Önsöz

ÖNSÖZ

1- Hamd, Allah Teala içindir. O´na hamdeder ve O´ndan yardım dileriz. Bağışlanmayı O´ndan diler ve O´na tövbe ederiz. Nefislerimizin şerlerinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allah´a sığınırız. Allah kime kurtuluşu nasib ederse o, gerçekten kurtulmuştur. Kimi de sapıklığa sürüklerce onun için artık hiçbir kurtarıcı yoktur. Alemlere rahmet olarak gönderilen, doğru yola; "Aziz" ve "Hamid" olan Allah´ın yoluna çağıran Efendimiz Muhammed´e ve onun ashabının tümüne salat ve selam ederiz.

Bundan sonra; biz Allah Teala´nm yardımı, başarıyı nasibetmesi ve hidayetiyle bu yıl hidayet önderlerinden bir önderin fıkhını ders olarak anlatmaya azmettik. İşte o nesebi tertemiz, şehidlerin atası Hüseyin oğlu Ali Zeynel-Abidin´in oğlu Zeyd´dir. onunla ilgili yazacaklarımız Kahire Üniversitesi Hukuk Fakültesi Şeriat Enstitüsünde verdiğimiz yüksek lisans derslerinin özü olacaktır.

2- Tasarladığımız bu program, daha önce niyet edip planlamış bulunduğumuz bir çalışmadır. Nitekim niyetimiz, dört imam konusunda birer kitap yazdıktan sonra Ehli Beyt´in mümtaz imamlarını ele almak idi. Nihayet çok değerli iki imamdan Zeyd b. Ali ve onun kardeşinin oğlu Cafer Sadık´ı ele aldık. Her ikisi de kurbanları çok olan bir mezhebin^imamıdırlar. Yine her ikisinin de fıkıh ve hadisde otoritesi vardır. Bir kısım mezhep sahibi meşhur imamlar onunla büyük şehirlerde bir araya gelmiş ve ders almışlardır. Özellikle Şeyhu´l-Fukaha Ebu Han-ife, Cafer Sadık´ın derslerinde bulunmuş ve ondan rivayett bulunmuştur.

Zeyd b. Ali´den de görüş almış ve onu takdirle karşılamıştır. Ebu Hanife´nin ona aşın bir meyli vardı. Onu çok sever ve onunla yardımlaşırdı. Onun metodunu benimseyenlere de değer verirdi. Nitekim Hişam bin Abdülmelik´e karşı Kufe´de başlattığı ayaklanma gününde onun lehinde içtihatta bulundu ve onun ayaklanmasını Rasulullah (s.a.v.)ın Bedir Günü"ndeki kıyamına benzeterek mücahidlere mali destek sağladı.

Her ne kadar İmam Cafer´in fıkhında bazı yönleri ile açıklığa kavuşturmuş ve hayatına da çok kısa olarak değinmiş idiysek de, amcası Zeyd´in fıkhını müstakil bir konu içerisinde ele almamıştık. Onun koyduğu temel prensiplerin bir bölümünü olsun açıklamayı hiç tasarlamamıştüc. Yapmış olduğumuz bazı fıkıh derslerinde onun görüşlerini konunun esası içerisinde değil, dipnotunda olmak üzere arzediyorduk. Ayrıca, İmam Zeyd´in görüşlerine ortaya çıkarma ve açıklama için değil, karşılaştırma yapmak için başvurmuştuk. O görüşleri, konuyu açıklamada birinci derecede değil, ikinci derecede görüşler olarak almıştık.

3- Bu iki imam konusunda ayrıntılı kitap yazmada kaynakların azlığından başka bize hiçbir şey engel teşkil etmedi. Bundan dolayı neredeyse onun ekolüne yakınlık gösteren fıkıh sistemiyle ilgili sözetmeyi bırakıp, sonra konuya ilk gözatana düşünce ve metod bakımından bambaşka bir sınıf olduğu izlenimini veren alana yönelmek isteyecektik. Ancak konuyu araştırıp incelediğimizde gördük ki, bu düşünce sistemi hayal ettiğimiz gibi biribirine taban-tabana zıt değilmiş; bütün fıkıh ekolleri bir çok yerde uyum sağlamaktadırlar.

O halde hemen işe koyularak Şia fıkhına ilgi duyduk; onu etüt ettik ve ucu-bucağı görülmeyen okyanuslarına daldık. Nihayet İmam Zeyd ve mezhebine vardık. Çünkü o, Şia mezheplerinin Ehl-i Sünnet fıkhına en yakın olanıdır. İmam Zeyd (r.a.) müslümanla-rın çoğunluğunun siyasetine en yakın olduğu gibi, fıkıh metodu da Ehl-i Sünnet fakihle-rinin metodlanna en yakınıdır. Kendisinden sonra içtihad yapanların bîr kısmı onun metodu üzerinde yürüdüler ve onun fıkhını dört imamın fıkıh sistemine yaklaştırdılar. Asla uzaklaştım ad ılar. Birçok içtihatlarında bu imamların fıkhıyla sıcak ilgi kurdular. Bundan dolayı bu yakınlığı halen herhangi bir yaklaştırma girişiminde bulunmadan ve fikirler arasındaki beraberliğin herhangi bir açıklamaya ihtiyaç hissetmeden dimdik ayakta olduğu görürülür.

Yüzümüzü bu değerli mezhebin yönüne doğru çevirdiğimizde Ehli Sünnet imamlarından, onları kendilerine yakın görenlere doğru intikal konusunda u. jcc derece ilerleme alışkanlığı üzere yürürüz. Şöyle ki, Ehl-i Sünnet´e yakınlığı sabit ve beraberliği açık olanları tam olarak belirlediğimizde, belki de çok yakındır ama, bize uzakmış gibi zannettiğimiz kişilere yöneliriz. Uzaklığı veya yakınlığı bulunanları bir tarafa bırakalım. İki tarafın ortasında kalan şeylerden yakınlığı sabit olanları etüd etmek, uzak olduğunu hayal eden yazarı konuya ısındırır. Bu şüpheli bakış yavaş yavaş ortadan kalkar. Bir de bakar ki, uzak gördüğü şeyler yakındır ve kendisinin de yapmakta olduklarıdır.

4- İmanı Zeyd´in fıkhı veya daha ince bir ifade ile Zeydiyye mezhebi, Yemenlilerin birçoğu hatta çoğunluğu tarafından uygulanmaktadır. O, tecrübenin billurlaştirdiğı. uygulamanın netleştirdiği ve meydana gelen olaylarla uygulamanın beraberliğini sağlamak için yapılan içtihatların geliştirdiği bir mezheptir. Çünkü insanların meşguliyetleri oranında problemleri meydana gelir. Yemen´de Zeydiyye mezhebine göre uygulama yapmak, sadece aile hukuku üzerinde kalmaz, toplumun genelinde gelenek olarak yaşatılır Yemen halkı milli birliğine, dinine ve dininin fıkıh anlayışına bağlı olduklarından dolayı Avrupa kanunlarını örnek almaktan kaçınmışlardır. Bundan dolayı fıkıh anlayışları yozlaşmamıştır. Bilakis tükenmeyen bir gelenek halinde devam etmiştir. İçtihat yapmak dünyadaki gelişimin gerisinde kalmamayı gerektirir. Yemen´de yaşayan içtihat anlayışı onları bu seviyeye getirmiştir. Bunun sebebleri İslam´a bağlılıkları, Arap çıkarlarını korumaları ve yeni gelişmeler karşısında içtihadı yaşatmalandir. Bu anlayışta fakihler içtihat kapısını sonuna kadar açık, içtihadın gerekçelerini dimdik ayakta bulacaklar ve böylece temel ilkelerin üzerine çıkmadan, fıkhi metodlardan sapmadan fer´i meseleler alabildiğine geniş yeni alanlara yayılacaktır. Bu şekilde mezhep hem temel ilkelerini net olarak ortaya koymuş, hem de içinde bulunduğu geniş bakış açısını sonuna kadar açmış olacaktır. Zamanın geçmesiyle eskimeyecek , tazeliğini hep koruyacaktır.

İşte böylece Arap toplulukları uzun bir ayrılıktan sonra birbirine kavuşma yolunda yürümeye başladı. Yemen´in Mısır ve Suriye ile kopmaz bağlan kuruldu. İşte ben Ye-men´i; daha doğrusu Arabın geçmişini yeniden gündeme getirmek ve İslam Birliği´ni canlandırmak anlamında olan bu birliği kutlarım. Bu kutlayışım -bu büyük İmamı bütün yönleriyle açıklamasını dileyerek- soy yüceliğinin, ilmin nuru, kalbin temizliği, himmetin yüceliği ve kahramanlığın eşsizliği ile buluştuğu bir portre halinde açıklayan bu kitabı sunmam yoluyladır.

Allah Sübhanehu ve Teala´dan niyetlerimizi halis kılmasını, kalplerimizi temiz duygularla bezemesini, davranışlarımızı arıtmasını, bizi başarıya ve doğru yola iletmesini niyaz ederiz. Şüphesiz ki O´nun hidayeti ve başarıya ulaştırması olmazsa, hiçbir işimiz dosdoğru yürümez, hiçbir amacımız gerçeğe varmaz ve hiçbir hedefe ulaşamayız.

Hidayete ve başarıya ulaştıran sadece O´dur. Ey Allah´ım hatalarımızı ört... Sürçmelerimizden bizi uzaklaştır... Bizi sevdiğin ve razı olduğun şeylere yönlendir. Çünkü ya-kanşlan duyan sadece sensin!..

1 Ocak 1959

Muhammed Ebu Zehra[1]

GİRİŞ

1- Zeyd b. Ali cihacl için ayaklanmayı başlattığında dava arkadaşlarına dönerek şu sözleri söyledi:

"Ben sizi Allah´ın kitabına. O´nun Nebisinin sünnetine, bu sünneti yeniden diriilmeyc ve bid´atları yoketmeye çağırıyorum. Eğer katılır dinlerseniz, hem sizin için ve hem de benim için hayırlara vesile olur. Fakat katılmazsanız, sizin üzerinizde hiçbir bağlayıcılığım yoktur."[2]

Dava arkadaşlarından birisine şöyle dedi:

- Şu Süreyya yıldızını görmüyor musun; O´na ulaşan kimseyi hiç gördün mü? Arkadaşı dedi ki:

- Hayır

Bunun üzerine Zeyd b. Aİi şöyle söyledi:

- Vallahi Mevla´dan isterdim ki, elim ona yetse sonra bu toprak üzerine veya herhangi bir yere düşsem, nihayet lime lime kesilsem de tek Allah, Muhammed (s.a.v.) ümmetinin arasındaki ayrılıkları birleştirse."[3]

İşte bu iki konuşma, İmam Zeyd b. Ali (r.a.)nin varmak istediği amacı dile getiriyor, şu iki görevi hedef alıyordu:

Birinci görev: Allah´ın kitabı ve Nebisinin sünnetinden oluşan temel ilkeler üzerinde yasa düzeni getirmek, sonra insanların geçmiş önder şahsiyetlerden miras aldıkları, Nebi (s.a.v.)dcn naklettikleri sünnetlere dönmeleri ve dinin Özünü silip götüren, nefretle karşılanan bidatları yokctmeklir. Bu ilk hedef, kalpleri İslah etmek, hakkı dimdik ayakta tutmak ve batılı ortadan kaldırmaktır.

ikinci görev: Bu tertemiz niyetli insanın istediği, Muhammed (s.a.v.) ümmetinin arasındaki problemleri çözümlemekti. O düşlüyordu ki göklerde olsa Süreyya yıldızını eliyle yakalasa, sonra ordan yere düşerek vücudu lime lime doğransa, bunun karşılığında Allah Ümmet-i Muhammed´in arasındaki ayrılıkları düzeîtse... Nihayet o zaman bu istediklerine ve arzuladıklarına ulaşmakla mutlu olacaktı... İşte amacı buydu... Kendini ona adamıştı. İnsanın inancı uğrunda adıyacağı en değerli şeyi kendisidir.

İşte o. bu adağından hiç çekinmedi. Sünnetin ölmekte olduğunu, bid´atın canlandırıldığını, batılın üstün geldiğini ve hakkın yenilgiye düştüğünü gördüğünde kendisini meydana attı. O, sadece Ümmet-i Muhammed´in arasını düzeltmek uğrunda kıyam etti. Ona göre ıslah ancak hakkı dimdik ayakta tutmak ve batılı yerin dibine geçirmek şeklindeydi. Bu yolda başarıya ister ulaşsın ister ulaşmasın, onun tek islediği, bu gayeyi gerçekleştirmekti. Çünkü zulüm üstün geldiği zaman ıslah mümkün olamaz; hakkın üstün geldiği dönemde de fitne ortaya çıkamaz. Çünkü adalet, doğruluğu tartan, fesadı da ay...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın