Mekke Eşrafının Yeni Girişimi

Mekke Eşrafının Yeni Bir Girişimi

Müminler ilk defa Habeşistan'a hicret ettikleri zaman, Mekke müşrikleri hicret eden müminleri sadece sahile kadar takip etmişler ve daha başka bir girişimde bulunmamışlardı. Ancak Habeşistan'a ikinci defa hicret edilmesi ve bu hicrete katılanların sayısının oldukça fazla olması, Mekke eşrafını korku ve sıkıntılara sevk etti. Zira, Habeşistan'la büyük ticarî ilişkileri vardı. Habeşistan'a hicret eden müminlerin, Habeşistan'la olan ticaretlerine zarar verebileceklerini düşündüler. Böylesi bir durum Mekke ekonomisi için önemli bir kayıp olurdu. Fakat daha da önemlisi Habeşistan'daki bu müminlerin kendilerine çokça taraftar bularak, Mekke için bir tehlike teşkil etmeleri ihtimaliydi. Zira Habeşliler de vahye inanıyorlardı ve bu özellik müminlerle Habeşliler arasındaki yakınlaşmanın önemli bir nedeni olabilirdi. Üstelik o zamana kadar vahyolunan ayetlerden müminlerin diğer din mensuplarından en çok Hıristiyanlara yakınlık duyduklarını biliyorlardı. Ayrıca Habeşistan yönetiminin Hicaz bölgesini de yönetimine katmak gibi çok eskilere uzanan bir arzusu vardı. Habeş yönetiminin bu arzusu söz konusu müminler nedeniyle tekrar depreşebilirdi. Mekke ileri gelenleri hemen bir heyet oluşturarak Habeşistan'a gönderdiler. Heyet, müminlerle Habeş yönetimin muhtemel birlikteligini önleyecek bir stratejiyle hareket edecekti. Gelişmeler şu şekilde gerçekleşti: Mekke eşrafı aralarında yaptıkları görüşmeler sonucunda, Dâru'n Nedve'nin önemli üyelerinden ve Mekke eşrafının temsilcilerinden Âs b. Vâü'in oğlu Amr ile Ebû Rebia'nın oğlu Abdullah'ı değerli hediyelerle Habeşistan'a göndermeye karar verdiler. Bu iki elçiyi gönderirken görevlerini şu şekilde bildirdiler: 'Necaşi ile görüşmeden önce devlet adamlarına ve kumandanlarına hediyelerini verin. Sonra Neca-şi'ye hediyesini verin. Necaşi'den, aramızdan gidenlerle görüşmesine fırsat vermeden onları iade edeceği sözünü alın'. Mekke eşrafının, Habeşistan'a gönderdikleri elçilerine, Necaşi'nin müminlerle konuşmasına fırsat vermeden iade sözünü almaları için gayret sarf etmelerini emretmelerinden anlaşılacağı üzere, bütün amaç müminlerle Habeşistan yönetimi arasında bir yakınlaşmanın başlamasını önlemekti. Ayrıca burada dikkatleri çeken bir husus daha vardır. Habeşistan'a hicret edenler hep birlikte gitmiş değillerdi. Gruplar, aileler halinde veya teker teker gidip Habeşistan'da bir araya gelmişlerdi. Mekke heyeti Habeşistan'a gittiği zaman belki yüz kişi değilse bile, bu sayıya yakın bir mümin topluluğu Habeşistan'da bulunuyordu, îlginç olan şey şudur: Bu kadar kişiyi Mekke'ye getirmesi için Habeşistan'a sadece iki kişi gönderilmişti. Bu iki kişinin Necaşi'nin onayım alarak müminleri Habeşistan'dan çıkarsalar dahi, Mekke'ye getirmeye güçlerinin yetmeyeceği kesindir. Bundan da Mekke liderlerinin amacının, müminleri Mekke'ye getirmek değil, müminlerle Habeş idaresinin arasını açmak olduğu anlaşılıyor. Mekke heyetinin Habeş devlet adamları ile görüşmeleri sırasındaki sözleri bu ihtimali kuvvetlendirmektedir: 'Bizden bazı akılsız, beyinsiz, serseri gençler gizlice si^İn ülkenize gelmiş bulunuyorlar. Onlar bizim dinimizi terk ettikleri gibi sizin dininize de girmediler. Bunlar benzeri olmayan bir dine mensuplar. Bizim büyüklerimiz, bizleri onları iade etmenim için size gönderdiler. Bu konuyu Necaşi ile görüşürken bize yardımcı olacağınızı umuyoruz. Çünkü elbette ki bu adamları bizler sizden daha iyi bilip, tanımaktayız.

Öncelikle Habeş devletinin ileri gelen idarecileriyle görüşerek, onları kendilerini desteklemeleri yönünde etkileyen Mekke heyeti, bu adamların da yardımıyla Necaşi'nin huzuruna çıktılar. İsteklerini dile getirdiler: 'Saygıdeğer Necaşi! Bizden bazı serseriler kavimlerinin dinini terk ettiler. Sizin dininize de girmiş değiller. Onlar çok farklı bir dine mensup oldular. Onlar şimdi senin ülkende bulunuyorlar. Onların babalan, aileleri, amcaları ve kavimleri bizi sana gönderdiler ve onları iade etmeni istiyorlar. Onların durumunu elbette ki bizler sizlerden daha iyi bilmekteyiz.' Neca-Şinin adamları da, Mekke heyetiyle daha önceki gizli anlaşmaları gereği, heyetin bu sözlerini tasdik edip, müminlerin iadenin doğru bir karar olacağım söylediler. Necaşi'nin hiç beklemedikleri sözleri, Mekke heyetinin bütün planlarını bozdu: 'Onlarla konuşup, görüşmeden onları size iade etmem. Onlar benim ülkeme sı- bulunuyorlar. Başkalarını değil de beni tercih etmeleri, kendileriyle görüşmemi gerektirir. Eğer onlar sizin dediğiniz gibiyse iade ederim, fakat değillerse iade etmem.

Müminler Mekke heyeti ile Necaşi arasındaki görüşmelerden ve Necaşi'nin kararından haberdar olunca aralarında görüşüp ne yapacaklarını düşündüler. Kararlarını belirlemede zorlanmadılar: 'Vallahi, dinimizle ilgili olarak Peygamberimizin bize getirdiği şeyleri söyleyeceğiz. Ne olursa olsun. Başkası bize yakışmaz' dediler. Bu sözlerden de anlaşılıyor ki, müminlerin korkusu, Hıristiyanlarla ilgili bildiklerini olduğu şekliyle söylerlerse Necaşi'den tepki görmeleri ihtimaliydi. Çünkü kendilerinin bildiği ayetler Hır is uyanları her ne kadar diğer din mensupları içerisinde en olumlu kesim olarak ifade etmekteyse de, sonuç itibarıyla onların da müşrik olduğunu, yanlışlıklar içerisinde bocaladıklarını ilan ediyordu. Fakat dinleri için bütün zorluklara katlanmış müminlerin, yeni bir zorluk için dinlerini çarpıtıp değiştirmeleri, yalan söylemeleri düşünülemezdi. Muhtemel gelişmeler nedeniyle ne kadar korksalar da, doğruyu söylemeye karar vermekte zorlanmadılar.

Necaşi'nin huzuruna çıktıkları zaman Mekke heyeti secde etmesine karşılık, müminler secde etmediler. Necaşi bunun nedenini sordu. Müminlerin sözcüsü sıfatıyla Cafer gerekçelerini kısaca açıkladı: 'Binler sadece Allah'a secde ederiz'. Necaşi tekrar sordu: 'Niçin?' Cafer'in bu soruya cevabı da kısa ve açıktı: 'Çünkü Allah bize bir peygamber gönderdi. O peygamber Allah'tan başka hiçbir şeye secde etmememizi emretti'. Bu kısa konuşmalardan sonra asıl konuya gelindi. Necaşi, 'Sisin mensubu olduğunuz din de nedir? Niçin kavminizin dinini terk ettiniz. Niçin Hıristiyan veya Yahudi olmadınız? Dininizin özelliği nedir?' diye sordu. Bu sırada Necaşi'nin bütün danışmanları toplanmış, hatta muhtemel bir tartışma için din kitaplarını yanlarında getirmiş bir halde bekliyorlardı. Cafer, Hıristiyan din adamlarının ellerinde kitaplarla hazır bekledikleri ve kendileriyle tartışmaya hazırlandıkları, Mekke heyetinin de düşmanca bakışlarla kendilerini seyrettikleri bir ortamda konuşmaya başladı:

Ey Kral! Biz müşrik bir kavimdik. Putlara tapardık, Sapıklık ve bilgisizlik içerisinde yaşıyorduk. Ölü etini yer, komşuya kötülük eder, bütün ahlâksızlıkları çekinmeden işlerdik. Haramları helâl sayar, birbirimizin ve başkalarının kanını dökerdik. Güçlü olanlar zayıf olanları ezmekten çekinmezdi, Uzun bir süre bu şekilde yaşadık. Ancak bir gün, Allah, bize içimizden birisini peygamber olarak gönderdi. O'nun doğruluğunu, güvenilirliğini ve vefasını çok yakından biliyorduk. O bizi, bir olan, ortağı bulunmayan Allah'a ibadet etmeye; atalarımızdan bize gelen yanlışlıkları terk etmeye, putları reddetmeye davet etti. Gene bu peygamber bizleri doğru söylemeye, emaneti sahibine iade etmeye, akrabalık bağlarına saygı göstermeye, komşuluk hakkına itaat etmeye, cinayetten ve kan dökmekten kaçınmaya, bütün ahlâksızlıkları terk etmeye, yalancı şahitlik yapmamaya, öksüzün malını vermeye, namuslu kadınlara iftira atmamaya davet etti. Ve yine bize namaz kılıp, zekat vermeyi emretti. Bizler bu peygambere inanmış, O'nun davet ettiklerini kabul etmiş kişileriz. Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmayız. Allah'ın bize helâl kıldıklarını helâl, haram kıldıklarını haram kabul ederiz; hiçbir şekilde aksini iddia etmeyiz. Fakat kavmimiz bize saldırıp, işkenceler ettiler. Dinimizden ayrılmamız, eskiden olduğu gibi sorumsuzca istediğimiz gibi davranıp, yaşamamız için bizi zorladılar. Putlara tapmamızı emrettiler. Biz de onların bu baskı ve işkenceleri karşısında, senin ülkene göç etmeye karar verdik. Seni başkalarına üstün tuttuk. Çünkü senin zorba olmadığını, sana sığınanları koruyacağını umduk.[257]

Cafer b. Ebû Talib'in samimi, fakat açık ve hiçbir şeyi gizlemeyen bu konuşması karşısında, Necaşi, İslâm hakkında daha fazla bilgi edinmek arzusuyla "Yanınızda, Allah'tan gelen sözlerden bir şey var mı?' diye sordu. Cafer bazı ayetleri okuyabileceğini söyleyince Necaşi 'Onları bana oku' dedi. Cafer ezberindeki bazı ayetleri okumaya başladı. Cafer'in okuduğu ayetler son derece önemliydi. Çünkü o, Mekke müşriklerinin durumlarım konu alan bir sûreyi veya ayetleri değil, Mekke heyetinin iddialarına dayanak olan ve Hıristiyanların yanlışlarını ifade eden Meryem sûresini bir kısmını okudu:

Kâf, Hâ, Yâ, Ayn, Sâ'd. Bu anlatılacak olaylar, kulu Zekeriyya'ya Rabbinin bahşettiği rahmeti dile getiren bir hatırlatmadır. O, gizli bir seslenişle Rabbine yakararak şöyle demişti: 'Ey Rabbim! Doğrusu artık kemiklerim gevşedi, saçlarım ağardı, fakat şimdiye kadar sana yönelttiğim dualarımdan hiçbirim cevapsız bıraktığına şahit olmadım. Gerçek şu ki, ben göçüp gittikten sonra, arkamdan iş başına geçecek yakınlarımın yapacakları kulluktan kaygı duyuyorum. Karım da baştan beri kısır. Öyleyse bana katından, benim yerimi alacak bir yardımcı bahşet ki bana ve Yakub'un soyuna mirasçı olsun. Ey Rabbim! O'nu hoşnut olacağın bir ahlâkla donat!' Bunun üzerine melek kendisine şöyle dedi: 'Ey Zekeriya! Seni ismi Yahya olan bir oğulla müjdeliyorum. Bu isim daha önce hiç kimseye verilmedi'. Ze-keriyya: 'Ey Rabbim!' dedi. 'Karım kısır olduğu halde ve ben de yaşlanarak bütünüyle güçsün bir duruma düşmüşken, benim nasıl oğlum olabilir ki?' Melek 'Orası öyle ama, Rabbin diyor ki: 'Bu benim için kolaydır...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın