İmam Gazali muhammed b. el-Münkedir’den rivayet ediyor: Bu zatın yanında iki cins kumaş vardı; birinin metresi beş, diğerinin metresi on dirheme idi. Adamı, kendisi yokken beşlik kumaşı on dirheme satmıştı. İbn Münkedir meseleyi öğrenir öğrenmez müşteriyi aramaya başladı, ta akşam üzeri buldu. Ona: İşcim yanlış etmiş; beş dirhemliği sana on dirheme satmış, dedi. Müşteri: Ben razıyım, dedi. Kendisi: Sen razı olsan da biz senin hesabına razı olamayız. fiu üç şıktan birini seç: Ya verdiğin para ile onluktan alırsın, ya sana yarı paranı geri veririz, yahutta kumaşımızı verir paranı geri alırsın, dedi. Sonunda adama artan parasını geri verdi, müşteri de çekip gitti83

(83) İhyau’l-Ulum, Rub’ul-Adat, Kitabu’l-Kesb, S. 72, 73.

Yineİmam Gazali rivayet ediyor: Yunus b.Ubeyd’in dükkanında çeşitli değerlerde elbise takımları vardı; her biri dört yüz dirheme olanı vardı, iki yüz dirheme olanı vardı. Yunus namaza gitti, dükkanı kardeşi oğluna bıraktı. Bir Arabi geldi, dört yüz dirhemlikten bir takım istedi. Çocuk Arabiye iki yüz dirhemlikleri de gösterdi; müşteri beğendi ve dört yüz dirheme aldı-yani iki yüz dirhemlik elbiseyi. Yunus namazdan dönerken Arabi ile karşılaştı ve elbiseyi tanıdı. Bunu kaça aldın, dedi? Arabi, dört yüz dirheme, dedi?. Yunus dedi ki: Bu iki yüz dirhemden fazla etmez; dön geri ver. Arabi:Bu dedi, bizim memleketimizde beş yüz dirhem değer, ben razıyım. Yunus şöyle dedi: Benimle gel, insanlara doğruyu göstermek dünyadan ve dünyadaki her şeyden hayırlıdır. Sonra adamı dükkana götürdü, iki yüz dirhemi geri verdi. Bu hareketi yüzünden kardeşi oğlu ile kavga etti. Ona; utanmadın mı? Allah’dan kormadın mı? İkikat kar ediyor, Müslümanlara doğruyu göstermiyormusun?! dedi. Kardeşinin oğlu: Yemin ederim, kendi rızası ile aldı, dedi. Amcası:Onun yerinde sen olsa idin, razı olur muydun, dedi84?

(84) Aynı eser, aynı kitap, aynı sahife.

Tüccarlar adet icabı kazanç sevgisine mağlup olduklarından bu, onları zaman zaman hırsa (aç gözlülüğe), zaman zaman da hiyanet ve zulme götürür. Eğer onları iman mağlup ederse, yüce ideal ve iyi ahlak uğrunda mal önemini kaybeder.

Bu örnekler Müslümanların ilk çağlarına ve selef-i salihin (geçmişlerin) devrine mahsus sanılmasın. Miktarı ve derecesi değişmekle beraber, imanın bütün Müslüman ülkelerde hala tesiri devam etmektedir.

Üstat Ebu’l-Hasen en-Nedevi bir makalesinde 85 şöyle diyor:

(85) Bu makale “el-Ba’su’l-İslami” dergisinde yayımlanmıştır.

Hicaz’da fierifler devrine yetişmiş güvenilir yaşlı bir zat bana şöyle anlattı. O devirlerde Mekke tüccarları meslektaşları çok düşünür, onların maslahatına riayet eder ve onları kendi nefislerinden daha çok kayırırlardı. Mesela akşama doğru dükkanına bir müşteri gelirse ve eğer o gün yeteri kadarda alış veriş yapmamışsa, komşusu da o günkü nasibini alamamışsa, müşteriye yavaşca: Komşu dükkana git, istediğin şeyler orada da var. Sanırım bugün pek müşterisi yoktu. Oradan almanız daha doğru olur, derdi.

Avusturyalı profesör Muhammed Esed 86de büyük bir İslam şehrinden (fiam’dan) bahsediyor ve oradaki izlenimleri (intibalarını) şöyle anlatıyor:

(86) Bu zatın eski adı Leopelde Welss’dir. Uzun zaman müslüman ülkelerde kaldıktan ve İslamiyeti araştırdıktan sonra Müslüman oldu. Birkaç da kitap yazdı; mesela, Yolların Ayrılış Noktasında İslam ve Mekke Yolunda gibi.

fiamlıların o ruhi istikrarlarına vakıf oldum. İçlerindeki güven ve huzuru dükkancıların, tüccarların birbirleri ile olan muamelelerinden görmek mümkündür. Bunlar birbirlerinin müşterilerini ayartmazlar. İçlerinde zerre kadar korku ve haset yok. Öyleki işi çıktığı zaman dükkan sahibi dükkanını komşusuna emanet eder gider. Çok gördüm; sahibi olmayan dükkanın kapısına bir müşteri gelir. Sahibi gelinceye kadar beklesem mi, yoksa şu açık dükkana mı gitsem, diye tereddüt ederken komşu dükkanın sahibi atılır, müşteriye ihtiyacını sorar ve komşusunun dükkanından müşteriye istediğini verir ve parasını çekmecesine kor. Bu nerede, Avrupa’daki durum nerede? Acaba Avrupa’da bunun bir benzerini görebilir miyiz?” (Mekke Yolunda, S. 167)

 

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

"ALLAH'IM saygı duymayan kalpten, kabul olmayan duadan, doymadan nefisten ve fayda vermeyen ilimden sana sığınırım." Hadisi Şerif
Böyle faydalı bilgileri bizlere ulaştırdığiniz için Allah razı olsun...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Aleyküm Selam. Ticaret ile uğraşan kardeşlerimiz herzaman Rabbimizin rızasını gözeterek işlerini yaparlar inşaAllah
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın