Cahiliyenin Başkaldırısı

Cahiliyenin Başkaldırısı

Müreysi kuyusunun yanında konaklarken, Hz. Ömer'in ücretli işçisi olarak çalışan Cahcah b. Mes'ud ile Hazreç'in eski müttefiklerinden bir aileye mensup olan Sinan b. Veber arasında kuyudan su çekme sırasıyla ilgili bir tartışma çıktı. Tartışmanın boyutu büyüdü ve kavgaya dönüştü. Cahcah ve Sinan birbirlerine vurmaya başladılar. Sinan tek başına Cahcah'ı alt edemeyeceğini anlayınca 'Yetişin Ey Ensar topluluğu!' diye bağırıp, Medineli Müslümanlardan yardım istedi. Münafıkların ileri gelenlerinden Abdullah b. Ubeyy'le birlikte kuyu başındaki kavgayı seyreden Ensara mensup bazı Müslümanlar, 'Koşun adamınıza yardım edin' diyen Abdullah b. Ubeyy'in de teşvikiyle Sinan'ın yardımına koştular. Ensardan bazılarının Sinan'ın yardımına koşması üzerine, Cahcah da 'Yetişin Ey Muhacirleri' diye bağırarak Mekkeli Müslümanları yardımına çağırdı. Orada bulunan bazı Muhacirler de Cahcah'a yardım etmek için kuyu başına koştular. Her bir taraf, kendisini çağıranın yanında toplandı. Böylelikle Muhacir ve Ensar Müslümanlarmdan bazı kimseler kavga için karşı karşıya gelmiş oldular. Aralarındaki sözlü atışmalar kısa sürede hakarete dönüştü. Hatta bazıları silahlarını çektiler. Kanlı bir çatışma çıkmak üzereydi. Durumdan haberdar olan Resulüllah, koşarak gelip iki topluluğun arasına girdi. Öfkeliydi. Tanıklarının ifadesiyle, Resulüllah'ı o güne kadar hiç bu kadar öfkeli görmemişlerdi. Birbiriyle savaşmak için toplanmış iki topluluğun arasına giren Resulüllah öfke ve sitem dolu bir üslûpla, Müslüman olduktan sonra da cahiliye çağrısı öyle mi? Hâlâ cahiliye davasını sürdürüyorsunuz ha!' diye çıkıştı. Artık bırakın şu cahiliye davalarını! Bu pisliktir, kötülüktür [175] dedi. Müslümanların bazı ileri gelenlerinin de araya girmesiyle, iki taraf yatıştırıldı ve kalabalık dağıldı.

Yaşanan olay küçük çaplı bir çatışma girişimi gibi görünüyorsa da, gerçekte hiç de öyle değildi. Yaşanan, Resulüllah'm tepkisinden de anlaşılacağı üzere, çok ciddi bir problemdi. Bunca yıldır Müslüman olanlar, omuz omuza onlarca savaşa giren ve bu savaşlarda canlarını, kanlarını verenler, islâm için mallarını harcayanlar hâlâ İslâm karşıtı bir davanın gereğine göre davranabiliyorlardı. Resulüllah'm 'cahiliye davası', 'pislik' olarak tanımladığı kavmiyetçilik davasına taraftarlık yapabiliyorlardı. Resulûllah'ın kızdığı şey bu idi; kabul etmediği, anlamakta zorlandığı taraf bur asıydı. İslâm, iman kardeşliğini her çeşit bağm üstünde tuttuğu, iman kardeşliğine rağmen başka hiçbir bağın daha olumlu anlam ifade etmeyeceğini sürekli bildirdiği halde, Müslümanların İslâm'ın aşağılayıp reddettiği kavmiyetçilik davasını sürdürmelerini, bu dava için birbirlerine silah çekmelerini kabulleneme-mişti. Kavmiyetçilik davası gereği, Medineli Müslümanların sırf Medineli oldukları için birbirlerini destekleyip Mekkeli Müslümanlarla, Mekkeli Müslümanların da sırf Mekkeli oldukları için birbirlerini destekleyip Medineli Müslümanlarla kavga etmelerini, hatta birbirleriyle savaşmaya kalkışmalarını izah etmek mümkün değildi. Bu, her şeyi alt üst eden bir durumdu; inşa edilen iman topluluğunun darmadağın olmasını ateşleyecek bir kıvılcımdı. İşte bunun anlaşılır, kabul edilir tarafı yoktu ve Resulüllah'ın tepkisi bu nedenle sert oldu. Resulûllah'ın ihtarları üzerine her iki taraf hatalarını anladılar ve birbirlerinden özür dilediler. Ancak bir kez olan olmuştu. Müslümanları birbirine düşürmek için fırsat kollayan münafıkların umutları depreşmişti.

Abdullah b. Ubeyy, iki kişinin kavgası nedeniyle Müslümanların birbirleriyle savaşma aşamasına gelişini büyük bir keyifle seyretmişti. Bazı girişimleriyle Medineli Müslümanlarla Mekkeli Müslümanların arasını kolayca açılabileceğini düşündü ve yaşanan olay bu düşüncesine dayanak oldu. Abdullah b. Ubeyy, Müslümanları birbirine düşürmek ve Medinelileri tekrar kendi çevresinde toplamak arzusuyla yeni bir girişimde bulundu. Bazı Medineli Müslümanlara, 'Gördünüz mü şu çulsuzların yaptıklarını? Geldiler bizim yurdumuzda bize kafa tutmaya başladılar. Vallahi bu ancak eskilerin dediği gibi 'köpeği semirt seni parçalasın' durumundan başka bir şey değil. îşte size yemin ediyorum. Vallahi! Medine'ye döndüğümüz zaman bu iş bitecek. Medine'ye döndüğümüzde Medine'nin izzetli ve kuvvetlileri bu çulsuzları, zelil ve aşağılıkları Medine'ye sokmayacak' dedi. Bu arada Medineli Müslümanları daha da etkileyip, Mekkeli Müslümanların aleyhine harekete geçirmek için suçladı, kendilerine gelmelerini istedi: 'Kimseyi suçlamayın. Bu işin suçu tamamen kendinize ait. Her şeyi ellerinizle onlara peşkeş çektiniz. Halbuki böyle yapmayıp, onlara harsı sert ve sıkı olsaydınız, başınıza çöreklenmez, daha başka yerlere çeker giderlerdi. Siz de mallarınızı, evlatlarınızı onlar için harcamaktan kurtulurdunuz Bakın, seyredin halinizi; siz azaldımz, çocuklarınızı savaş alanlarında teker teker kaybettiniz. Onlar ise hep çoğaldılar. Hiç değilse bundan sonra aklınızı başınıza alın; onlara yönelik yardımlarınızı kesin de çekip gitsinler.

Abdullah b. Ubeyy, bu konuşmaları kendisi gibi münafık veya kendisine yakınlık duyan imanı zayıf Müslümanlar arasında yaptığı için tepki görmedi. Çevresindekiler sessizce onun sözlerini dinliyorlardı. Hatta bazıları onu haklı bulduğunu dile getiren bir şeyler söylediler. Ancak, Abdullah b. Ubeyy'in yakınında oturan Zeyd b. Erkam duydukları karşısında şaşırmış bir haldeydi. Kendisi çocuk denebilecek yaşta olmasına rağmen, İslâm'ı anlamış ve kavramış birisiydi. Abdullah b Ubeyy'in sözlerini duyunca kulaklarına inanamadı. Hemen amcası Hz. Ömer'e gitti ve işittiklerini anlattı. Hz. Ömer, Zeyd b. Erkam'ı yanına alarak Resulüllah'a ötürdü. İşittiklerini Resulülîah'a anlatmasını istedi. O sırada Resulüllah bazı Müslümanlarla oturmuş kuyu başında yaşanan olayı konuşuyordu. Zeyd duyduklarını anlattı. Zeyd'in anlattıkları, kuyu başında yaşanan olay kadar önemliydi. Resulüllah kendisine söylenenlerin doğruluğundan emin olmak istedi. Zeyd'in, henüz çocuk denebilecek yaşta olması nedeniyle, yanlış anlamış olabileceğini veya Abdullah b. Ubeyy'e düşmanlık için yalan söyleyebileceğini düşündü. Bu nedenle Zeyd'e birçok kez söylediklerinden emin olup olmadığını, doğru söyleyip söylemediğini sordu. Zeyd, yalan söylemediğini, duyduklarından emin olduğunu, söylediklerinin aynen ifade ettiği gibi olduğunu yeminler ederek tekrar anlattı. Zeyd'in söyledikleri karşısında Resulüllah üzüldü ve öfkelendi. Abdullah b. Ubeyy'le görüşmeye karar verip onu yanma çağırttı. Durumunun açığa çıktığını anlayan Abdullah b. Ubeyy bazı yandaşlarını da yanma alarak, Resulûllah'ın yanına gelip oturdu. Resulüllah, duyduklarının doğru olup olmadığını sordu. Eğer böyle bir şey söylediyse hatasından dönmesini, tövbe etmesini istedi. Abdullah söylenen şeylerin tamamının yalan olduğunu, kesinlikle böyle şeyler söylemediğini ve söylemeyeceğini, kendisi gibi bir Müslüman'a böyle şeylerin yakışmayacağını ifade etti. Yandaşlarını da söylediklerinin doğruluğuna şahit tuttu. Resulüllah, Abdullah b. Ubeyy'in'kendisine şahit göstererek söylediklerini kabul etmek zorunda kaldı. Zeyd'e bir şey demedi.

Abdullah b. Ubeyy'in yalancı şahitlerinin de desteğinde söylediklerini inkar etmesi yüzünden Zeyd yalancı konuma düşmüştü. Yalancı konuma düşmesi nedeniyle çok üzüldü. Yalancı konuma düşmesini, üstelik Resulüllah'ı aldatan konumuna düşmesini bir türlü kabullenemiyordu. Ne yapacağını bilemez olmuştu. Fakat vahiy, çoğu zaman olduğu gibi bu sefer de sürece müdahale etti ve hem Resulüllah'ı olayın aslından haberdar etti ve hem de bir mümini sıkıntısından kurtardı. Durumu bütün boyutlarıyla açıklığa kavuşturan ayetler şöyleydi: 'Münafıklar sana geldiklerinde: 'Şahitlik ederiz ki sen Allah'ın Peygamberisin' derler. Allah da bilir ki sen elbette, O'nun Peygamberisin. Allah, münafıkların kesinlikle yalancı olduklarım bilmektedir. Onlar, yeminlerini kalkan yapıp Allah yolundan yan çizdiler. Gerçekten onların yaptıkları ne kötüdür! Bunun sebebi, onların önce İman edip, sonra inkâr etmeleridir. Bu yüzden kalpleri mühürlenmiştir. Artık onlar hiç anlamazlar. Onları gördüğün zaman kalıpları hoşuna gider, konuşurlarsa sözlerini dinlersin. Onlar sanki duvara dayanmış kütükler gibidirler. Her gürültüyü kendi aleyhlerine sanırlar. Düşman onlardır. Onlardan sakın. Allah onlann canlarını alsın. Nasıl bu hale geliyorlar? Onlara: 'Gelin, Allah'ın Peygamberi sizin için mağfiret dilesin' denildiği zaman başlarım çevirirler ve sen onlann büyüklük taslayarak uzaklaştıklarını görürsün. Onlara mağfiret dilesen de, dilemescn de birdir. Allah onları kesinlikle bağışla-mayacaktır. Çünkü Allah, yoldan çıkmış topluluğu doğru yola iletmez. Onlar, 'Allah'ın elçisinin yanında bulunanlar için hiçbir şey harcamayın ki başınızdan dağılıp gitsinler' diyenlerdir. Oysa göklerin ve yerin hazineleri Allah'ındır. Fakat münafıklar bunu anlamazlar. Onlar, 'Andolsun, eğer Medine'ye dönersek, üstün olan, zayıf olanı oradan mutlaka çıkaracaktır' diyorlardı. Halbuki asıl üstünlük, ancak Allah'ın, Peygamberinin ve müminlerindir. Fakat münafıklar bunu bilmezler.[176] Resulüllah, münafıkların durumunu açıklayan bu ayetler vahyolununca, üzüntüsünden ne yapacağını bilemez hale gelmiş olan Zeyd'i yanına çağırttı ve 'Zeyd! Allah seni doğruladı' diyerek gönlünü aldı.

Ayet vahyolunup durum Resulüllah için açıklığa kavuş tu ruluncaya ve Resulüllah, Zeyd ile konuşup onun üzüntüsünü giderinceye kadar, Abdullah b, Ubeyy'in konuşmaları orduya yayılmıştı. Herkes o konuşmayı bir şekilde tartışmaya başlamıştı. Bazıları oldukça sert tepkiyle Abdullah b. Ubeyy'in konuşmasına karşı çıkıp, bunların yanlış olduğunu söylerken; diğer bazıları ise belirgin bir tepki vermemişti. Ordunun gündemini Abdullah b. Ubeyy'in sözleri oluşturuyordu.<...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın