Kuran da Hz. Süleyman

A- KUR’AN’DA HZ. SÜLEYMAN

1- Hz. Süleyman Kıssasının Önemi

Kur'an, insanlara hidayet rehberi olarak gönderilen peygamberlerden bir kısmının hayatlarını çeşitli tablolar halinde sunuyor. Onlarla ilgili anlatılanlar onların bütün hayatı olmadığı gibi, biyografi türünden şeyler de değildir.

Peygamberlerin daveti hayatın varoluş amacıdır. Kur’an’ın gayesi ile onların hedefi arasında fark yoktur. Onların daveti ne idiyse Kur'an'ın daveti de onadır.

Kur'an peygamberler arasında ayrım yapmamaktadır. Çünkü hepsi de Allah (c.c.) tarafından seçilmiş ve ilahî daveti insanlara ulaştırmak üzere görevlendirilmiş kullardı. Hepsi de insanlara aynı şeyi tebliğ ettiler. Yaşayış, takva, kulluk, nimetlere şükür, Allah yolunda gayret, sıkıntılara uğrama, zorluklarla mücadele, zaman zaman denemeye tabi olma açısında ortak yönleri vardır. Hepsi de insan olmanın ötesinde üstün sıfatlara sahiptiler. Onlar bu sıfatlarla hem davalarının hak olduğunu gösterdiler, hem de davet ettikleri ilahî hidayette insanlar için en mükemmel ve canlı örnek oldular. Onların hayatı aynı zamanda yaratılış gayesinin fiilen gerçekleşmiş halidir.

Onları izleyenler; 'işte Allah (c.c.) insanı, bu güzel amacı gerçekleştirmek, insan olarak bu güzellikleri sergilemek üzere yarattı' der. Onların seçiliş amaçlarından biri de budur, insanlar önlerinde peygamberler gibi üstün örnekler bularak görevlerini bilirler. Onları takip ederek doğruya ulaşırlar.

Kur'an, onların kıssalarının anlatılmasını şöyle açıklıyor:

"Andolsun, onların kıssalarında temiz akıl sahipleri için ibretler vardır. (Bu Kur'an) düzüp uydurulacak bir söz değildir. Ancak kendilerinden öncekilerin doğrulayıcısı, her şeyin 'çeşitli biçimlerde açıklaması' ve iman edecek bir topluluk için bir hidâyet ve rahmettir." [3]

Temiz akıl sahipleri enbiyanın (peygamberlerin) Kur'an'da anlatılan kıssalardan ibretler alır. Bu kıssaların Kur'an'da boşu boşuna anlatılmadığını düşünür. Bir insan tarafından uydurulmayan, Allah'ın sözü olan Kur'an, Hz. Muhammed (s.a.v.)den önce yaşamış; ama çevrelerindeki insanları aynı şeye davet etmiş, benzer sıkıntılarla karşılaşmış, benzer düşmanlarla mücadele etmiş temiz insanlardan bahsediyor. Onların destansı hayatlarından sahneler getiriyor gözler önüne.

Kur'an, insanları somut hedeflere, yaratılış gayesine ve fıtrata çağırıyor. Peygamber kıssaları bunun gerçekleşmiş şeklidir.

Bu kıssalar, Kur'an'ın hedefinin hayali, onun davetinin boş bir çağrı olmadığını gösterir. Çünkü onların yaptıkları ile Kur'an'ın daveti temelde birdir. Bu da, insanları kullara ve eşyaya kulluktan kurtarıp alemlerin Rabbi Allah'a kulluğa davettir.

Kur'an, davasına enbiya ile delil getiriyor. Hz. Muhammed'i (s.a.v.) ve O'nun en zor şartlardaki tebliğ faaliyetlerini peygamber kıssaları ile destekliyor. Onların hayatlarında görülen bütün farklı sahneleri anlatıyor. Onların Allah'a bağlılıklarını Allah yolundaki sebatlarını, sabırlarını, tahammüllerini, azimlerini, dayanıklı oluşlarını sıralıyor. Düşmanlarından örnekler veriyor. Düşmanlarının inatçılığını, hilelerini, ilahî davete karşı tutumlarını, azgınlık ve kibirlerini anlatıyor.

Onları başta Hz. Muhammed olmak üzere, mü'minlere örnek getiriyor. Bir taraftan da Îslâmın daveti karşısında direnen inatçı müşriklere; önceden yaşamış, kendilerini güçlü zanneden azgın müşrikleri örnek gösterip onları uyarıyor. Hakkın her zemin ve şartta galip geldiğini, Allah'ın peygamberiyle mücadele etmenin anlamsız olduğunu bildiriyor.

Böylece Peygamber ve O'na inanan mü'minler, Kur'an'ın bu haberiyle teselli oluyorlar, seviriyorlar ve destek buluyorlar. Çektikleri sıkıntıların, acıların ve mahrumiyetlerin önemsiz olduğunu anlıyorlar. Kıssalarda anlatılan güzel insanlarla ve onların davalarıyla beraber olmanın sevincini yaşıyorlar. Üzerinde bulundukları yolun doğru olduğundan bir kez daha emin oluyorlar. Kendilerini ortadan kaldırmak veya üzerinde bulundukları yoldan döndürmek isteyen müşriklere karşı biraz daha cesaretli, biraz daha güçlü olmanın moralini yakalıyorlar.

Mü'minler peygamberlerin hayatında Allah'a teslim olmanın, bağlılığın ve aşkın, O'nun uğrunda çaba harcamanın ve fedakârlığın nasıl olacağını görürler. Bütün bir ömrü yaratılış gayesine uygun olarak geçirmenin canlı örneğini yakalarlar. Kişiliğini vahyin ölçüleriyle kuran, kendisine verilenlerden razı olan tipleri görürler. Allah'ın huzurunda kulun takınabileceği en üstün edep örneğini onlarda bulurlar.

Doğruluğun, dürüstlüğün, samimiyetin, temizliğin, şükrün, takvanın, sabrın, teslimiyetin, tevazünün, vakarın, cömertliğin, azmin, iyi ahlâkın en güzel sembolü onlardı.

Bütün peygamberlerde en üstün ahlâk ve kişilik örnekleri vardır. Ancak bazı peygamberlerin kimi özellikleri, diğerlerine göre biraz daha fazla öne çıkmaktadır.

Söz gelişi, bütün peygamberler Allah (c.c.) yolunda, davetlerini yaparken karşılaştıkları zorluklara karşı sabırlı idiler. Ama Eyyûb'un (a.s.) uğradığı amansız hastalığa karşı sabretmesi biraz daha fazla dikkat çekmektedir. Kur'an, Hz. Eyyûb'un bu tavrından övgüyle söz etmektedir.

Bütün peygamberler cömerttir. Ancak Kur'an, Hz. İbrahim'in cömertliğini biraz daha ön plana çıkartıp övmektedir.

Bütün peygamberler günahsız olmalarına rağmen sürekli Allah'a sığınırlar, O'na tevbe ederlerdi. Ama Kur'an Hz. Adem'in Cennetteki hatasından dolayı yaptığı tevbeyi övmekte ve tevbe-sinin kabul edildiğini bildirmektedir.

Allah'ın bütün peygamberleri adil idiler. Verdikleri kararlar isabetli, adalet ölçülerine uygundu. Bütün Peygamberler ilim sahibi idi. Hepsi de Allah'tan vahy yoluyla insanların sahip olamadığı ilmi almışlardı. Ancak Kur'an Hz. Davud ile oğlu Hz. Süleyman'ın ilimlerini ve hükmetmedeki adaletli kararlarını övmektedir.

Son peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) ise peygamberlere ait özelliklerin pek çoğuna sahipti.

Allah'ın seçkin kulları nebiler ve onların ibret verici örnek hayatları.... Kur'an, onları anıyor ve mü'minlerin de anmalarını, daha doğrusu onların her halinden ibret almalarını emrediyor. Çünkü onlarda insanlık için en güzel numuneler vardır.

İşte onlardan bir örnek:

Hz. Süleyman. (Allah'ın saiat ve selâmı üzerine olsun.

Nebiler kafilesinin eşsiz bir mensubu.

Peygamberler zincirinin benzersiz bir halkası.

İlim, adalet, mal, hüküm ve idarecilik yönünden ibretli bir örnek. Kur’an’ın övgüyle söz ettiği güzel bir kul:

Hz. Süleyman.

Peygamberler içerisinde seçkin bir yeri olan, mal ve saltanatla denenen, şükreden bir kul.

Dünyada sahip olunan varlığın nasıl değerlendirilmesi gerektiğini gösteren mükemmel bir insan.

Emanetin değerini bilen ve gereğini hakkıyla yerine getiren bir bilinç.

Kendisine emanet edilen dünyalıklarla ve çok güçlü hükümdarlık ile şımarmayan, istikbara (kibirlenmeye) yeltenmeyen, Rabbine hakkıyla teslim olan bir anlayış. İdareciliğin, hüküm vermenin, adaleti yerine getirmenin metodunu ortaya koyan adil bir yönetici. Allah (c.c.) adına hükmetmenin, her şeyi O'nun rızası uğruna yapmanın, mal ve mülk ile O'nun hoşnutluğunu kazanmanın üstün yolcusu.

Elindeki mal ve saltanatla kibirlenip, Rabbinin emirlerine karşı gelenlerin, ya da haksız yere tuğyan edip Rablık taslayanların aksine; hiç kimsenin ulaşamayacağı saltanata ve nimetlere ulaşmasına rağmen, Rabbine gereği gibi boyun eğen, O'nun Rabliği karşısında tevazu gösteren ve elinden geldiği kadar şükretmeye çalışan Hz. Süleyman.

Kendisine kuşların dilini bile anlama kabiliyeti, emrine hiç bir gözün görmediği ordular, rüzgâr, şeytanlar ve cinler verildiği halde asla gurura kapılmayan; mülk ve saltanatıyla azan, tuğyan eden, Rabbine kafa tutmaya kalkan firavun ve nemrutların aksine, nimetin kimden geldiğini bilen bir kul: Hz. Süleyman...

O büyük peygamber insanlara hem yönetim ve hükümdeki adaleti, hem nimetlere şükretmeyi, hem de Rabbe nasıl kulluk yapılacağını öğreten bir insandır.

Kur'an, daha çok O'nun bu özelliklerinden bahseder, O'nun davetinden, nasıl peygamberlik yaptığından fazla söz etmez. Belli ki O peygamberlik görevini diğer nebiler gibi mükemmel bir şekilde yapmıştır.

Hz. Süleyman kıssasında, insana emanet olarak verilen mülk ve saltanatın durumu ile, mü'min bir insanın bu emanetler karşısındaki olgun tavrı ibretli tablolarla insanlığın önüne konulmaktadır.

Kur'an ayrıca bu örnekle Hz. Süleyman hakkında düşünülen bütün yanlış görüşleri reddetmektedir. Başta yahudiler olmak üzere bir çok insan grubu O'nun hakkında olumsuz görüş taşımaktadırlar. Hatta O'na sihirbaz demekteler", mülk ve saltanatını sihir yoluyla elde ettiğini düşünmektedirler.

Kimileri de ona kral (sultan) demektedirler. Halbuki o, bütün zenginliğine, hükmünün genişliğine ve yönetim yetkisine rağmen bilinen anlamda bir kral değildi. Biz, bu çalışmamız boyunca ona asla sultan veya kral demeyeceğiz, onu hep bir peygamber olarak tanıtmaya çalışacağız.

Hz. Süleyman kıssası özellikle zenginler ve yöneticiler için ve bu imkanları kullanarak şımaranlar için derin uyarılar içermektedir.

Önce Hz. Süleyman'dan bahseden Kur'an ayetlerini nüzul sırasına göre verip, sonra da onu ve özelliklerini Kur'an ışığında sıralamaya ve onun örnek hayatından dersler ve ibretler çıkarmaya çaba göstereceğiz.

Bütün peygamber kıssalarında olduğu gibi Hz. Süleyman kıssası önce mü'minler için sonra da bütün insanlar için bir ibret levhas...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın