hatırlayacak. “Kitap ortaya konulmuştur, suçluların, onun içindekilerden korkarak: “Vah bize, bu kitap da ne oluyor, ne küçük, ne de büyük bir şey bırakmıyor, her yaptığımız şeyi sayıp döküyor!” dediklerini görürsün. Yaptıklarını hazır bulmuşlardır. Rabbin kimseye zulmetmez”. “Bir gün ALLAH onların hepsini diriltir de yaptıklarını kendilerine haber verir. ALLAH onların yaptıkları işleri hep saymış (zaptetmiş) tir. Onlar ise unutmuşlardır. ALLAH her şeye şahittir”.

Orada ameller, hayır olsun, şer olsun; iyilik olsun, kötülük olsun, aslı ve nasıl olduğunu bilinmeyen ALLAH’ın ince terazisi ile tartılır, sonra da adil bir şeklide hesap edilir. “Kıyamet günü ortaya doğru terazi koyarız. Hç kimseye haksızlık edilmez. Hardal danesi kadar da olsa onu getiririz ve bu hesabı görmeğe gücümüz de yeter”. “O gün amellerin tartılması haktır. Kimin terazisi ağır basarsa kurtulur, kimin terazisi hafif gelirse ziyan eder”.

Bu safhadan sonra da insanlar ikiye sayrılır; bir fırka cennete, bir fırka da cehenneme gider. “İman edip iyi amel işleyenlere ALLAH ecirlerni bol bol ve fazlası ile verir. ALLAH’ın emrinden yüz çevirip kibir taslayanlara ise acı şekilde azap ve onları ALLAH’dan başka bir yardımcı ve bir dost da bu lamazlar”.

Bu ALLAH inancı ile, ahiret inancı ile mü’min sabah akşam ALLAH’ı gözönüne getirir, nefsini hesaba çeker, uyanık hareket eder ve işin sonunu düşünür. Kimseye zulüm ve hiyanet etmez. Kimsenin üzerine çıkmaz, kibir taslamaz. Hakkı inkar emez, hakkı olmayanı da iddia etmez. Yarın hesabını vermekten korkacağı şeyi bugün yapmaz. İnsanlardan utandığı şeyi yalnızken de yapmaz. Ve şu mutasavvıf şairin şiirini tekrar eder:

“Bir gün yalnız kalırsan, yalnız kaldım deme; fakat üzerimde gözcü var, de. Bir an dahi olsa ALLAH’ın seni unutacağını ve O’ndan bir şey gizleyeceğini sanma”.

Bir zata “ALLAH onlardan razı, onlar da ALLAH’dan razılar; bu da Rabbinden korkanlara mahsustur” ayetini sordular; bunun manası: ALLAH’ı göz önüne getirip kendini hesaba çekenler ve ahiret için azlık hazırlayanlar, demektir, dedi.

Muhammed b. Ali et-Tirmizi de şöyle diyor. Bir an için gözünden kaybolmadığını murakabe et, üzerinden nimeti eksilmeyene şükret, müstağni kalamayacağına itaat et ve mülkünden dışarı çıkamayacağına baş eğ.

Zünnun’a sordular: İnsan ne ile cennete girer? Beş şey ile dedi: Tam bir istikamet (doğruluk), gerçek bir çaba, gizli ve aşikare ALLAH’ı murakabe, ölümü bekleme ve hesaba çekilmeden önce nefsini hesaba çekme.

ALLAH ve ahiret denetimi ile imanın terbiye ettiği vicdan canlı, uyanık ve gayet hassas bir vicdandır. Daha işe başlamadan önce mü’mini hebasa çeker: Ne yapıyorsun? Niçin yapıyorsun? Ve kimin için yapıyorsun? İşi yaptıktan sonra da hasaba çeker: Ne yaptın? Niçin yaptın? Bu vicdan olağan üstü bir hakimdir; berat yahut ceza hükmünü çabuk verir. Vereceği ceza ruhi ve manevi değildir. Zaman zaman maddi ceza da verir.

Hasen-i Basri Hazretleri “Nefs-i levvame’ye yemin ederim” ayetini tefsir ederken şöyle diyor: Bu öyle bir nefistir ki sahibi imanlı ise kendi kendine sitem eder: Bu sözü niye dedim? Bunu niye yedim? Bunu niye içtim? gibi. Eğer fasık ise dikkate almaz, çeker gider.

Yine Hasen-i Basri Hazretleri şöyle diyor: Mü’min nefsine hakim olur. ALLAH için onu hesaba çeker. Nefislerini dünyada hesaba çekenler ahirette kolay hesap verirler. Kıyamette asıl hesaba çekilecek olanlar amellerin sonunu düşünmeyenlerdir. Hasen-i Bahri Hazretleri daha sonra “muhasebeyi” tefsir ediyor ve şöyle diyor: Bir şey mü’minin hoşuna gider, der ki: Yemin ederim, hoşuma gidiyorsun ve sana da ihtiyacım var. Ama heyhat (ne gezer!) aramızda engel var. İşte işten önce hesap budur. Bazen de mü’min bir kusur eder, nefsini hesaba çeker: Niye böyle yaptın? ALLAH’a ne özür beyan edeceğim? İnşALLAH bir daha yapmam, gibi. İşte işten sonra hesap da budur.

Malik b. Dinar diyor ki: Nefsine şöyle diyenlere ALLAH merhamet etsin: ﬁunun yok mu? Bunun yok mu?Sonra da nefsini kırar, ona bir yular vurur ve onu ALLAH’ın kitabına bağlar; ALLAH’ın kitabı onun yularından tutar çeker.

İbrahim et-Teymi de şöyle diyor: Kendimi cennette saydım; meyvelerinden yeyiyor, sularından içiyor ve huri kızları ile boyun boyuna sarılıyorum... Daha sonra da kendimi cehennemde itibar ettim: Zakkum ağacından yeyiyordum, katran sularından içiyorum ve zincirleri boynuma doluyorum. Sonunda nefsime: Ey nefsim, hangisini istiyorsun, dedim? Bana: Dünyaya dönüp iyi ameller yapmak istiyorum, dedi: Ben de dedim ki:İşte dünyadasın amelini, yap!!

Nefsini ikaz etmek, vicdanını ihya etmek isteyen bir zatın takip ettiği metod budur. Olması beklenen bir şeyi olmuş ve meydanda olmayan bir şeyide göz önünde hayal ediyor, sonrada kendine: Bunların iyisini seç ve ona göre amel et, diyor!!!

Başka bir yol daha var, onu da Ahnef b. Kays takip ediyor. Bu zat cehennem ateşini ve cehennem azabını hatırlamak için elini kandilin ateşine tutar, iyice acısını hisseder ve nefsine şöyle derdi: Ey Ah’nefcik, falan gün neden bu kadar günah işledin? Neden yaptın onları?

Nefisle hesaplaşmanın bir yolu da Tevbetü’s-Sımme’den rivayet ediliyor. Bu zat da nefsini hesaba çekerdi. Bir gün nefsini hesaba çekti; altmış yaşında olduğunu gördü. Günlerini hesapladı; yirmi bir bin beş yüz (21.500) gün çıktı. Eyvah, dedi, eğer günde bir günah yapsam 21.500 eder! Halbuki ben her gün on binlerce günah işledim!

Vicdanın verdiği cezanın kabul edilip süratle infaz edildiğine bir örnek deEbu Talha el-Ensari (r.a.) dır. Bu zat bir gün bahçesinde namaz kılıyordu. Bir kuşun uçması ile kalbi karıştı. Kefaret için bahçeyi sadaka olarak verdi.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın