Her bitkinin çayı olur mu?

Her bitkinin çayı olur mu?

Prof. Dr. Erdem Yeşilada, içinde biyolojik etkiye sahip bileşenler bulunan bitkilerin çay olarak kullanılmasının tehlikeli olduğunu, bileşikler taşımayan, bitkilerin tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor...

Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi ve Fitoterapi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdem Yeşilada, açıkta satılan bitkisel ürünleri yeterince iyi tanımadığımız için yanlış bitki satın alma ihtimalinin yüksek olduğunu ve buna bağlı olarak beklenilen yararı sağlayamadığı ve hatta sağlığımız için zararlı etkilere yol açabildiğini, güvenilir firmalar tarafından üretilen ambalajlı poşet çayları tercih etmemiz gerektiğini ifade ediyor. Dünya'da 300.000 kadar yüksek bitki türü (mikroskobik olanlar ve gelişmemiş yapılar haricinde) bulunmaktadır. Bu bitkilerin az bir kısmının gıda ve tedavi amacıyla kullanıldığı tespit edilmiştir. Rakamın 80.000 ile 100.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Mesela, kanser tedavisi amacıyla piyasaya çıkan paklitaksel isimli ilaç, Kanada'da halk arasında hiç bir değeri bulunmadığı düşünülen Taxus brevifolia bitkisinin odunlarından elde edilmiştir.

BU ÜÇ GRUBU DA BİLMELİ

Prof. Dr. Yeşilada, bitkilerin içeriklerine göre sınıflandırıldığını ve bitkilerde fotosentez sonucu meydana gelen bileşenlerin biyolojik etki kuvvetlerine göre üç grup altında toplandığını söylüyor.

Kuvvetli etki eden bitkiler:

İçinde kuvvetli biyolojik etkiye sahip bileşenler bulunan bitkilerin çay olarak kullanılması tehlikelidir. Özellikle vücutta birikerek 'Dijital intoksikasyon' olarak tanımlanan zehirlenme tablosuna yol açabilir. Bu bakımdan hekim kontrolünde kullanılması önemlidir.

Orta etki eden bitkiler:

Uygun miktarlarda ve sıklıkta kullanıldığında zararlı olmayan, ancak uzun süre ve yüksek miktarlarda kullanıldığında olumsuz etkilere yol açabilen bitkilerdir.

Zayıf etki eden bitkiler:

İçerisinde kuvvetli etkili bileşikler taşımayan, önerilen miktarlarda kullanıldığında uzun süreler ile kullanılması sakıncalı olmayan bitkilerdir.

Sınıflandırılan bitkilerin birbirleri ile yakın akraba olması onların benzer kimyasal yapılara sahip olduğu ve dolayısıyla aynı biyolojik etkiyi sağlayacağını düşünmek son derece yanlış olur. Mesela, tıbbi nane melez bir türdür ve yaprakları, kökenine göre değişen oranlarda, yüzde 40-90 civarında mentol taşır. Nane yapraklarının biyolojik yararları mentol içeriği ile ilişkilendirilmektedir.

AÇIKTA SATILANLARA DİKKAT

Açıkta satılan bitkilerin bir standardı yoktur. Bu konuda yeterli bilgisi olmayan kişilerce çevreden toplanmış olabilirler. Herhangi bir analizden geçirilmeden satışa sunulurlar. Bu şekilde toplanan bitkilerden herhangi bir bilimsel değerlendirme yapılmadan gelişigüzel bir şekilde hazırlanan karışım çayların sağlığa yarardan ziyade zarar verebileceğini gözardı etmemek gerekir. Genel prensip olarak, bitkilerin içerisindeki etkili bileşiklerin bozulmaması için çay hazırlanırken bitkilerin doğrudan kaynatılmasından kaçınılır. Tükettiğimiz tüm gıdalar gibi çayların da kullanım miktarı ve doğru şekilde kullanımı yararları bakımından son derece önemlidir. İnsan yaşamının vazgeçilmezi olan suyun bile aşırı miktarda tüketilmesi vücutta bazı rahatsızlıklara neden olabilmektedir.

YeniŞafak
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın