Diyarbakırda camilerin yarısı satılmış

Diyarbakır'da camilerin yarısı satılmış

Tek parti dönemindeki cami kıyımından en fazla etkilenen yerden biri de Diyarbakır

1935 yılında Vakıflar Kanunu'nda yapılan bir değişiklikle yurt çapında yüzlerce cami ve mescit yıktırıldı. Diyarbakır'da 35 cami ve mescit ya satıldı ya yıkıldı ya da işyeri olarak kullanılması suretiyle tasfiye edildi. Anadolu'nun ilk Müslüman valisi sahabe Sultan Sasa Mescidi yıktırılırken, Hz. Ali'nin ağabeyi İmam Akil Mescidi satıldı. Bazı cami ve mescitleri satın alan hayırseverler tekrar ibadete tahsis ederken, 20'ye yakın tarihi cami ve mescidin adı ise sadece vakıfların kayıtlarında kaldı.

Türkiye'deki cami ve mescitlere yönelik kıyımın ilk adımı Şer'iye ve Evkaf Vekâleti'nin kaldırılıp yerine Evkaf Umum Müdürlüğü'nün teşkil edilmesiyle gerçekleşti. Acilen bir tasfiye komisyonu kuruldu. Bu komisyon bütün vakıf mal varlığını satmaya gayret gösterdi. 1935 yılından sonra 'gelir sağlama' gerekçesiyle tarihi öneme sahip yüzlerce cami ve mescit satıldı. Bir o kadarı da yıktırıldı. Bunlardan biri de Diyarbakır'daki Kara Camii. Yer Diyarbakır'ın Sur ilçesi Melik Ahmet Caddesi. Buradaki sokak isimlerinin çoğu zamanla değiştirilmiş. Değişmeyen ender isimlerden biri Kara Camii Sokağı. Diyarbakır'daki yerel adıyla bu 'küçe', ismini 1935 yılına kadar ibadet edilen Kara Camii'nden almış. Ancak o cami tarihe gömülmüş. Anadolu'nun ilk Müslüman valisi Sasa'nın türbesi ve camisi de tasfiyeye kurban gitti. Sultan Sasa'nın 1925'e kadar medfun bulunduğu cami ve türbesi de bölgede açılacak 'Gazi Caddesi' gerekçe gösterilerek yıkılmış. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nde 'Sultan Sasa Türbesi ve Camisi' olarak kayıtlı 5 No'lu parselin yoldan geriye kalan bölümü harabe halde duruyor.

Dört büyük halifeden Hz. Ali'nin ağabeyi İmam Akil'in (Ukayl) Sur ilçesi Balıkçılarbaşı semtinde bulunan mescidi de satılan dini yapılar arasında bulunuyor. Sur ilçesi Dabanoğlu Mahallesi'nde bulunan Dabanoğlu Camii'nden de eser yok. Osmanlı valilerinden Dabanzade Mustafa Paşa tarafından yaptırılan cami yıktırılarak oluşan arsa vatandaşlara satılmış. Diyarbakır'da dünyanın mimari harikalarından biri olan Şeyh Mutahhar Camii'ndeki 4 ayaklı minare günümüze ulaşırken aynı bölgedeki Muallak Camii ve 5 ayaklı minaresi tarihe gömülmüş. Caminin yerine gecekondular yapılmış.

Zaman
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın