Akabe Görüşmeleri

Şüphesiz ben, Allah'ın size gönderdiği elçisiyim. Sadece Allah'a ibadet etmenizi, O'na hiçbir şeyi ortak koşmamanızı, O'ndan başka edindiğiniz düzmece ilâhlarınızı terk etmenizi; bana inanıp, size bildirdiklerimi tasdik etmenizi ve Allah'ın benimle gönderdiği dini açıklarken beni korumanızı istiyorum, îman etmeniz konusunda sizi zorlayamam. Sizden davetimi kabul eden olursa ne mutlu ona. Ama davetimi beğenrnez ve beni tasdik etmezseniz, sizleri zorlama hakkına sahip değilim. îman zorla olmaz. Ben sizden, hiç değilse, Rabb'im benim ve ashabım hakkında hükmünü verinceye kadar beni kavmimin saldırı ve zorbalıklarından korumanızı istiyorum. (Hz. Muhammed (s)

Miraç mucizesinden sonra Rabb'inin indinde durumunun güvenilir ve kabul edilir olduğunu anlayan Resulüllah, içinde bulunduğu bütün olumsuz şartlara rağmen rahatladı; daha büyük bir gayretle, bütün engellemelere ve olumsuzluklara rağmen islâm davetini devam ettirdi. Fakat çoktandır Mekke'den umudunu kesmiş durumdaydı, islâm daveti açısından Mekke'nin artık umut verici olmadığını, Mekkelilerden islâm'a yönelecek daha başka kimselerin çıkma ihtimalinin bulunmadığım düşünüyordu. Bu nedenle fırsatını buldukça ticaret için Mekke'ye gelen veya geçerken Mekke'ye uğrayan tüccarlarla görüşüyor ve islâm'ı onlara anlatıyordu. Ayrıca, haram aylarda yarımadanın dört bir yanından hac ve panayır için Mekke'ye gelenlerle görüşüyordu. Esasen bunu boykot yıllarından beri sürdürüyor, görüştüğü insanlardan Müslüman olmalarını istedikten sonra, bu asıl isteğine ilaveten kendisi ve yanındaki müminleri yanlarına almalarını ve korumalarını da istiyordu. Hemen hemen görüştüğü tüm topluluk temsilcilerine 'Şüphesiz ben, Allah'ın size gönderdiği elçisiyim. Sadece Allah'a ibadet etmenizi, O'na hiçbir şeyi ortak koşmamanızı, O'ndan başka edindiğiniz düzmece ilâhlarınızı terk etmenizi; bana inanıp, size bildirdiklerimi tasdik etmenizi ve Allah'ın benimle gönderdiği dini açıklarken beni korumanızı istiyorum. îman etmeniz konusunda sizi zorlayamam. Sizden davetimi kabul eden olursa ne mutlu ona. Ama davetimi beğenmez ve beni tasdik etmezseniz, sizleri zorlama hakkına sahip değilim. îman zorla olmaz- Ben sizden, hiç değilse, Rabbim benim ve ashabım hakkında hükmünü verinceye kadar beni kavmimin saldırı ve zorbalıklarından korumanızı istiyorum [71] diyordu.

Resulüllah, hac ve panayır nedeniyle Mekke'ye gelen insanlarla görüşürken, yanma Ebû Bekir'i alıyordu. Ebû Bekir'in kabilelerin soylarıyla, kabilelerin birbirleriyle ilişkileriyle ilgili bilgilerinden yararlanıyordu. Güvenilir, şahsiyetli kimselerle görüşmeyi tercih ediyordu. Bu konuda Ebû Bekir'in tavsiyelerini dikkate alıyordu. En uygun kabileyi bulmaya çalışıyordu. Son birkaç yıl içinde, Kinde, Kelb, Hanife, Âmir gibi on beş civarında kabile ve soy temsilcisiyle görüştü. Hepsine de İslâm'ı anlattı; İslâm'a davet etti. Mevcut müminleri himayelerine almaları durumunda hayırlı ve şerefli bir iş yapmış olacaklarını söyledi. Ancak görüştüklerinin büyük çoğunluğu bu davetlere ve yardım isteklerine ilgisiz kaldılar. Bir kısmı ise ilgisizliklerinin gerekçesini Arap kültürünün en kutsal değeri olan soy bağı ile açıkladı: 'Seni, senin kabilenin mensupları en iyi bilenlerdir. Onlar seni reddediyorlar. Kendi kabilesinin birlik ve beraberliğini bozan, kabilesinin mensupları arasına ayrılık tohumlan serpeni biz ne diye kabul edip, koruyalım! [72] dediler. En ilginç tepkilerden birisi ise Beyhara b. Firas ismindeki bir kabile reisinden geldi. Beyhara, eğer Müslüman olur ve müminleri koruyup desteklerse, İslâm'ın egemen olması durumunda kendilerinin ayrıcalığa sahip olup olmayacaklarını sordu. 'Senden sonra temsil ettiğin otorite bana geçerse seni desteklerim' dedi. Beyhara, Resulüllah'm davasını iktidar mücadelesi zannetmişti ve iktidardan pay istiyordu. Onun bu talebine karşılık Resulüllah 'Emir ve irade Allah'a aittir. O, emir ve iradeyi dilediğine verir deyip, bu tür isteklerin hiçbir anlamı olmadığını ifade edince, Beyhara 'BİZ, senin için bütün Arapların oklarına ve kılıçlarına karşı kalkan olalım. Allah seni basarıya ulaştırınca bizim bir ayrıcalığımız olmasın, bu işte herkesle aynı konumda olalım. Olmaz böyle şey. Senin davan bize göre değiV dedi. Bir başka kabile temsilcisi ise 'Hoş geldin, safa geldin, Seni memleketimize götürür ve kendimizi nasıl koruyup gözetiyorsak seni de aynı şekilde kollayıp gözetiriz. Ancak bu yaptığımız tüm insanları karsımıza almak olur. Tüm Araplar tek bir yaya dönüşüp üzerimize üşüşürler' diyerek daveti kabul edemeyeceklerini bildirdi. Bu arada duydukları karşısında putperestlik gururu kabarıp, 'Eğer kendi kavminin yanında olmasaydın vallahi senin boynunu vururdum. Kalk git; bizim yanımızdan uzaklaş' diyenler de eksik olmadı. Kabile eşraf veya temsilcilerinin ortak tepkileri ise, genellikle, Bir insanı en iyi tanıyan kendi kavmidir. Eğer bir kişiden kendi kavmi memnun değilse o kişide hayır yoktur [73] biçiminde oldu.

Resulüllah, bir gün yanında Ebû Bekir ve Ali olduğu halde, panayır yerinde dolaşırken, hâl ve hareketleriyle ağırbaşlı, davranışlarıyla edepli bir topluluğa rastladı. Yaklaşıp, selâm verdiler. Ebû Bekir, kim olduklarını sordu. Şeyban b. Salebe boyundan olduklarını söylediler. Bunlar, toplumlarının ileri gelenlerinden Mef-ruk b. Amr, Hâni b. Kubeysa, Müsennâ b. Harise ve Numân b. Şerik isimli şahıslardı. Mefruk b. Amr misafirlere ilgi gösterip, buyur etti. Ebû Bekir, boy hakkında bazı bilgiler edinmek istedi; eli silah tutan adam sayısının ne kadar olduğunu sordu. Mefruk, boylarındaki eli silah tutan adam sayısının bin civarında olduğunu söyleyince, Ebû Bekir, himaye anlayış ve uygulamalarının nasıl olduğuyla ilgili bir şeyler sordu. Bu konuda da olumlu şeyler dinleyince, 'Muhammed hakkında bir şey biliyor musunuz, Duyduğunuz bir şeyler var mı?' diye sordu. Mefruk bir şeyler duyduğunu, ama kendisini tanımadığım söyleyince, Ebû Bekir, Resulüllah'ı tanıttı. Resulüllah onlara İslâm'ı anlattı; Müslüman olmaya davet etti. Mefruk'un islâm'la ilgili ayrıntılı sorulan karşısında Kur'an'dan bazı ayetler okudu. Okuduğu ayetler En'âm ve Nahl sûresinin bazı ayetleriydi: 'De ki: Gelin Rabbinizin size neleri haram kıldığım okuyayım: O'na hiçbir şeyi ortak koşmayın, ana-babaya iyilik edin, fakirlik korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin; sizin de onların da rızkını biz veririz. Kötülüklerin açığına da gizlisine de yaklaşmayın ve Allah'ın yasakladığı cana haksız yere kıymayın! İşte bunlar Allah'ın size emrettikleridir. Umulur ki düşünüp anlarsınız.[74] Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder, çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasımz diye size öğüt veriyor.[75] Mefruk, işittiklerinden çok etkilendi. 'Vallahi bunlar yeryüzûndekilerin sözlerinden değil Bunlar da farklı bir şey var. Sen bizi güzel ve ahlâka, güzel davranışlara davet ediyorsun. Kavmin seni yalanlamak ve reddetmekle hata etmiş. Senin söylediklerin reddedilecek şeyler değil Hâni b. Kubeysa bizim büyüğümüzdür. Bizim bilgemizdir. Seni bir de o dinlesin' dedi. Konuşmaları sessizce dinleyen Hâni, 'Kureyşli dostum Senin sözlerini işittim ve beğendim. Ancak bu gittiklerimizle yetinip hemen dinimizi terk etmemiz, akıllı birisinin yapacağı bir şey değil. Böyle bir davranış, düşünmeden hareket etmek olur. îşin sonunu hesaba katmamak olur. Zaten acele verilen kararda hep yanlışlık vardır. Müsennâ b. Harise bizim büyüğümüz ve savaşçımızdır. Acaba o ne der. Onun düşüncesi bizim için önemlidir' dedi. Bu sefer Müsennâ, benzer şeyleri söyledikten sonra, daveti kabul edemeyeceklerini bildirip, gerekçesini açıkladı: 'Arapların memleketi ile Fars memleketi arasında bir yerde yaşayan bir topluluğuz. Eğer senin söylediklerini kabul eder ve sana bağlanırsak hem Arapları hem de Farisileri kızdırırız.[76] Resulüllah, düşüncelerini açıkça söyledikleri için teşekkür etti. Davetini kabul etmedikleri için kendilerini suçla madiğim bildirdi. Sonra Ebû Bekir ve Ali ile birlikte kalkıp, başka bir topluluğa doğru gitti.

Resulüllah, boykotun son senesinde, boykotun şiddetinin olanca ağırlığıyla devam ettiği bir zamanda, o senenin 'haram ayları'nda birçok kabile temsilcisiyle görüştü. Hiçbirisinden de istediği cevabı alamadı. Kabile temsilcilerinin bir çoğu ile görüşmesi sırasında kendisinin gölge gibi takip eden amcası Ebû Leheb veya Ebû Cehil'in müdahaleleri ve aşağılamalanyla karşılaştı. Bunların müdahalesi kabile eşraf ve temsilcilerini olumsuz etkiledi. Ancak bir toplulukla görüşmesi sırasında durum değişti. Bunlar Medine'deki Hazreç kabilesine mensup 6 kişiden oluşan bir hacı grubuydu. Oturup onlarla konuştu. Hangi kabileye mensup olduklarım, isimlerinin neler olduğunu sordu. Onlara İslâm'ı anlattı. Kur'an'dan bir bölüm okudu ve islâm'a davet etti. Hazreçliler, duydukları karşısında şaşırdılar ve 'Bu, Yahudilerin bize bahsettiği, kendisiyle korkuttukları kimseye benziyor' dediler. Hazreçliler, ilk şaşkınlığın arkasından birbirleriyle 'Önceliği Yahudilere kaptırmayalım, biz onlardan önce bunu tasdik edelim [77] diyerek aralarında konuşmaya başladılar. Ve öğrenmek istedikleri bazı konularla ilgili bilgi aldıktan sonra altısı birden orada îslâm davetini kabul etti.

Altı Hazreçlinin İslâm davetini kabul edişleri ilginç bir şekilde gerçekleşti; hiç direnmeden, tereddüt göstermeden Müslüman oldular. Bunun nedeni, kendilerinin de ifade ettiği gibi, Yahudilerden duydukları bazı sözlerdi. O zamanlar Medine'de üç Yahudi kabilesi vardı. Bunlar, tarihi kaynakların bildirdiğine göre Miladi 70 yılında Roma'nın baskıları sonucunda yaşadıkları bölgelerden ayrılıp, yarımadanın ortalarına göç etmiş Yahudilerin soyundan gelenlerin oluşturduğu kabilelerdi. Yahudilerin Medine'ye yerleşmesinden sonra Yemen'deki Ezdi kabilesinden...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın