Kurban: Allah'a yakınlık bayramı

Kurban: Allah'a yakınlık bayramı

Kurban, Allah’a yakınlaşmak için bir basamak.

Her yıl bir adım daha yükselmeyi vaat eden bir merdiven. Şeair/dinin alâmetleri arasında sayılan bir ibadet. Ayrı düşenleri birleştiren, aynı sofradaymış gibi rızıkları paylaştıran bir nizam. Yalnızca çevremizdekilerle değil, haritanın en ırak köşelerine de elimizi uzatmamızı sağlayan bir vecibe.
Her günden daha aydınlık, daha parlak bir güne, bir bayram sabahına uyanmak için az bir süre kaldı. Bayramlar ve sabahları her birimizde farklı heyecanlar uyandırır. Yazar Yusuf Ziya Ortaç da şöyle anlatır Kurban Bayramı ile ilgili hislerini: “Bayram namazından çıkan babam, Eğinli kasap Ali Ağa ile beraber gelirdi. Ali Ağa hâlâ gözümün önündedir. Şimdi eşine rastlayamadığımız, balta sakallı bir çınar adam... Bir yandan beş vakit abdestle aydınlanmış kollarını sıvar, bir yandan bıçaklarını dizerdi. Kesmek için, yüzmek için, ayrı ayrı, boy boy, biçim biçim bıçaklar. Ötede, Türk sanatkârlarının göz nurundan çiçekler açmış gümüş buhurdanlarla öd ağaçlarının dumandan servileri tüterdi. Ve kurban, gözleri tertemiz tülbentle bağlı, bir çukura baş eğerken Itrî’nin tekbiriyle ürperirdik.”

Bu satırlar insanı bazı düşüncelere götürüyor: “Tekbirler eşliğinde kesilen kurbanın sırat köprüsünden geçerken bize binek olacağını düşünebiliyor muyuz? Hisselere bölünen et başka evlere ulaştığında yüzlerde beliren tebbessüm mutlu olmamıza yetmez mi? Sessiz sedasız hanelere uğrayan, bir anda bitiveren Kurban Bayramı’nda dünyevileşmeye karşı İbrahimce bir duruş ve İsmailce bir adanışın temsilini gösterebilecek miyiz?” Üç ay öncesinden başlayan kalbî/ruhî bir hazırlıkla Ramazan Bayramı’na girildiği gibi, Kurban Bayramı’nın iklimine girmek pek mümkün olmuyor. Allah’a yaklaşmanın O’nunla kurbiyet kurmanın adı olan Kurban Bayramı bir anlamda daha mahzun geçiyor. Buna bu bayramın önemini hakkıyla bilmememiz ya da sadece et bayramı olarak algılamamız sebep olabiliyor. Kurban Bayramı’ndaki inceliği, bayrama nasıl hazırlanılması ve kurbanın gerçekten Allah’a yaklaşmamıza vesile olması için neler yapılması gerektiğini ilahiyatçılara sorduk.

HZ. İBRAHİM’İN HALİLULLAH MAKAMINA ERME VESİLESİ

Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hamza Aktan, kulun ihlâs ve samimiyetle sırf Rabb’inin hoşnutluğunu kazanmak için kestiği kurbanla Yaradan’ına takvasını sunması gerektiğini anlatıyor. Bu mevzunun Kur’an’da mealen şu ifadelerle beyan edildiğini belirtiyor: “O kurbanların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşır; fakat O’na sadece sizin takvânız ulaşır. Sizi hidayete erdirdiğinden dolayı Allah’ı büyük tanıyasınız diye O, bu hayvanları böylece sizin istifadenize verdi. (Ey Rasülüm!) vecibelerini güzelce yerine getiren iyilik sevenleri müjdele!” (Hac/37). Aktan’a göre Allah’ın katında müttakîler defterine yazılma fırsatının elde edilebileceği bir zaman Kurban Bayramı. Bu konuda din adamlarının ve yazarların kurbanın bu yönü üzerinde daha fazla durması gerekiyor. Hz. İbrahim (as) ‘Halilullah’ makamını, en sevdiği varlığını, İsmail’ini Allah için kurban etmeyi kabul ettiği için elde ediyor. Bizden ise Rabb’imiz sadece bir hayvan kurban etmemizi emrediyor. Hamza Aktan, “Sanayi çağı şartlarında büyük şehirlerde, apartman hayatında ailece ve komşularla birlikte teneffüs edilecek bir bayram atmosferi maalesef kurbanda oluşmuyor.” diyor. Oysaki toprağa bağlı yaşayan tarım toplumu insanlarının kurbanlık hayvanı çok önceden alıp, beslenmesine ve bakımına itina ettiğini, ailenin bu vesileyle Kurban Bayramı’nın gelişini her gün biraz daha fazla hissettiğini düşünüyor.

ZİLHİCCE’NİN ON GÜNÜNÜ ANLAMAK ÖNEMLİ

Dr. Emine Gümüş Böke ise Kurban Bayramı’nı iyi anlayabilmek için öncelikle ona yaklaşan günleri, Zilhicce ayının ilk on gününü iyi anlamak gerektiği kanaatinde. Zira bu günler Allah katında diğer günlerden daha faziletli kabul ediliyor. Peygamberimiz (sas) “Zilhicce’nin on günü içinde yapılan kulluktan daha sevaplı amel yoktur.” buyurarak, bugünlerin tekbir, tehlil ve hamd günleri olduğunu hatırlatıyor. Böke, Kurban Bayramı öncesinde kalbî ve ruhî hazırlığa girebilmemiz için bu günlerin önemini ve özelliğini iyi idrak edip, hayatımızda fırsat günleri olarak bilmemiz gerektiğini söylüyor. Nebevi bir miras olarak bugünleri oruçlu geçirmeye ve bugünlerde daha çok ibadet etmeye ağırlık verip, hatta affa ve rızaya nail olmayı hedef kabul ederek bu on günü sanki Ramazan’ın son on günüymüş gibi geçirmek gerekiyor.

Buna güç yetiremeyenler, hiç değilse arefe gününü ve bir gün öncesini oruçla ve ibadetle geçirebilir. Peygamberimiz (aleyhissalâtü ve’s-selâm) Müslümanlara bugünlerde daha çok ibadet etmeyi tavsiye ediyor. Bu Nebevi mesajı doğru algılayıp Kurban Bayramı öncesine manevi bir hazırlık yapabilir. Dolayısıyla Kurban Bayramı’nın Ramazan Bayramı’na göre daha mahzun geçmesindeki sebepler de kaldırılmış olur.

MÜSLÜMAN’IN KURBAN ETTİĞİ KOYUN DEĞİL, HEVA VE HEVESİ

Prof. Dr. Hamza Aktan, kurbanın Allah’a yaklaşma, Rabb’in rızasına kavuşmaya vesile olduğu için manevi kazanç yönünden çok önemli olduğunu belirtiyor. Aktan, kurbanın bir nizam olduğunu “Allah, Kâbe’yi, o Beyt-i Haram’ı, haram ayı, kurbanı ve (kurbanlardaki) gerdanlıkları insanlar için bir nizam kıldı. Bu, Allah’ın göklerde ve yerde olan her şeyi bildiğini ve Allah’ın her şeyi hakkıyla bilici olduğunu sizin de bilmeniz içindir.” (Maide Sûresi/ 97) ayetiyle belirtiyor.

Kurban kesebilenlerle kesemeyenlerin aynı ete ortak olmalarının İslam’da sosyal dayanışmanın göstergesi olduğunu düşünen Aktan’a göre bu noktada kurbanın sırf Allah rızası için kesilmiş olmasına dikkat edilmeli. Nitekim “Komşu kesti, biz de keselim, çocuklar mahzun olmasın” gibi gerekçelerle Allah rızasının ikinci plana atıldığı niyetler Allah (cc) katında hiçbir kıymet ifade etmediği gibi büyük bir fırsat da kaçırılmış oluyor.

“Kurban, bireysel ve toplumsal açıdan önemli fonksiyonları olan malî bir ibadet.” diyen Dr. Emine Gümüş Böke, inanan insanın, kurban kesmekle, Allah’ın emrine boyun eğdiğini ve kulluk bilincini koruduğunu canlı bir biçimde ortaya koyduğunu düşünüyor. Ona göre, müminler her kurban kesiminde, Hz. İbrahim ile oğlu İsmail’in Yüce Allah’ın buyruğuna mutlak itaat konusunda verdikleri başarılı sınavın hatırasını tazelemiş ve kendilerinin de benzeri bir itaate hazır olduklarını gösteriyor. Müslüman’ın kurban ettiğinin koyun, inek, deve değil, heva ve hevesi olduğunu düşünen Böke, “Müslüman, Allah rızası için kurban kesmeli ki bayramı yüreğinde, yakınlığı öz benliğinde hissedebilsin. Çünkü Kurban Bayramı, kurbiyyet ânı. Allah’a yakınlık bayramı. Allah için kesilen bu kurbanlardan akıtılan kanlar, kurban sahibinden de günahların döküldüğünü, kirlerin giderildiğini sembolize eder.” diyor.

Çeşitli cemiyetler, dernekler, vakıflar, resmi ve özel kurumlar gibi vatandaşın kurbanını vekâleten kesmeye, etlerini yurtiçinde ve yurtdışında muhtaç olan, açlık çeken insanlara ulaştırmaya talip kurum ve kuruluşların ortaya çıkmasını önemli bir gelişme olarak görüyor Prof. Dr. Hamza Aktan. Ona göre böyle organizasyonlarda çalışabilecek olan kişilerin zamanlarını bu faaliyetlerde değerlendirmesi hem bireyi mutlu eder hem de Allah (cc) katında kabul gören bir hizmet olur. Buna imkân bulamayanlar ferdi olarak muhitlerinde bulunan fakir, yardıma muhtaç olan dul ve yetimlerin belirlenmesi ve bunlara daha fazla yardım edilmesine çalışırsa, Kurban Bayramı’nı hakkıyla yaşama ve hissedebilme fırsatını bulur.

ET BAYRAMI DEĞİL, YAKINLAŞMAK İÇİN BASAMAK

Kurban Bayramı’nda, kesilen kurban etinin saklanması, ele alınması gereken bir diğer konu. Özellikle bu bayramın ‘et bayramı’ olarak görülmesi bu anlamda yapılan ibadete gölge düşürebiliyor. Necmettin Erbakan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ramazan Altıntaş, bu bayramın ‘et bayramı’ olarak görülmesini dünyevileşmenin getirdiği hastalıklardan biri olarak görüyor. “Aşağı-yukarı ortalama her Müslüman, kesilen kurbanların etlerinin üçe ayrılacağını bilir. Bunlardan bir kısmı, ailede çoluk-çocukla yenir, bir diğer kısmı, eve gelen misafirlere ikram edilir, üçüncü kısmı ise fakire-fukaraya dağıtılır.” diyen Ramazan Altıntaş, son zamanlarda Müslümanların kestikleri kurbanların etlerini, yıllık et ihtiyaçlarını karşılamak adına, saklamalarını doğru bulmuyor. Kurbanların, şahsi hayatın et ihtiyacını karşılamak üzere kesilmediğini belirten Altıntaş, kurbanın toplumda kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışma ruhunu canlı tutma konusunda önemli olduğunu söylüyor.

Zaman
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın