11 metrelik Peygamberler şeceresi

İşte 11 metrelik Peygamberler şeceresi

Simurg Kitapçılık önümüzdeki hafta sonu yapacağı müzayedede 10 metre 80 cm'lik nadide bir şecereyi satışa sunuyor.

Peygamberler silsilesinin, Türk hükümdarlarının ve tarikat şeyhlerinin listesinin yer aldığı eserin yazımı yüzyıllar sürmüş. 100 yıldır Safranbolu'daki eski bir konakta gün yüzüne çıkmayı bekleyen şecerenin uzun ve heyecan verici bir hikâyesi var.

Neredeyse bir asırdır Safranbolu'da meşhur Mümtazlar Konağı'nda bekledi. Rulo halinde ve eski bir beze sarılı olarak. Hâlbuki yüzyıllar süren bir serüven yaşamış, diyar diyar dolaşarak insanlık tarihine dair bilgileri sadakatle saklamıştı. Ne kadar çok insan tanımış, ne kadar çok yol kat etmişti. Deri gövdesine ilk yazılan isim Hz. Adem'di. 7 asır önce Bağdat'ta, büyük Moğol istilasında bütün şecereler ve kitaplar yok edilince, Vefaiyye tarikatının pîri Ebü'l-Vefâ el-Bağdâdî'nin evlatları tarafından yazılmaya başlanmıştı (1335). Üçe bölünen gövdesine Hz. Adem'den Hz. Muhammed'e sırasıyla peygamberlerin adları siyah daireler içine sarı, yeşil veya kırmızı mürekkeple yazıldı. Diğer kısma Cengiz Han'dan itibaren bu topraklara hakim olmuş hükümdarların isimleri işlendi. Üçüncü kolda Hz. Muhammed'in soyundan gelenler ve tarikat şeyhlerinin isimleri vardı. Her geçen yüzyılda eklenen parçalarla boyu uzadı. Son olarak Sultan Abdülaziz'in ismi yazıldığında boyu 10 metre 80 santim olmuştu.

Bağdat'ta doğdu, Safranbolu'da unutuldu

Son kâtibi kimdi, daha önce yazanlar kimlerdi, bilinmiyor. Zaten bu tarihî belgenin dili Sultan Abdülaziz'le birlikte tutulmuş. Neredeyse 1,5 asırdır Safranbolu'da Müftü Ziya Efendi'nin evinde kalmış. Nihayet Ziya Efendi'nin torunu Emekli Albay Ferit Aydın, Simurg'un sahibi İbrahim Yılmaz'a ulaşınca gün yüzüne çıktı.

Eseri önce İbrahim Yılmaz'ın Boğaziçi Üniver-sitesi'nde hoca olan eşi Fatma Yılmaz incelemiş. Üzerinde detaylı çalışma yapılması gerektiğini düşünüyor. Benzerinin dünyada bir-iki tane olduğunu söylüyor. Yılmaz, "Böyle bir şecere Avusturya Milli Kütüphane'sinde var. 'Suhbatu'l-Ahbar', minyatürlü cihan tarihi. Bir ikincisi elimizdeki nüsha. Bu açıdan insan ömründe bir kez ya görülür ya da görülmez bir eser. Tam anlamıyla bir Osmanlı kültür mirası." diyor. Safranbolu'da eski bir konakta unutulmuş olması büyük bir şans. Bu sayede bir Avrupa ülkesinin kütüphanesinde veya müzesinde değil, Türkiye'de ortaya çıktı. Şecerenin Ziya Efendi'nin eline nasıl geçtiği bilinmiyor. Yılmaz, devrinin entelektüellerinden biri olan Ziya Efendi'nin bu ve benzeri eserleri topladığını söylüyor. Konakta başka nadide yazma eserler de bulunuyor.

En son Sultan Abdülaziz'in adı eklenmiş

1330'lu yıllarda Bağdat'ta yazılmaya başlandığı tahmin edilen Şecere-i Maziyye ve Silsile-i Sâdât, nesih hatla deri üzerine yazılmış. Son 1,5 metresi ise deri görünümlü aharlı kâğıttan oluşuyor. Toplam boyu 10 metre 80 cm. Sonradan eklenen kısımlarda yazı farklılaşıyor. Yer yer tamir görmüş. Peygamberler, Türk hükümdarları ve tarikat şeyhleri silsilelerini içeren soyağacına en son 1870'li yıllarda Sultan Abdülaziz'in adı eklenmiş. Sultan Abdülaziz'den sonra doldurulmak üzere yapılmış sekiz boş daire bulunuyor. Müzayede 27 Kasım 2010 Cumartesi günü saat 15.00'te Lion Otel'de.

Zaman
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın