Ynt: Nafakaya aid istilahlar

Gaib Zevçler Üzerine Takdir Edilecek Nafakalar :

92 - : Bir kimse, zevcesini nafaka bırakmaksızın terk ile ihtifa veya sefer müddetince = en az on sekiz saat uzak veya daha yakın bir mahalle giderek tegayyü´b eder veya mefkud olursa hâkim, zevcenin zevciyyet hakkında ikame edeceği beyyine üzerine hüküm gününden itibaren kadri maruf nafaka takdir eder. Veledel´hâcs zevci namına istida-nede bulunması için zevceye izin verir.´ Istidaneden maksad.. bir kavla göre zevcenin ileride parasını kocasından, almak üzere nafakasına aid şeyleri veresiye almasıdır. Diğer bir kavle göre de zevcenin nafakasına aid meblâğı başkasından istikraz etmesidir. Bir kadın, nafakasını böyle istidane suretiyle tedarük edemezse kazanç yoluna tevessül edebilir. Bu halde kazanı´b nefsine sarf edeceği şeyleri hâkimin emriyle kocası üzerine bir borç olarak, kâyd edebilir. Buna da muktedir olamazsa her gün için tese´ülde bulunabilir. Bu suretle de, elde edeceği şeyleri nafakasına sarf ile bunu hâkimin emrile kocası üzerine borç olarak tesbit edebilir. Reddi Muhtar.

93 - : Hâkim, gaib bir zevç üzerine nafaka takdir etmeden evvel, nafaka talebinde bulunan zevceye «zevcinin nafaka terk etmedeğine ve eVan nâşize ve iddeti geçmiş mutallâka olmadığına dair» yemin verdirir Bu zevcin hukukunu siyanet içindir. Buna (yemini istizhar) denir*

94 - : Zevci gaib olan bir zevceye nafaka takdiri için zevcin menzilinde, veya mestevdei - kendisine emanet bırakdığı kimse elinde veya medyunu zimmetinde nafaka cinsinden mallan bulunmak lâzım değildir. Zevce de zevcinin nafaka terk etmediğini beyyine ile isbata muhtaç olmaz. Şu kadar var ki. gaib zevcin malı olmadığı takdirde zevciyyetin (92) nci meselede yazıldığı üzere beyyine ile sübutü iktiza eder. Maa-mafih bu beyyine üzerine hâkim, yalnız nafaka takdir eder, 7evciyvetin sübutüne hükm edemez. Binanaleyh bilâhare zevç hâzır oidukdp, bakılır: eğer nikâhı ikrar ederse mukadder nafakayı vermesi icab eder. Ve eğer inkâr ederse zevce tarafından zevciyyetin yeniden isbatı lâzım gelir, îsbat edemezse söz nıaalyemîn zevcin olur. Zevce o nafakayı borç müstevdein elinde ve medyunun zimmetinde bulunan mala taarruzdan men için kabul olunur. Reddi Muhtar.

95 - : Gaib bir zevcin zevcesi yamnda taam ve nükud gibi nafaka cinsinden malı bulunursa hâkimin nafaka takdir edebileceği hallerde zevce, bu maldan. nafakası için kifayet mikdarı bizzat alabilir. Amma başkasının, yani: müstevdei veya müzaribi etinde veya medyunu âmme tinde bu kabil malı bulunursa, müsteyde´ veya müzarib veya medyun da bu zevce aid kendi yedinde veya zimmetinde o malın bulunduğnu ve zev-ciyyeti ikrar ederse veya bunlarda-n birinf veya her ikisini inkârı halinde zevce? bunları beyyine ile isbat eyler ise hâkim, yemin istizhardar eonra o maldan verilmek üzere zevceye hüküm gününden itibaren nafaka takdir eder.

Şu kadar ki vedîa var ise takdim olunur. Çünkü vedianın helaki takdirinde zeman lâzım gelmiyeceğinden tercihan bundan nafaka takdiri, .gaibin nef ini mutazammmdır. Meğer ki medyunun firar veya inkâr ve yahut ilânı iflâs etmesinden korkulsun. O takdirde nafakayı deynden takdir evlâdır. Bedeli icare de deyn kabilindendir. Hindiyye, Dürrül´mün-teka, Reddi Muhtar.

96 - : Yukarıdaki mesele veçhile nafaka takdir edildikden sonra müstevde´, vediayı zevceye ita etdiğini bilâhare iddia etse sözü kabul olunur. Amma medyun, borcunu zevceye verdiğini iddia etse zevce ikrar etmedikçe bilâ beyyine sözü makbul olmaz. Hindiyye.

97 - : Müstevde´, vediayı veya zevciyeti inkâr veya vediayı gaib zevce iade etmiş olduğunu iddia etse kendisine zevcenin talebile yemin verdirilemez. Reddi Muhtar.

98 - : Müstevde´, veya medyun, gaib zevcin zevcesine şu kadar müddete kâfi nafaka terk etdiğine veya bu kadını boşamıs., iddeti de nihayet bulmuş olduğuna dair beyyine ikamesinde bulunsa bu beyyine, müstevdein elinde ve medyunun; zimetinde bulunan mala taarruzdan men için kabul olunur. Reddi Muhtar.

99 - : Zevciyyet, müstevdein veya medyunun ikrarile kabul edilmiş olduğu suretde gaib zevç, gelib de nikâhı inkâr ve kadının beyyine ile isbatdan izharı aczi üzerine yemîn eylese vediayı dilerse bu kadından ve dilerse müstevde´den taleb ve ahz eder. Amma borcu yalnız medyundan alır. Medyun da kadına rücu eder. Hindiyye.

100 - Gaib zevç gelib de nafakasını müstevde´ veya medyundan almış olan zevcesini evvelce boşamış ve iddeti bitmiş olduğunu iddia ve isbat etse makbuzu olan malı zevcesine ve bu hale muttali olduklarını isbat etdiği takdirde müstevde´ veya medyununa tazmin etdirebilir. Amma isbat edemediği takdirde müstevde´ veya medyun zevciyeti bilib de talâkı bilmediklerine yemin ederlerse kabul olünub zemandan beri olurlar. Hindiyye.

101 - : Müstevde´, vediayı hâkimin emri olmaksızın nafakası için mudiin zevcesine, teslim etse zamin olur. Fakat hâkimin emrile teslim ederse zamin olmaz. Mûdâ, vediayı zevcesinin nafakasına sarf etmemesini müstevdee tenbih etmiş olsa da buna itibar olunmaz. Ha-niyye.

102 - : Nafaka, zevcenin medarı hayatı olduğu için gaibin müs-tevdei yanında veya medyunu zimmetindeki nafaka cinsinden olan malından bilkaza takdir olunur. Hattâ zevcin gaygubetinden evvel kazaen takdir edilmiş olan nafakai maziyede zevcin gaygubetinden sonra bu maldan bilkaza istifa olunabilir. Çünkü vediada, deynde nafaka ile hüküm caiz ve bu cevazın tarikinde ihtilâf carî olduğundan bu hususda mazi ile müstakbel müsavi olur. Halbuki zevce, vediadan veya deynden nıehrini taleb etse hâkim, bununla hükm etmez. Zira nafaka tafcdirin-deki hikmet ve maslahat, bunda mevcud değildir. Bedayî.

103 - : Bir vakfın gallesindeki istihkak da vedîa ve deyn hük-tnündedir.

Binaenaleyh gaib zevcin bir vakıf gailesinde istihkakı olduğunu mütevelli, ikrar etse bundan zevcesi için nafaka takdir olunabilir. Reddi Muhtar.

104 - : Gaib zevcin müstevdei yedinde olub nafaka cinainden bulunmayan mallarından zevcesi için nafaka takdir olunmaz ve nafakanın teazzüründen dolayı beynleri de tefrik edilemez. Mefkud mebhanesine de müraceat!..

« (Mâlikîlere göre gaib zevç hakkında şu gibi hükümler carîdir :

(1) : Nafakanın vücubi hususunda gaib, hazır hükmündedir. Elve rir ki zevce, kocasına nefsini temkine müheyya bulunmuş olsun. Bu halde zevcenin talebile hâkim, nafakai mislini takdir eder. Bu takdir hâkim bulunmadığı yerlerde cemaati müslimîne aid bulunur,

(2) : Gaibin zevcesine aid nafaka, bir kimsenin elinde bulunan vediasından veya zimmetinde olan alacağından istifa olunabilir. Zevce, indel-inkâr bu vediayı veya deyni isbat edebilir. Hattâ bu hususda bir şahid ile zevcenin yemini de kifayet eder.

(3) : Gaibin zevcesi, nafakası takdir edilince: «nafakaya müstahik olduğuna, zevcin kendisine nafaka terk etmediğine ve bu nafakayı verecek bir kefil bulunmadığına» yemin eder. Alacağı bu nafaka için kendisinden ihtiyaten bir kefil istenilmez. Bilâhare zevci gelir de bunun nafakaya müstahik olmadığını, meselâ : Nâşize bulunduğunu beyyine ile isbat ederse aldığı nafakayı istirdada müstahik olur.

(4) : Bir kadın, sefere çıkacak olan kocasından nafakasını isteyebilir. Şöyie ki: zevç, eğer mutad veçhile bir sefere çıkacak ise kadın, ibu sefer müddetine aid nafakasının peşin verilmesini taleb edebilir. Fakat mu´tadın fevkinde bir fesere çıkacağı iddia edildiği takdirinde mü-tad sefer müddetine tekabül edecek nafakanın muaccelen verilmesini, bundan fazla günlerin nafakası için de kocasının bir kefil götürmesini mütalebede bulunabilir.

(5) : Gaib zevcin mali, nafaka cinsinden olmak iktiza etmez. Akar kabilinden olsa da nafaka için satılabilir.

(6) : Zevç; gaib olub nafaka tahsili müteazzir olunca bakılır : eğer zevç, yakın ve malûm bir yerde gaib ise zevcesini infak etmesini, aksi takdirde talâka hükm edileceğini hâkim, kendisine ihbar eder. Fakat öşrü sabit olduğu halde bulunduğu yer bilinmezse hâkim, bir mik-dar mühlet verir. Bu mühlet hitamına kadar zuhur etmezse hâkim, talâka hükm eder. Zevce gerek medhulün biha olsun ve gerek olmasın. Zevç, iddet içinde zengin olursa ricat edebilir. Ehnuğnî, Şerhi Erbil´-berekât.)

(Şafiîlere göre de gaib zevç hakkında şu hükümler carîdir :

(1) : Gaib olan zevcin mekânı malûm, zevce de nefsini temkine müheyya olunca hâkim, indettaleb keyfiyeti zevce ilâm eder ve gelmesi kabil olan zamana, kadar intizar edilir. Zevç, bir özre mebni olmaksızın gelmezse hâkim, onun aleyhine zevciyet nafakasını, takdir eder. Bu* halde bu nafaka, gaib zevcin bir malı mevcud ise ondan alınır, mevcud değilse hâkim, zevceye istidane için izin verir. Zevce, bilâhare bununla zevcine rücu eder.

(2) : Zevcin mekânı meçhul olunca hâkim, mümkün mertebe aras-dırır. Zuhur etmezse hazır malinden zevciyet nafakası takdir eder ve zevceden sarf edeceği nafaka mukabilinde bir kefil alır. Çünkü bu halde zevcin vefat veya zevcesini bainen tatlik etnüş olması melhuzdur.

Bu kefalet, bir kefaleti deyn değil, belki "bir kefaleti ihzardan iba-retdir ki, zevcenin nafakaya ademi istihkakı tebeyyün edince kendisini kefil, ihzar eder. Elmuğnî, Tuhfetühnuhtac, Ehnezahibül´erbea.)

(Hanbelîlerin de bu husuda kavulleri şu veçhiledir :

(1) : Zifafdan evvel gaib olan bir zevcin zevcesi için nafaka takdir edilemez. Meğer ki hâkim tarafından zevcenin nefsirii teslime müstaid bir halde bulunduğu ilâm edilsin. O halde zevç, gelir de bizzat* veya gelmez de kendisine tesellümü caiz bir şahıs vasıtasiyle bilvekâle zevcesini teslim alırsa üzerine nafaka takdir edilmez. Fakat zevç; gelmez, vekil de göndermezse hâkim, zevcin gelib zevcesini tesellüm edebilecğİ bir vakitden itibaren nafakasını takdir eder.

(2) : Duhulden sonra gaib olan bir zevç üzerine her halde nafaka takdir edilebilir. Müterakim nafakai maziyede, müstakbel nafakayı da k...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın