Sırplar'dan 8 bin Müslüman Boşnak için özür

Türkiye'nin arabuluculuğunda Bosna-Hersek'le normalleşme adına önemli ilerlemeler kaydeden Sırbistan, tarihî bir adım daha atacak. Sırp Meclisi, 8 bin Müslüman Boşnak'ın öldürüldüğü Srebrenitsa soykırımı için bildiri yayımlamaya hazırlanıyor

Bu ay açıklanması planlanan bildiride, hayatını kaybeden masum insanlar için Sırp Meclisi'nin üzgün olduğu belirtilecek. Bu, Uluslararası Adalet Divanı'nın soykırım ilan ettiği katliam için dolaylı yoldan resmî özür anlamına geliyor. Ancak sorumluluğu üstlenme olarak değerlendirileceği için açıklamada özür ifadesi geçmeyecek. Gelişmeyi Zaman'a değerlendiren Sırbistan'ın Ankara Büyükelçisi Vladimir Curgus, "Zor bir karar ama artık zamanı gelmişti." dedi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun inisiyatifiyle geçtiğimiz ay beşinci kez buluşan Boşnak ve Sırp dışişleri bakanları, iki ülke ilişkilerinin normalleşmesi için önemli bir adım atmış; Bosna-Hersek, Sırbistan'a büyükelçi atayacağını resmen açıklamıştı. Üç ülkenin dışişleri bakanları yarın Saraybosna'da tekrar bir araya gelecek. Bölgede psikolojik zorlukların aşılması için asıl önemli çalışma ise Belgrad'da gerçekleşiyor. Sırp Meclisi, 8 bin Boşnak'ın öldürüldüğü Srebrenitsa katliamından dolayı yayımlayacağı bildiri için çalışmalarını sürdürüyor. Bildirinin tam bir mutabakatla çıkması için Cumhurbaşkanı Boris Tadiç geniş bir koalisyonla yönetilen hükümet temsilcileriyle istişareleri sürdürüyor.

Sırbistan'ın Ankara Büyükelçisi Vladimir Curgus, Zaman'a verdiği bilgide, bildirinin bu ay açıklanmasının beklendiğini söyledi. Büyükelçi Curgus her şeyden evvel, "Yaşananlar dağılan eski Yugoslavya döneminde idi." vurgusu yaptı. Bildiride nasıl bir ifadenin kullanılacağı konusunda ise Curgus, "Bu dönemde Srebrenitsa'da hayatını kaybeden tüm masum insanların ölümünden üzgün olduğumuzu ortaya koyacak." dedi. Sırp Meclisi denge politikası izleyerek 'tüm masum insanlar' ifadesi kullanacak ve sadece Boşnakların belirtilmediği görüntüsü vermeye çalışacak. Ancak Srebrenitsa, Boşnaklara uygulanan soykırımla kayıtlara geçmiş durumda. Uluslararası Adalet Divanı da katliamı soykırım olarak kabul etmiş; ancak Sırp devletini sorumlu tutmayarak, faili meçhul haline getirmişti.

Büyükelçi Curgus "özür" ifadesinin bildiride geçmesinin beklenmediğini dile getirdi. Büyükelçi'ye göre özür dilemek, sorumluluğu üstlenmek anlamına gelecek. Sırp devletinin pozisyonuna göre ise soykırım eski Yugoslavya döneminde gerçekleşti ve kendilerinin bir sorumluluğu bulunmuyor.

Belgrad'daki Türk kaynaklar da, devletlerin özür dilemesinin çok zor yaşanacak bir durum olduğunu anlattı. Türk kaynaklar, Sırp Meclisi'nin yayımlayacağı bildiride Uluslararası Adalet Divanı'nın kararından daha ileri bir söylem kullanmasını beklemiyor.

Vladimir Curgus, bildirinin gelecek vizyonu çerçevesinde önemli bir adım olduğuna dikkat çekti. Curgus, ısrarla ülkesinin Balkanlar'da barış, istikrar ve işbirliği istediğinin altını çizdi. Bildirinin Bosna-Hersek'te yaşayan Sırpları kızdırmasına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak Büyükelçi Curgus, ülkesinin Bosna-Hersek'in toprak ve siyasi bütünlüğüne büyük önem verdiğini teyit etti. Sırbistan Dışişleri Bakanı Vuk Jeremiç de ülkesinin Bosna'daki ayrılıkçı Sırplara destek vermeyeceğini dile getirmişti. Belgrad'daki Türk kaynaklar da, Cumhurbaşkanı Tadiç döneminde Sırbistan'da önemli zihniyet değişikliklerinin yaşandığını belirtti. Türk kaynaklara göre Sırp Meclisi'nin yayımlayacağı bildiri hiçbir tarafı memnun etmeyecek. Bosna'da Sırplar buna tepki gösterecek; Boşnaklar kullanılan ifadelerin yeterli olmadığını söyleyecek. Ancak işbirliği vizyonunu ortaya koyan bu bildiri önemli bir adım olacak.

Dünyanın gözü önünde gerçekleşti

Sırp General Ratko Mladiç'in komutasındaki Sırp güçleri, Birleşmiş Milletler tarafından güvenli bölge ilan edilen Srebrenitsa'ya sığınan Boşnak sivillerden 8 bin erkeği 11-15 Temmuz 1995'te katletmişti. Katliam, kasabayı korumakla görevli Hollandalı askerlerin gözleri önünde gerçekleşirken, Hollandalı komutan ile Mladiç'in kadeh kaldıran fotoğrafları daha sonra ortaya çıkmıştı. Hollanda, buna rağmen geçtiğimiz yıllarda bölgede görevli askerlere üstün hizmet madalyası vermişti. Lahey Adalet Divanı, 2007'de Srebrenitsa'yı soykırım olarak nitelendirmiş; ancak Sırbistan'ın bundan sorumlu olmadığına hükmetmişti. Soykırımın iki baş aktörü olarak yıllarca aranan Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin eski lideri Radovan Karadziç, "Dragan Dabiç" takma adıyla yaşarken 21 Temmuz 2008'de Belgrad'da bir otobüste yakalanmıştı. Karadziç, Lahey'deki uluslararası savaş suçları mahkemesinde yargılanıyor. Bosnalı Sırpların eski komutanı Ratko Mladiç ise hâlâ aranıyor. Sırp polisi geçtiğimiz ay Mladiç'in Belgrad'daki evini aramıştı. Bosna'da savaş suçlarına bakan mahkemede de Srebrenitsa katliamından yargılanan 26 Bosnalı Sırp'tan 11'i mahkum edildi, 7'si beraat etti, 8'inin davası ise hâlâ sürüyor. Gömüldükleri toplu mezarlardan çıkarılan Boşnakların 6 bin 185'i DNA testiyle tespit edilerek soykırımın yıldönümlerinde yakınları tarafından toprağa verildi. Yaklaşık 3 bin 500 torba kemik ise hâlâ DNA testinden geçmeyi bekliyor.
Zaman

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın