İlahî Yardım

İlahî Yardım

(Ey Muhammedi) Seninle beraber tövbe edenlerle birlikte emrolunduğun gibi dosdoğru ol! Aşırı gitmeyin. Allah, sizin yaptıklarınızı görmektedir. Zulmedenlere meyletmeyin. Eğer meylederseniz ateş size de dokunur. Sizin Allah'tan başka dostunuz yoktur. Yoksa yardım göremezsiniz! [5]

Zor yıllardı; boykot yıllarıydı, iki yılı aşkın süredir, insanın tahammül gücünü aşan zorluklara, boykotun dayanılmaz sıkıntılarına başarıyla karşı koymuşlardı. Müminler, müşrik eşrafın, İslâm'ın mevcut Mekke sistemine ve inancına entegre olmasına yönelik isteklerine hiçbir şekilde iltifat etmemişler; vahyin bildirdiği ilâhî hakikatler neyi gerektiriyorsa öyle olmanın çabası yürütmüşlerdi. Resulüllah'ı destekledikleri için boykota dahil edilen Haşim oğullarının müşrik mensupları da, Resulüllah'ı Mekke yönetimine teslim etmedikçe boykotun mağduru olacaklarım bilmelerine rağmen, aile bağlarını çiğnemeye yanaşmamışlar, Resulüllah'a yönelik desteklerine ısrarla ve istekle devam etmişlerdi. Ancak zorluklar dayanılacak gibi değildi. Hele açlık, özellikle de çocukların açlığı tahammül gücünü aşmıştı. Başta Resulüllah olmak üzere tüm müminler, bu sıkıntıların ne zaman biteceğini, Allah'ın yardımının ne zaman kendilerine erişeceğini düşünmeye başlamışlardı. Ama durumu tersine çevirecek ilâhî bir yardımın belirtilerini göremiyorlardı. Allah'ın yardım edeceğine imanları tamdı, bu konuda en küçük kuşkulan yoktu; ama, acaba ne zaman? Sonraları vahyolunan bir ayet, müminlerin o zamanki durumunu şöyle anlatmıştır: 'Hatırlayın ki, bir zaman siz yeryüzünde âciz tanınan az (bir toplum) idiniz; insanların sizi kapıp götürmesinden korkuyordunuz.[6]

Şartların her geçen gün daha da zorlaştığı, sıkıntıların dayanılmaz bir ağırlığa ulaştığı günlerin birisinde bir grup ayet vahyolundu. Allah'ın yardımını bekleyen müminler için, vahyolunan bu ayetlerde Allah'ın yardımının şartlarıyla ilgili bazı açıklamalarda bulunuluyor ve başta Resulüllah olmak üzere tüm müminlere, geçmişteki peygamberlerin davet sürecinde yaşananlardan sunulan örnekler eşliğinde bazı talimatlar veriliyordu. Müminler, vahyolunan Hûd sûresinin ayetleriyle, ilâhî yardımın değişmeyen şartlarını öğrendiler.

Söz konusu sûrenin ayetlerinin birisinde, müşriklerin bazı iddia ve istekleri nedeniyle Resulüllah'ın kalbinde yer bulan bir sıkıntıya değiniliyordu. Amaç, Re-sulüllah'ın duygu ve düşüncelerini açığa çıkarmak değil; kalbinden geçenlerin bilindiği ifade edilerek, Resulüllah'ın durumunu pekiştirmek ve gidişatını sağlamlaştırmaktı. Resulüllah'ın sıkıntısı müşriklerin bir tavrıyla ilgiliydi. Müşrikler, açlık, yoksulluk içerisinde hayatlarını zorla sürdüren müminlere ve Resulüllah'a bakıyor ve alaycı bir ifadeyle, bu yaşadıklarının Allah'ın insanlar arasından seçtiği bir kula yakışmadığını, eğer peygamber ise kendisinin insanların en zengini, en rahat yaşayanı olması gerektiğini iddia ediyorlardı. Bu iddialarının dolaylı ifadesinde 'madem ki sen insanların en zengini ve rahat bir hayat süreni değilsin, öyle ise peygamberliğin bir yalandan ibaret suçlaması vardı. İşte bu Resulüllah'ı üzüyor, dayanılması zor sıkıntılara sevk ediyordu. Bazen öyle oluyor ki, alay edilmemek, aşağılanmamak için bazı ayetleri müşriklerin duymasını istemiyordu. Bu bazı ayetleri duydukları zaman müşriklerin şımarıklıklarının iyice artacağını biliyordu. Allah bu duruma değiniyor ve ilâhî görevinin gereğini, birçok defa yaptığı üzere, tekrar hatırlatıyordu: 'Sen ancak bir uyarıcısın [7] diyordu. Bu, Resulüllah'a ilâhî görevinin gereğini en kısa ve her türlü yoruma kapalı şekilde ifade eden bir ilâhî uyarıydı. Ayrıca, görünüşteki bazı şeylerin aldatıcı olmaması gerektiği; iyi ekonomik şartlarda yaşayanların her zaman huzur ve saadeti elde edemeyecekleri veya zor şartlarda bulunanların da her zaman zor, olumsuz şartlarda yaşamayacakları açıklanıyordu: 'Kim, yalnızca dünya hayatım ve ziynetini isterse, işlerinin karşılığı olarak ona istediğini tam olarak veririz ve orada onlar hiçbir zarara uğratılmazlar. îşte onlar, ahirette kendileri için ateşten başka hiçbir şeyleri olmayan kimselerdir; (dünyada) yaptıkları da boşa gitmiştir; yapmakta oldukları şeyler zaten bâtıldır.[8] Bu, tüm müminler için önemli bir uyarıydı; geçici heveslerin peşinde gitmenin yanlışlığı ifade ediliyordu. O halde, yaşadıkları zor şartlar, müminlerin dirençlerini kırmamalıydı; sabretmeliler ve mevcut olumsuz şartların geçici olduğunu hatırlarından hiç çıkarmamalıydılar. Zira Allah şöyle diyordu: 'Sabırlı ol, çünkü Allah güzel iş yapanların mükâfatını zayi etmez.[9]

Sûrenin tamamına yakım, geçmişte yaşanmış tevhid-küfür mücadelelerinin somut örnekleriyle ilgiliydi. Yaşanmış bu mücadelelerden hareketle tevhid-kûfûr mücadelesinin hiç değişmeyen özellikleri açıklanıyor, bunlardan hareketle, boykotun ağırlığını bütün şiddetiyle üzerinde hisseden müminlere, yaşadıkları sürecin nasıl devam edeceğinin ve nasıl sonuçlanacağının ipuçları veriliyordu. Sûrede, davetlerinden ve davetleri nedeniyle açığa çıkan problemlerin seyrinden bahsedilen peygamberler Hz. Nûh, Hûd, Salih, Lût ve Şuayb idi. Bu peygamberlerin şahsında davetin daha başlangıcında yer alan ve hemen hiç değişmeyen bir özelliği, örneğin Hz. Nuh'un şahsında şöyle açıklanıyordu: 'Andolsun, biz Nuh'u kavmine elçi olarak gönderdik. Onlara: 'Ben, sizin için apaçık bir uyarıcıyım. Allah'tan başkasına ibadet etmeyin! Ben, size gelecek elem verici bir günün azabından korkuyorum' dedi.[10] Hz. Hûd da uyarı ve davetini neredeyse Nûh'unki ile aynı ifadelerle dile getirmişti: ''Ey kavmim! Allah'a kulluk edin. Sizin O'ndan başka ilâhınız yoktur. (Bu sözve iddialarınızla) siz yalan uyduranlardan başkası değilsiniz. Ey kavmim! Ben, peygamberliğimin gereklerine karşılık sizden bir ücret istemiyorum. Benim ücretim, beni yaratandan başkasına ait değildir, hâlâ aklınızı kullanmıyor musunuz? Ey kavmim! Rabbinizden bağış dileyin; sonra da O'na tövbe edin ki, üzerinize göğün bereketlerini bol bol indirsin ve kuvvetinize kuvvet katsın. Günah işleyerek hakikatten yüz çevirmeyin. [11] Bu çağrının Hz. Salih'in ifadelerindeki karşılığı, 'Ey kavmim! Allah'a kulluk edin. Sizin O'ndan başka ilâhınız yoktur. O sizi yerden (topraktan) yarattı. Ve sizi orada yaşattı. O halde O'ndan mağfiret isteyin; sonra da O'na tövbe edin. Çünkü Rabbim (kullarına) çok yakındır, (kullarının dualarını) kabul edendir [12] olmasına karşılık, Hz\ Şuayb'm sözlerindeki karşılığının ise, 'Ey kavmim! Allah'a kulluk edin! Sizin için O'ndan başka ilâh yoktur. Ölçüyü ve tartıyı eksik yapmayın. Zira ben sizi hayır (ve bolluk) içinde görüyorum. Ve ben, gerçekten sizin için kuşatıcı bir günün azabından korkuyorum. Ey kavmim! Ölçüyü ve tartıyı adaletle yapın; insanlara eşyalarını eksik vermeyin; yeryüzünde bozguncular olarak dolaşmayın. Eğer mümin iseniz Allah'ın (helâlinden) bıraktığı (kâr) sizin için daha hayırlıdır. Ben üzerinize bir bekçi değilim [13] olduğu bildiriliyordu. Bunlar da açıkça ifade ediyordu ki, hakikat elçilerinden hiçbiri insanları bizzat kişisel menfaatlerini artıracak şeylere davet etmemişlerdi; kendi kişisel ihtiraslarının veya isteklerinin gereğine göre davranmamışlardı. Her hakikat elçisi, sadece evrensel hakikatin bazı gereklerinden bahsetmiş ve insanları iyi, doğru, adil olmaya çağırmış; yanlış inançlardan ve yönelişlerden kurtarmanın çabasını yürütmüştü. Bu noktada Hz. Muhammed bir istisna değil, tarihin bu en köklü davasının, ilâhî çağrının sorumlularından birisiydi. Geçmişte yaşamış salih şahsiyetlerin Mekke toplumundaki temsilcisiydi.

Hûd süresiyle bütün hakikat önderlerinin insanlara aynı hakikati bazı farklı yönlerden ifade edip, bunlara göre yaşamaya davet ettikleri bildirilmişti. Onlar, davetlerinin konusuyla birbirlerinin aynısı, benzeriydiler. Fakat aynı zamanda muhatap oldukları tepkilerle de aynıydılar, benzerdiler. Örneğin, Hz. Nuh'un kavminden kimseler, toplumun ileri gelenleri, kendilerine sunulan ilâhî hakikati dikkate alıp, buna göre durumları hakkında bir değerlendirme yapmaları gerekirken, peygambere iman edenlerin toplumsal konumlarını dillerine dolamayı nankörlüklerinin, inkârlarının, şirklerinin gerekçesi kılmışlardı: 'Biz seni sadece bizim gibi bir insan olarak görüyoruz. Bizden, basit görüşle hareket eden alt tabakamızdan başkasının sana uyduğunu görmüyoruz. Ve sizin bize karşı bir üstünlüğünüzü de görmüyoruz. Bilakis sizin yalancılar olduğunuzu düşünüyoruz [14] demişlerdi. Kavminin ileri gelenleri Hz. Hûd'un davetini İse 'Ey Hüdl Sen bize açık bir mucize getirmedin, biz de senin sözünle ilâhlarımızı bırakacak değiliz ve biz sana iman edecek de değiliz. 'Tanrılarımızdan biri seni jena çarpmış!' demekten başka bir söz söylemeyiz! [15] diyerek reddedip, hakikate sırtlarım dönmüşlerdi. Aynen Hz. Salih'in kavminin ileri gelenlerinin yaptığı gibi: 'Ey Salih! Sen bundan önce içimizde ümit beslenen birisiydin. Şimdi babalarımızın taptıklarına tapmaktan bizi engelliyor musun? Doğrusu biz, bizi kendisine kulluğa çağırdığın şeyden ciddi bir şüphe içindeyiz.[16] Hz. Şuayb'm kavmindeki müşrik liderler ise 'Ey Şu-ayb! Babalarımızın taptıklarım, yahut mallarımız hususunda dilediğimizi yapmayı terk etmemizi sana namazın mı emrediyor? Oysa sen yumuşak huylu ve çok akıllısın! [17] diyerek hakikate teslim olmakta ayak diremişler, yanlış gidişatlarını sürdürmenin temelsiz, sahte gerekçelerini uydurmuşlardı. Aynen Mekke eşrafının yaptığı gibi. Onlar da, kendilerine sunulan ve kabul edip gereklerine göre yaşamaya çağrıldıkları şeylerin niteliği hakkında düşünmek yerine, çok uçuk gerekçelerle, temelsiz iddialarla hakikate sırtlarım dönmemişler miydi? Hiçbir zaman 'Senin söylediklerin ahlâka, adalete, iyiliğe aykırı şejyler' veya 'sen insanları kötü şeylere davet ediyorsun' diyememişlerdi.

Hûd sûresi il...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın