Yeniden ahlaklı olmaya ihtiyacımız var

Yeniden' ahlaklı olmaya ihtiyacımız var

Prof. Dr. Sedat Murat, Bursa'da 'Sosyo Ekonomik Gelişim ve Etik Değerler' başlıklı bir konferans verdi. Ahmet Serin etkinlikten notlarını aktarıyor..
Kapitalizm ve ahlak ilişkisi, özellikle sanayi dönemi sonrası çokça tartışılan bir konu olageldi. Konu hakkında her dinden, her toplumdan düşünür fikirlerini serdetti. Bu tartışma hâlâ bitmiş değil, gazete ve dergi köşelerinde, bilimsel mahfillerde hâlâ tartışılıyor.

İşte bu ilgi çekici konu, Birlik Vakfı Bursa Şubesi'nin Cuma Meclisinde İÜ
Rektör Yardımcısı ve aynı zamanda Etik Kurulu Başkanı unvanını da taşıyan Prof.
Dr. Sedat Murat tarafından gündeme getirildi. Prof. Dr. Sedat Murat, “Sosyo
Ekonomik Gelişim ve Etik Değerler” başlığını uygun gördüğü konferansına “Yeniden
irkilip silkinmemiz gereken bir dönem yaşıyoruz. Çünkü teknolojik gelişmeler,
insanın her türlü mahremiyetine inanılmaz bir saldırı içinde.” sözleriyle
başladı. Sözlerini, biz müminlerin ise, hesap gününde her şeyi karşımıza getirip
hesap soracak olan ALLAH’a iman etmemiz dolayısıyla ahlak sahibi olmamız
gerektiğini söyleyerek sürdürdü.

Etik nedir? Ahlak nedir?

Prof. Dr. Sedat Murat sözlerine, bu kavramları tanımlayarak şöyle devam etti:
“Etik ve ahlak kavramları, anlamı pek bilinmeden kullanılan kavramlardır.
Öncelikle şuna dikkat etmeli: ‘Ahlak kelimesinde dini bir içerik varken aynı şey
etik kelimesi için söz konusu değildir. Bu ayrımdan dolayı bazıları etik
kelimesinin yaygınlaşması için uğraşmaktadır.’ Bu vurgudan sonra ahlakı ‘Bir
kişinin, bir toplumun yapması veya yapmaması gereken değerlerin tümüne verilen
ad.’ diye tanımlayabiliriz. Etik ise, bir anlamda ahlakın felsefesidir. Bunu bir
örnek üzerinden şöyle anlatabiliriz: Bir doktorun ahlakı olur ama etiği olmaz.
Tıbbın ise etiği olur ama ahlakı olmaz.

”Yeniden ahlak sahibi olmalıyız!

Prof. Dr. Sedat Murat, konuşmasında Peygamberimizin “Ben, güzel ahlakı
tamamlamak üzere gönderildim.” hadisine atıfta bulunarak bizlere düşen
görevlerin çok olduğunu şöyle anlattı: “İşte biz, o Peygamberin izinden
yürüyoruz. Baktığımızda, İslam’ın bir yönüyle ahlak dini olduğunu görüyoruz.
Dolayısıyla biz Müslümanların, kötü davranışları iyiye çevirmek gibi bir iddiası
var. İşte bu yüzden özellikle bizim ‘yeniden’ ahlaklı olmaya ihtiyacımız var.
Hele günümüzdeki ekonomik rahatlamanın getirdiği maddecilik ve bencillik, bizi
yeniden düşünmeye itmelidir. İnsanda, hayvanlarda olduğu gibi hayvani arzular
var ama insanı hayvandan ayıran, o arzulara gem vurabilmesidir. İşte o arzulara
vurduğumuz gemin adı, ahlaktır.”

Osmanlı, loncalar ve ahi birlikleriyle ayakta kalmıştı!

Prof. Dr. Sedat Murat, sanayileşmenin insan toplumunu çok değiştirdiğine dikkat
çekerek bu değişimi şu sözlerle aktardı: “Teknolojik ürünler sanayi öncesi
dönemde de vardı ama üretimleri az ve zordu. Üstelik de bu dönemde tüketilecek
nesneler azdı ve toplumlarda da ciddi bir ahlaki sistem vardı. Mesela Osmanlıda
usta-çırak ilişkisi içinde varlığını sürdürüp her türlü ahlaki bilgi ve mesleki
bilginin aktarıldığı lonca sistemi, toplumdaki ahlaki dinamikleri canlı tutup
sürekliliğini sağlıyordu. Ahilik ve lonca sistemi üyeleri, kendi içlerinde
sürekli etkinlik düzenleyip din ve ırk farkını geri plana ittiklerinden
ustaların sahip oldukları ahlaki değerler kalfalara, onlardan da çıraklara
aktarılıyordu. Bu şekilde hem mesleğin saygınlığı korunuyor, hem de toplumun
ahlaken çürümesinin önüne geçiliyordu. Aslında, aynı hassasiyet sadece Osmanlıda
değil, medeniyet oluşturmuş tüm toplumlarda vardı. Kabul etmeli ki, büyük bir
medeniyet olan Bizans medeniyetini ayakta tutan şey de, ahlaki değerlere sahip
olmasıydı.”

Sanayi, tüketimi körükledi

Prof. Dr. Sedat Murat, makineleşme olarak da anlayabileceğimiz sanayileşmenin,
tüketime karşı kanaati öneren dini kendisine düşman görerek insanları “Ya din ya
fabrika?” seçimine zorladığını söyledikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü:
“Makineler sayesinde ürünler seri olarak üretildi ama bir de bunların
tüketilmesi gerekiyordu. Din, aşırı tüketimi reddettiği için kapitalist sistem
dine savaş açtı ve bunda da bir ölçüde başarılı oldu. Günümüze baktığımızda, bir
iktisatçı olarak şunu söylüyorum: Şu an dünyamızın yaşadığı tüm sıkıntıların
temelinde imkânsızlıklar değil, ahlaki değerlerden uzak düşmek yatmaktadır.”

İhtiyaçlar değil, ihtiraslar!..

Daha çok tüketmemiz için her şeyin bize ihtiyaç adı altında dayatıldığının
altını çizen Prof. Dr. Sedat Murat, dinleyicilerin dikkatini iki kelimeye çekti:
“Modern zamanlarda artan şey aslında bizim ihtiyaçlarımız değil,
ihtiraslarımızdır. İhtiyaç sandığımız ihtiraslarımızı gerçekleştirme çabamız
bizi bencilliğe itmekte, bu itiş, ahlaktan uzaklaşmamıza yol açmaktadır.
Olaylara ahlak penceresinden baktığımızda bunu görebiliriz. Unutmamalı ki ahlak
sahibi olmak bizi ihtiraslardan uzaklaştırır, ihtiyaçlarımızı karşılamaya iter;
bencillikten uzaklaştırıp diğergam kılar. Günümüz insanının huzursuzluk ve
mutsuzluğunun da sebebi budur aslında. İhtiyaç duyduğumuz ahlaki değerler,
inancımızda var. Dolayısıyla biz, inancımızın da yeniden farkına vararak
ihtiyacımız olan ahlaki değerleri yeniden kuşanmalıyız. Bu değerlerle kuşanmış
bir kuşak meydana getirebilirsek toplum olarak da sıkıntılarımızı aşmış
olacağız.”

Sohbetine soru-cevap faslıyla devam eden Prof. Dr. Sedat Murat’a, sohbetinin
sonunda vakfın plaketi takdim edildi.

Dünya Bizim

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın