İlim,İlim Öğretme-Öğrenme

İlmin, İlim Öğretme´nin ve İlim Öğrenme´nin Fazileti ve Bunlara Dair Aklî ve Naklî Deliller

Allah kendisinden başka ilah olmadığına adaletle şehadet etti. Melekler ve ilim sahipleri de O´ndan başka ilah ol madığına şehadet ettiler. (Ali İmran/18)

Dikkat edildiğinde görülecektir ki, bu ayette Allah Teâlâ (c.c) önce zât-ı ulûhiyetinden başlayarak birliğine şehadet etmekte, ikinci olarak melekleri, üçüncü olarak da âlimleri bu gerçeğe şahid göstermektedir. Bu ise, ilmin ve âlimin yüceliğini gösteren çok büyük bir delildir. Bu şeref âlimlerin faziletini anlatmak husu sunda yeterli ise de, biz delil getirmeye devam edeceğiz.

Allah da sizden inananları kendilerine ilim verilenleri de recelerle yükseltsin. (Mücadele/İl)

Âlimlerle cahiller hiç bir olur mu? Bunu ancak akl-ı selim sahipleri düşünürler.
(Zümer/9)

Allah´tan tam mânâsıyla ancak âlimler korkar.
(Fâtır/28)

De ki: ´Benimle sizin aranızda Allah Teâlâ´nın ve Kitab´ın ilmine sahip olanların şahidlik etmesi yeter´. (Ra´d/43)

Kitab´dan bir ilme mazhar olan zat ´Sen gözünü kapayıp açmcaya kadar ben sana onu (Belkıs´ın tahtını) getiririm´ dedi.
(Neml/40)

Kitab´dan bir ilme mazhar olan zat, ilmin nelere kâdir olduğunu göstermek için Hz. Süleyman´a böyle hitap etmiştir.

İlim ve irfana mazhar olanlar ise şöyle dediler: ´Yazıklar ol sun sizlere! İman edip, salih ameller işleyen kimseler için Allah´ın sevap ve mükâfatı daha hayırlıdır´. (Kasas/80)

Allah Teâlâ bu ayette âhiretin kıymetinin ancak ilimle bili neceğini anlatmaktadır.

Biz bu misalleri insanlara beyan ve îrad ediyoruz. Bunları hakkıyla ancak ilim ve iz´an sahipleri idrâk ederler.2
(Ankebût/43)

Eğer aldıkları malûmatı peygambere, emir sahiplerine (âlimlere) bildirseydiler, onlar vâkıaları tedkik ve tahkik ederek, bunların açıklamaya veya gizlemeye layık olup ol madıklarını bilirlerdi. (Nisâ/81)

Allah Teâlâ bu ayette olayların yorumunu âlimlerin istihrac ve istinbatına bırakmakta ve böylece onların mertebelerinin ne denli büyük olduğunu ve bu mertebenin peygamberler mertebesine nasıl ilhak olunduğunu bildirmektedir.

Ey Âdemoğulları! Sizler için avret yerlerinizi örtecek elbise ve ziynet eşyası varettik. Ancak takvâ elbisesi daha hayırlıdır. (A´raf/27)

Bazı âlimler bu ayette geçen avret yerini örten elbise ile ilmin, ziynet ile yakîn mertebesinin, takvâ elbisesi ile de hayat mertebe sinin kastedildiğini söylemişlerdir.

Onlara ilim üzere tafsil ettiğimiz bir kitab getirdik.
(A´raf/52)

Elbette herşeyi bilerek onlara nakledip haber vereceğiz! (A´raf/7)

Hayır! O (Kur´an), kendilerine ilim verilenlerin göğüslerinde bulunan açık açık ayetlerdir.
(Ankebût/49)

Rahman olan Allah, Kur´an´ı öğretti, insanı yarattı, ona be yanı öğretti.
(Rahman/1-4)

Allah Teâlâ bu hakikati insana minnet etmek kabilinden böy lece ifade buyurmuştur.

Hadîsler

Allah´ın Rasûlü şöyle buyurmuştur:

Allah bir kulu için hayrı murad ettiğinde, onu dinde Allah´tan korkan bir âlim yapar. Ona kendisini doğru yola götürecek akıl ve idrâk verir.3

Âlimler peygamberlerin varisleridir.4

Peygamberlik derecesinden daha üstün bir mertebenin bu lunmadığı herkesin malûmudur. Demek ki bu mertebeye vâris olmak, şereflerin en büyüğüdür.

Yerlerde ve göklerde bulunan bütün mahlûkat, âlim bir kimsenin affedilmesi için Allah´a yalvarırlar.5

Yerlerde ve göklerdeki tüm mahlûkatın kendisi için Allah´tan af dilediği bir kimsenin mertebesini bir düşünün! Bundan daha büyük bir mertebeye ulaşması mümkün mü insanoğlunun?

Alim kendi işleriyle meşgul olduğu halde, yerlerin ve göklerin sâkinleri de onun affı için istiğfar etmekle meşgul olmaktadırlar. Bir insan için bundan daha büyük bir şeref düşünülebilir mi?

Hikmet (ilim), şerefli bir insanın şerefine öyle büyük bir paye ilâve eder ki köleleri, sultanların seviyesine çıkarıncaya değin yükseltir.6

Hz. Peygamberin ´Köleleri sultanların seviyesine çıkarır´ bu yurmakla ilme nasıl bir paye verdiğini görüyorsunuz! İlmin bu dünyada vereceği neticeler bile bu kadar değerlidir. Dünyada ka zandırdıkları ahiret hayatına nisbetle bir hiçtir. Çünkü ahiret hem dünyadan sayısız derecelerle daha üstündür, hem de ebedî dir.

İki iyi haslet vardır ki, bu hasletler hiçbir münafıkta bu lunmaz: Birincisi güzel ahlâk, ikincisi dinde derin bilgi (fıkıh) sahibi olmak.7

Günümüzün bazı fakihlerinin münafıklığı, sizleri bu hadîs hakkında şüpheye düşürmemelidir; zira Hz. Peygamber, günü müzdeki anlamıyla fıkıhtan söz ediyor değildir. Onun fıkıh ile kas tettiği anlam, günümüzdeki anlamından çok uzaktır. Nitekim ki tabımızın ilerideki bölümlerinde bu anlam ortaya konacaktır. Fıkh´ın en küçük derecesi, ahiretin dünyadan daha hayırlı olduğunu bilip, bu gerçeğe göre hareket etmektir. Fakih olan kim sede bu türden bir vasıf olduğu takdirde; bilgileri doğru olur, üze rinden her türlü riya hâli kalkar ve nifak tehlikesinden kurtulur.

İnsanların en faziletlisi o mü´min âlimdir ki, kendisine ih tiyaç olduğunda yardım eder. Halk kendisinden kaçtığında ilmiyle yetinerek vakarlı davranır.8

İman çıplaktır; onun örtüsü takva, süsü hayâ ve meyvesi ilim´dir.9

İnsanlar arasında nübüvvet makamına en yakın kimseler, ilim ve cihad ehli olan kimselerdir. İlim ehli olanlar, halkı peygamberlerin getirdiği ilahî nizâma yönelttiler. Cihad ehli olanlar ise, peygamberlerin getirdiği bu ilahî nizâmı kılıçlarıyla korumak için cihad ettiler.10

Bir kabilenin ölümü, bir âlimin ölümünden ehvendir.11

İnsanlar, altın ve gümüş gibi farklı değerler taşıyan madenlere benzerler. Dinde derin ilim (fıkıh) sahibi olmak şartıyla; cahiliye döneminde hayırlı olanları, İslâm´a girdikten sonra da (insanların) hayırlılarıdır.12

Kıyamet gününde âlimlerin mürekkebi, şehidlerin kanıyla tartılır.13

Ümmetime ulaştırmak üzere kırk hadis ezberleyen kimseye kıyamet gününde hem şefaatçı, hem de şahid olurum.14

Allah Teâlâ, dininde bilgi sahibi olan kimseyi korur ve um madığı yerden ona rızık verir.15

Allah Teâlâ Hz. İbrahim´e şöyle vahyetti: Ey İbrahim! Ben alimim ve alîm olan her kulumu severim.16

Âlim kimse, Allah Teâlâ´nın yeryüzündeki emin kuludur.17

Ümmetimden iki sınıf ıslah olursa herkes ıslah olur, onlar fesada düşerlerse onlarla birlikte herkes fesada düşer. Bunlar yöneticiler ile âlimlerdir.18

Beni Allah´ın rahmetine yaklaştıracak bir ilim (ve amel) sahibi olmamı temin etmeyen bir günün üzerime doğmasında benim için bir hayır yoktur.19

Âlimin âbide üstünlüğü, benim, ashabımın en düşük dere celisine olan üstünlüğüm gibidir.20

Bakınız ki. Hz. Peygamber ilim. mertebesini, nasıl da nübüvvet mertebesine eşit tutmakta ve ilimsiz amelin derecesi ne kadar düşük olmaktadır.

Şayet âbid, eda ettiği ibadetin ilminden mahrumsa, onun ibade tinin hiçbir anlamı olmadığı gibi, böyle bir amelin kişiye hiçbir ya rarı da dokunmaz.

Âlim´in âbide üstünlüğü, ondördünde bulunan ayın diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir.21

Kıyâmet gününde üç sınıf insan şefaat edebilecektir: Peygamberler, âlimler, şehidler.22

Nübüvvet makamının hemen ardından gelen ve şehidlik mer tebesinden bile üstün olan ilmin mertebesi ne büyük bir nimettir!

Allah Teâlâ´ya din hususunda ilim sahibi olmaktan daha üstün bir şeyle ibadet olunmuş değildir. Şeytan için bir tek fakih(i aldatmak) bin âbid(i aldatxnak)tan daha zordur. Herşeyin bir temeli vardır. Bu dinin temeli ise ilimdir.23

Dininizin en hayırlı tarafı en kolay olanıdır. İbadetlerin en hayırlısı ise ilimdir.24

Âlim olan mü´min, âbid olan mü´minden yetmiş derece daha faziletlidir.25

Ey ashabım! Sizler fakihleri çok, kurrâsı (Kur´an hafızları) ve hatipleri az, (ilim) isteyenleri seyrek, fakat (ilim) verenleri çok olan bir zamanda bulunuyorsunuz. Bu zamanda salih amel işlemek, ilim yapmaktan daha hayırlıdır. Fakat insan ların üzerine öyle bir zaman gelecektir ki, fakihleri az, ha tipleri çok, (ilim) verenleri seyrek, (ilim) isteyenleri ise çok olacaktır. İşte böyle bir zamanda ilim (sahibi olmaya çalışmak) her ibadetten daha hayırlıdır.26

Alim ile âbid arasında yüz derece fark vardır. Bu dereceler den her biri arasında iyi beslenmiş bir koşu atının hızıyla yetmiş yıllık bir mesafe vardır.27

Hz. Peygamber´e amellerin hangisinin daha üstün ve efdal olduğu sorulduğunda, şöyle cevap verdi: ´Allah´ı bilmek´. Ne tür bir bilgiyi kastettiği sorulduğunda, yine ´Allah´ı bilmek´

diye cevap verdi. Ashab ´Biz amelden soruyoruz, siz ise ilimden haber veriyorsunuz´ diye itiraz edince, Hz. Peygamber şöyle cevap verdi: ´Allah´ı bilerek yapılan amel ne kadar az olursa olsun insana fayda verir. Allah´ı bil meksizin yapılan ameller ise, insana bir fayda sağlamaz´.28

Kıyamet gününde Allah Teâlâ bütün kullarını diriltip mahşere getirdikten sonra, âlimleri de diriltip getirir ve on lara hitaben şöyle buyurur: ´Ey âlimler zümresi! Sizi iyi bildiğim için size ilim sıfatımı emanet ettim. Size ilmimi siz leri azaba uğratmak için vermedim. O halde nimetlere koşun; zira hepinizi affettim´.29

Ashab´ın ve Âlimlerin Sözl...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın