Hayber

Hayber

Biz sana doğrusu apaçık bir fetih ihsan ettik. Böylece Allah, senin geçmiş ve gelecek günahım bağışlar. Sana olan nimetini tamamlar ve seni doğru bir yola iletir. Ve sana şanlı bir zaferle .yardım eder. İmanlarını bir kat daha arttır-sınlar diye müminlerin kalplerine güven indiren O'dur. Göklerin ve yerin orduları Allah'ındır. Allah bilendir, her şeyi hikmetle yapandır. (Bütün bu lü-tuflar) mümin erkeklerle mümin kadınları, içinde ebedî kalacakları, zemininden ırmaklar akan cennetlere koyması, onların günahlarını örtmesi içindir. İşte bu, Allah katında büyük bir kurtuluştur. [303]

Hicretin yedinci yılında, Hudeybiye'den iki ay sonra (Haziran 628), Resulüllah Müslümanlardan savaş için hazırlanmalarını istedi. Hedef, Medine'nin yaklaşık 180 km kuzeyindeki, Arap yarımadasının en önemli Yahudi yerleşim merkezlerinden birisi olan Hayber'di. Yedisi büyük olmak üzere birçok kale ve burçlar topluluğunun ortak ismi olan Hayber, büyük tarım alanlarına, hurmalıklara sahip bir vadide yer alıyordu. On binin üzerinde savaşçı çıkarabilecek kadar da büyük nüfusa sahipti. Halk zengindi. Hayber Yahudilerinin zenginlikleri savaş araç ve gereçlerine de yansımıştı. Son derece güçlü bir askerî donanıma sahiptiler. Ayrıca, Araplar tarafından bilinmeyen mancınıkları da vardı. Hayber, sayı olarak ve savaş teknolojisi olarak son derece gelişmiş ve zengin imkânlara sahip olduğu için yarımadanın ortasında Araplarla çevrili coğrafyada bir kale gibi güçlü ve sağlamdı. Zaten Hayber, îbranice 'kale' anlamına gelen bir isimdir.

Resulüllah, Hudeybiye dönüşü, Hayber'i Müslüman coğrafyasının parçası haline getirmeye karar verdi. Kararının nedeni, sadece bir bölgeyi fethetmek arzusu değildi. Hayber'e yönelişin çok önemli ve güçlü nedenleri vardı. Bunların içerisinde en önemlisini, Medine'den kovulan Nadirlerin önemli bir kısmının Hayber'e yerleşerek buradaki dindaşlarının da destekleriyle yarımada da Müslümanlara yönelik harekâtların organizasyonunda ve finansmanında etkin rol almaları oluşturuyordu. Hayber, Müslümanlar için bir fitne ve fesat yuvası durumundaydı. Mekke den sonra ikinci önemli düşman merkezini Hayber oluşturuyordu. Hendek savaşı, Hayber Yahudilerinin girişim ve destekleriyle gerçekleşmişti. Hayberliler, Hendek savaşında Medine'yi kuşatan on bin kişilik ordunun teşkili için Kureyş'i kışkırtmak ve desteklemekle kalmamış, ayrıca Ehabişleri, Sakifleri, Gatafanlan da aynı şekilde kışkırtıp desteklemişlerdi. Müslümanların üzerine yürümeleri şartıyla tüm bu müşrik Araplara son derece yüksek oranlara ulaşan Hayber'in bir yıllık hurma ürününü vaat etmişlerdi. Aslında bu bile, Müslümanlar açısından Hayber'e yönelik bir harekât için başlı başına yeterli ve geçerli bir gerekçeydi. Fakat Hay-ber'in islâm karşıtı faaliyetleri bununla da kalmamıştı. Müslümanlara yönelik düşmanca harekâtların merkezi olma özelliğini Kurayza kuşatmasını takiben daha da belirginleştirmişti. Hatta bir ara Medine üzerine yürümeyi de planlamışlardı. Bölgedeki bazı kabileleri ve özellikle Gatafanlan Müslümanların üzerine salabilmek için yoğun bir faaliyette bulunuyorlardı. Resulüllah bu girişimlerden haberdar olunca durumu yerinde öğrenmek amacıyla Abdullah b. Revâha'yı Hayber'e gönderdi (Ocak 628). Abdullah'ın getirdiği haberler duyumları doğruluyordu. Bu Hayber'e yönelik bir harekâtı kaçınılmaz-kılıyordu.

Hudeybiye'yi takiben Medine'ye gelinince, Resulüllah Hayber'e yönelik bir harekâta hazırlanılması talimatını verdi. Ancak bu aşamada ilginç bir durum yaşandı. Umre ziyareti amacı ile çıkılan ve Hudeybiye anlaşması ile sonuçlanan tehlikeli yolculuğa katılmayan, katılmamak için bahaneler uyduran, en küçük bahaneleri kendilerince büyük gerekçelere dönüştürüp evlerinde kalanlar, bu yeni harekâtın Hayber'e olduğunu öğrenince son derece istekli bir şekilde hazırlıklara başladılar. Hayber'e gidecek ordunun mensubu olmak konusunda birbirleriyle yarışa girdiler. Tüm Medine ve çevresini büyük bir hazırlık telaşı sardı. Ancak Resulüllah Hayber'e yönelik harekâta ancak Müslümanların katılabileceğini, katılacak Müslümanların ise sadece umre yolculuğuna katılanlar olacağını bildirdi. Umre yolculuğuna katılmayan ve kendisinin Müslüman olduğunu söyleyenlerin isterlerse katılabileceklerini, ancak elde edilecek ganimetlerden onlara bir pay verilmeyeceğini de bildirdi. Bu, Hudeybiye dönüşü vahyolunan ayetlerin gerektirdiği bir durumdu. Hudeybiye dönüşü vahyolunan ayetlerin bir kısmında, Müslümanlara Hudeybiye fethinden ayrı olarak yakın bir fethin müjdesi verilmişti. Bu fethe umre seferinde bulunmayanların katılmak isteyecekleri, onların engellenmesi emredilmişti. Ayet şöyleydi: 'Siz ganimetleri almak için gittiğinizde seferden geri kalanlar: 'Bırakın, biz de size katılalım' diyeceklerdir. Onlar, Allah'ın sökünü değiştirmek isterler. De ki: 'Siz asla bize katılmayacaksınız- Allah daha önceden sizler için böyle buyurmuştur' Onlar size: 'Hayır, bizi kıskanıyorsunuz' diyeceklerdir. Bilakis onlar, pek az anlayan kimselerdir.[304]

Umre seferine katılmaktan kaçınanlar Hayber seferine katılmak için can atıyorlardı. Çünkü umre seferinin zorluklarla dolu, sonunun kötü sonuçlanması kuvvetle muhtemel bir sefer olmasına karşılık, Hayber seferi öyle değildi. Umre seferi olumlu sonuçlansa bile sonunda maddî getirişi olmayacaktı. Fakat Hay-ber'in fethedilmesi demek büyük zenginlik demekti. Hayber'in görünüşteki tek zorluğu, savaşın güçlü kalelere sığınmış sayıca fazla düşmana karşı yürütülecek olmasıydı. Ancak o günün şartlarında artık kalenin güçlü olması, düşmanın sayıca fazla olması önemli görülmüyordu. Müslümanların o günlerdeki genel psikolojileri bu savaşın başarıyla sonuçlanacağını gösteriyordu; zira o ana kadar bütün savaşlar, bütün olumsuzluklara rağmen, hep Müslümanların lehine sonuçlanmıştı Müslümanların karşısında sayı çokluğu önemli değildi ve dolayısıyla geçmişteki savaşların sonuçlarını yakinen bilen korkaklar ve münafıklar için Hayber'e katılmak korku nedeni değildi. Büyük oranlara varan ganimet beklentisi ise varolan korkuları silip atıyor; korkaklar ve münafıklar ele geçirecekleri ganimetlerin hayaliyle sevinç çığlıkları atıyorlardı. Fakat, Resulüllah'ın bu sefere sadece Müslümanların katılabileceğini ve diğerleri katılsa bile umreye katılanların dışındakilere ganimet verilmeyeceğini ilan etmesi, korkaklar ve münafıklar için duyabilecekleri en kötü haber oldu.

Müslümanların Hayber'e yönelik bir harekâtın hazırlıklarını yürüttükleri, Mekke'de duyulunca Kureyş şaşırdı. Hayber gibi on bin savaşçısı ve son derece sağlam kaleleri olan bir yeri Müslümanların ele geçirmesini imkânsız gördüler. Resulüllah'ın, sonu kendileri için olumsuz olacağı belli bir savaşa girişmeyecek kadar akıllı olduğunu düşünüp, eğer bir hazırlık içindelerse bunun nedeninin başka olacağını iddia ettiler. Fakat aynı zamanda da seviniyorlardı. Yanılıp da Hayber'e saldırmalarının Müslümanlarının sonu olacağını düşünüp, o günün hayaliyle sevinç şarkıları söylüyorlardı.

Müslümanların kendilerine yönelik bir harekâtın hazırlığı içinde olduklarını duyunca Hayberliler de şaşırdılar. Müslümanların böylesi yanlış bir işe kalkışama-yacaklannı, bu tür haberlerin ancak yalan olabileceğini düşündüler. Duyduklarına gülüp geçtiler; haberleri ciddiye almadılar. Ancak bir süre sonra haberlerin doğru olma ihtimali artınca Gatafanlan kışkırtmayı ve Müslümanların üzerine salmayı planladılar. Bu planlarını uygulamanın çabasını yürütmeye başladılar.

Müslümanlar iki yüzü atlı, diğerleri piyade olmak üzere bin altı yüz kişiden oluşan bir ordu halinde Medine'den hareket ettiler. Bu sefer orduda yirmi kadar da kadın vardı. Sefer hazırlıkları sırasında Umeyye bint-i Kays "Ey Allah'ın Resulü! izin ver biz de gelelim. Savaş sırasında yaralıların tedavisini yapar, su ihtiyacınızı karşılarız' diyerek bir grup Müslüman kadının sözcülüğünü yapmıştı. Onun bu isteği 'Allah'ın bereketi üzerinize olsun' cevabıyla karşılığım bulmuş ve istedikleri izni almışlardı. Resulüllah'm eşi Ümm-ü Seleme, halası Safiyye, Ümm-ü Eymen, Umeyye bint-i Kays, Ümm-ü Salit orduya katılan kadınlardan bazılarıydı.

Yolculuk uzundu. Günlerin sıcak geçmesi nedeniyle son derece yorucuydu. Ancak tüm bunlara rağmen, Hayber yolculuğu diğer birçok harekâtınkinden daha farklı bir havada geçiyordu. Müslümanlar artık üzerlerindeki tedirginliği atmışlardı. Hendek savaşı sonrasında Resulüllah'ın 'Bir daha müşriklerin Müslümanların üzerine gelemeyeceği' müjdesi ve Hudeybiye'den sonra Müslümanlara yakın bir fetih vadedilmesi nedeniyle Hayber seferinin zaferle sonuçlanacağına inanıyorlardı. Keyifli geçen yolculuklarını şiir ve marşlarla süslediler. Resulüllah, sesi son derece güzel olan Amir b. Ekva'yı yanma çağırarak, ondan marş okumasını istedi. Amir, Hendek kazılırken Resulüllah'tan duyduğu şiiri güzel bir tarzda okumaya başladı:

Yemin olsun ki! Allah yardım etmeseydi doğru yolu bulamazdık,

Zekat veremez, namaz da kılmazdık.

Allahım hatalarımızı bağışla, canımız sana feda olsun.

Düşmanla karşılaştığımızda ayaklarımızı sabit kıl,

Bize sükunet ve sabır ver....

Mücahitler, Amir'in söylediği marşla coştular. Amir'e eşlik edip, marş söyleyerek yolculuklarını sürdürüyorlardı. Amir yorulup marş söylemeyi bırakınca, Resulüllah 'Allah sana rahmet etsin' diyerek takdirini bildirdi. Amir sevindi. Amir'in sevinci diğer bazı arkadaşlarını kıskandırdı. Gıptayla ona bakıp 'Amir'e cennet farz oldu' dediler. Tecrübeleriyle biliyorlardı ki, Resulüllah'ın bu şekilde takdirini bildirdiği Müslümanlar hep şehit olmuşlardı. Şehit olmak ise cennete gitmek demekti. Resulüllah'ın bu duasının ne anlama geldiğini bilen Ömer, Resulüllah'a yaklaşarak 'Ey Allah'ın Resulü! Bizleri ondan biraz d...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın