1.Delil Kitap

1.Delil: Kitap

1. DELİL : KİTAP

98- Kitaba Dair Bahisler:

Dinin temeli ve anadireği Kur´an-ı Kerim´dir, hükümlerin ana kaynağı O dur. Zamanların ve mekanların değişmesiyle onun hükümleri değişmez. Onun getirdiği hükümler bütün insanlara şamildir. Bir bölüğü bırakıp diğer bölüğe hitabetmez, hitabı bütün insanlaradır. Sahih İslam inancını o beyan eder, bütün hükümleri o bildirir.

O, İslam Dininin ilk kaynağı olduğundan ulema eskiden beri onun üzerinde çalışmalar yapmışlar, ondan hüküm alma yollarını tesbit etmişler, ibaresinden, işaretinden, naslarından, zahirinden nasıl mana çıkarılır araştırmışlar, müteşabih olanları te´vil, mücmel olanları beyan etmişler, Aam ve hâs olanları ayırmışlar, nasih ve mensuhunu bildirmişler ve Kur´an´la ilgili her ilmi çalışmayı yapmışlar, bazı hususlarda ihtilafa düşmüşler, fakat ittifak ettikleri cihet şudur ki: Kur´an-ı Kerim İslam Dininin birinci kaynağıdır. Bunda asla ihtilaf yoktur. Sünnet de Kur´an´ın beyanıdır. Ancak yeni hüküm getirip ziyade yapabilir mi, bunda ayrıcalık vardır.

Ehli Sünnetin üç imamı olan Ebû Hanife, Malik ve Şafiî hakkında yazdığımız üç kitapda bu konuyu biraz açıklığa kavuşturduk. Yerine göre kısa kestik, gereğinde sözü uzattık: Ancak eskilerin tabiriyle: Bıktıracak kadar uzatmadık, bozacak kadar da kısaltmadık. İtnâb-ı mümilden.icazı muhıldem sakındık.

99- Kur´an-a Göre Sünnetin Yeri:

Şimdi o bahislere burada tekrar dönecek değiliz. Zaten, İmam Ahmed´in bu konuda söylediği fazla bir şey yok. Talabeleri onun bu

konuda bir görüşünü nakletmiyorlar. Ancak, bir hususa açıklık getirmemiz gerek. Çünkü bunda Ahmed´in ayrı bir görüşü var. Vakıa ona yukarıda biraz değindik, fakat burada daha açmamız yerinde olacak. Çünkü bu Hanbeli fıkhının özüyle ilgili birşey. Ahmed´e nisbet olunan bir söz var: O da Kur´an´a göre sünnetin yeri nedir? Sünnet Kur´an´dan sonra gelen bir delil midir, yoksa hüküm, istinbatı bakımından onunla müsavi midir? Ulemadan hiç bir kimse sünneti, Kur´an´la müsavi itibar etmez. Ulema, sünneti, Kur´an´dan sonra gelen bir delil olarak kabul etmekte ittifak halindedirler. Çünkü Kur´an birinci ve ana delildir, doğrudan Huccetül- İslam´dır. Sünneti delil olarak kullanmak ise, ayetle sabittir. »Erkek, kadın hiç bir mii´mîn kişiye, ALLAH ve Resul bir işde hüküm verince, o işde muhayyerlik yoktun "Yine ALLAH Teâlâ şöyle buyurur: »Peygamber size ne verirse onu alın, neden nehyederse ondan sakının.» «Kim ki Resulüne İtaat ederse, ALLAH´a itaat etmiş olur.» Bu ve benzeri ayetler sünnetin delil olduğunu gösterir. Sünnetin delil olduğu Kur´an´la sabit olunca, şüphesiz ki o, Kur´an´dan sonra gelen bir delildir. Çünkü Kur´an olmasa, o delil sayılamayacak.

Böylece sünnetin Kur´an´dan sonra gelen bir delil olduğu ihtilafsız anlaşılıyor. Dikkat çeken husus, Kur´an´dan ahkam alırken mutlaka sünnet tazım mı? Çünkü sünnet Kur´an´ın beyanı yerinde. ALLAH Teâlâ şöyle buyurur: «Sana bu kitabı indirdik, tâ kî kendilerine indirilenleri insanlara beyan edesin.» (Nahl: 44) Hanefiler ve Maliki-ler, Kur´an´dan hüküm alıyorlar, Hadisleri ona arzediyorlar. Kitaba uygun olan Hadisleri alıyorlar, kitaba uygun olmıyanları Hanefiier reddediyor. Malikiler de bazen böyle yapıyor, mesela: Köpeğin kabı yalaması Hadisi, Kur´an´ın zahirine muarız olduğu için onu reddettiler. Şafillerce de sünnet Kur´an´ın beyanıdır. Sünnet Kur´an´ın zahirine muhalif olunca, onu reddetmezler, belki Kur´an´ın zahirini tahsis ediyor, derler. Sünnetin beyanı yolunda yorumlar. Hatta bazı fukaha sünnetin beyan olmasını: Kur´an´a yön verir, manasına alıp Kur´an´ın tefsirini, beyan yolunu açar, mücmelini beyan eder, nasih ve mensuhunu belirtir, mutlakını takyid eder demişlerdir. Onun için Şaffiler sünneti istidlal bakımından ayni mertebede sayarlar. Birinci derece İtibar her ne kadar Kur´an´a ise de, sünnet de onun beyanıdır, derler. Hemen belirtelim ki, İmam Ahmed de aynı görüştedir. İbni Kayyım gayet yerinde ve doğru olarak belirtir ki: İmam Ahmed beş aslı tesbit ederken birinci asıl olarak nass kabul etti ve burada Kur´an nasslarını, sünnet nasslanndan önce saymadı, belki müsavi tuttu, ancak birinciyi daha muteber saydı. Bu nokta Hanbeli görüşünün özüdür ve mühimdir.

100- Kur´an´ın Zahirine Muarız Sünnetin Durumu:

İmam Ahmed, sünneti, Kur´an-ı Kerim´in en sahih beyanı ve tefsiri saymakta çok dikkatlidir. Sünnetle Kur´an´ın zahiri arasında tearuz olacağını farzetmez. Çünkü Kur´an´in zahiri, sünnetin getirdiğine hamlolunur, zira onun beyanıdır, şamil olduğu hükümleri tefsirde hâkimdir. Kur´an´ın zahirini alıp sünneti terkedenlere red için kitap bile yazdı. O kitabın mukaddemesinde şöyle der:

«ALLAH Teâlâ (c.c.) Hz. Muhammed´i hidayetle gönderdi. Müşrikler hoşlanmasa da bütün dinlere üstün gelsin diye onu Hak Dinle gönderdi. Ona kitabını hidayet ve nur olarak indirdi. Kur´an-ı Kerim´in zâhiri,batını, hassı, ââmı, nasihı, mensuhu, kitabın kasdettikleri var. Kitabın delâlet ettiği manaları Hz. Peygmaber açıklar, tefsir eder, bu hususta onun yanında olanlar, ALLAH ´in ona yâr ettiği ashabıdır. Onlar da ondan naklettiler. Onlar Hz. Peygamberi, en iyi bilen, ALLAH?ı Teâlâ´nın kitabında neyi jmurad ettiğini en iyi anlayanlardır. Hz. Peygamberden sonra bunları onlar beyan ettiler.»

Bundan sonra Ahmed, Hz. Peygambere itaat etmenin farz ve ^/acib olduğuna delalet eden bir çok ayet-i kerimeler zikrediyor, ve Kur´an´ın zahiriyle sünneti reddedenlere cevap veriyor.

101- Ashabın Ve Tabiînin Tefsiri:

İmam Ahmed´in bu sözleri üç şeye delâlet etmektedir:

1- Kur´an´ın zahiri, sünnete takdim olunamaz, bu açıktır.

2- Kur´an´ın manasını açıklayıp tefsir eden Hz. Peygamber´dir. Başkası onu te´vil edemez. Çünkü onun beyanı sünnettir. Başka yoldan beyan istemez.

3- Ashab-ı Kiram da Kur´an´ı tefsir ederler, eğer Hz. Peygam-ber´den bir beyan ve Hadis yoksa. Çünkü onlar Kur´an inerken bulundular. Yorumunu dinlediler. Hz.Peygamberin onu tefsirini bilirler. İbni Teyyime Tefsire dair yazdığı eserde tefsirin ancak eserle yapılmasını ister. Sahabeden bir tefsir yoksa, o zaman tabiînin ayeti tefsirini alır.

İbni Teyyime der ki: «Tefsiri sünnete ve sahabede bulamazsan, imamların çoğu o zaman tabiine müracaat ederler. Şube ve başkaları demiştir ki: Tabiinin kavilleri, füru´ mes´elelerde delil olmazken, Kur´an tefsirinde nasıl delil olabilir? Yani kendilerine muhalif olanlara karşı delil olmaz. Bu doğru. Amma ittifak halinde iseler delil olur. Birbiriyle ihtilaf ederlerse o zaman delil sayılmaz. O zaman Kur´an ve sünnetin lisanına müracaat olunur veya umum Arap diline bakılır...»[1]

İbni Teyyime, Zemahşerî ve başkalarının yaptığı gibi, Kur´an´ı reyle tefsiri inkar etmektedir. Eğer sünnet veya sahabeden bir tefsir yoksa, o zaman bu inkar yersizdir. Elbette reyle tefsir yapılacak, bu yapılmazsa Kur´an anlaşılmadan kalır, bu Kur´a. t anlaşılmasın demektir. Bu ise Kur´an´a aykırıdır, ALLAH Teâlâ: Mübin yani açık, beyan olunmuş diye vasıflıyor. Tefsir edilemeyince kapalı kalır. Bu ise maksada aykırıdır. Mümtaz bir çok ulema Kur´an´ın reyle tefsirini caiz gördüler. Huccetül- İslam imam Gazali ve başkaları bunlardandır. Ancak bunun şartı vardır; O da Kur´an´ı kendi mezhebine uydurmağa çalışmamaktır. Müfessirin zorlayarak sözü kendi mezhebine uygun bir hale getirmeye çalışması olamaz. Nasıl ki Zemahşeri uzaktan, yakından mutezile görüşlerine temas eden bazı ayetlerin tefsirinde bunu yapmıştır.

102- Kur´an´m Zahiriyle Sünnet Reddolunur mu?:

Burada zikrettiğimiz bu satırlardan maksadımız, İmam Ahmed´in Kur´an´ı anlamak için Hadis bulamayınca seleften me´sur olan kavillerde durduğunu belirtmektir. Onun görüşüne göre Kur´an´ın zahiri ile sünnet reddolunmaz, onun mana ve delaletini sünnet tayin eder. Öyleyse Kur´an´ın âam olanına muarız diye sünneti reddedemez. Kur´an´ın umumî olan manası sünnetin has olan hükmüne hamlolunur, mutlaki sünnetin mukayyedine, mücmeli mufassalına göre yorumlanır. İbni Kayyım Kur´an´a göre sünneti üçe böler. Birincisi; Sünnet her yönden Kur´an´a muvafıktır. Aynı hükmü taşırlar. İkincisi Kur´an´ın beyanı ve tefsiri yerindedir. Üçüncüsü: Kur´an´ın meskut bıraktığı yeni bir hüküm getirir, bir şeyi haram veya helal kılar. Bu kısımların dışında ve ona muarız olmaz, kur´an´da olmıyan bir hükmü beyan ederse bu Hz. Peygamberin doğrudan bildirdiği bir hükümdür, ona itaat etmek vacibdir. Ona isyan, helal olmaz. Bu sünneti, Kur´an´a takdim demek değildir. ALLAH´ın emri gereği Rasûlüne itaattir. Ehli ilimden olan bir kişi, ALLAH´ın kitabına ziyade yapan bir sünneti nasil kabul etmez. Bir kadının halasıyla veya teyzesiyle bir nikah altında toplanmasını yasaklayan Hadisi veya neseb yoluyla nikahı haram olanlar gibi süt kardeşliği ile haram olma Hadisini nasıl kabul etmez.[2]

103- Kur´an´ın Zahiri Sünnetle Tayin Olunur.

Bu nakillerden çıkan netice şudur: İmam Ahmed´e ve ondan sonra Hanbeli ulemasına göre, Kur´an´ın zahiri ancak sünnetle tefsir edilir, iki ihtimalden birini o tayin eder. Eğer bu konuda sünnet yoksa, o zaman zahiri üzere kalır.

Lafzın umumi olması da zahirden sayılır. Malikilerin dediği gibi, umumi lafızların zahirine göre delaletleri de umumidir ve söz zahirine göre tefsir olunur. Ancak sünnetten onun has olduğuna delil varsa, o zaman umum ona hamlolunur. Böylece sünnet, ister Hadis mütevatir, müstefîz veya haber-i vâhid olsun, Kur´an´ın umumi olmasını tahsis eder. Muttakını takyid, mücmelini tafsil ve beyan eder. Çünkü bu da beyandır. Öyleyse sünnetle Kur´an arasında tearuz kalmaz ki, sübutu kuvvetli olan Kur´an, H...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın