Ariyetlerde Zamani İcab Edib Etmeyen Haller (4.Cilt 2.Bölüm)

4.Cilt 2.Bölüm
Ariyetlerde Zamani İcab Edib Etmeyen Haller :

Ariyetlere Aid Dâvalar Ve Beyyineler

ONBİRİNCİ KİTAP.

MUKADDİME..

Hibelere Müteallik Bazı Istılahlar

(BİRİNCİ BÖLÜM)

HİBE AKDİNE DAİR UMUMİ MALÛMATI MUHTEVİDİR.

Hibenin Rüknü, İnikadı Ve Tamamiyyeti

Hibenin Ve Sadakanın Hükümleri :

Hibenin, Sadakanın Vasfı Ve Hikmeti Şer´iyyesi :

Hibenin Sıhhatinin Şartları :

İvez Şartiyle Yapılan Hibeler

Muşa An Vuku Bulan Hibeler

Borçların Hibe Ve İbrası

Kasırlara Yapılan Hibeler :

Marizlerin Hibesi

(İKİNCİ BÖLÜM)

HİBELERDEN RÜCUA, İBAHALARA VE BU BABDAKİ DÂVALARA MÜTEALLİK AHKAMI HAVİDİR.

Hibeden Rücua Mani Olmayan Haller

Hibeden Rücua Mani Olan Haller

Evlâda, Akribaya, Ahibbaya Verilen Hediyyeler, Yapılan Hibeler

İbaheye Ve İhlâle Dair Bazı Meseleler

Hibelere Müteallik Dâvalar, Beyyineler

ONİKİNCİ KİTAP.

MUKADDİME..

VAKIFLARA DAİR BAZI İSTILAHLAR HAKKINDADIR..

Vakıflara Dair Fıkhî İstılahlar

(BİRİNCİ BÖLÜM)

VAKIFLARA DAİR UMUMİ MALÛMATI MUHTEVİDİR.

Vakıfların Rükünleri, Hükümleri

Vakıflarin Sebebi, Hikmeti Teşriiyyesi

Vakıfların Nevileri Ve Tarihçesi

Vakıflarda Müstamel Kelimeler :

Vakıfların Sıhhatinde Şart Olan Şeyler

Vakıfların Sıhhatinde Şart Olmayan Şeyler :

Bazı Sahih Olub Olmayan Vakiflar :

Vakıflara Zikr Edilmeksizin Dahil Olub Olmayan Şeyler:

Hasta Olanların Yaptıkları Vakıflar :

Vakıfların Birer Akdi Lâzım Olub Olmaması Hususundaki İhtilâf.

Vakıflara Müteallik Umumi Kaideler :

Vakıflardaki Şartlara Riayet Lâzım Olub Olmaması

Vakıflardaki Şartların Tebdil Ve Tahsis Edilib Edilmemesi :

Vakıfların İstibdal Edilib Edilmemesi

(İKİNCİ BÖLÜM)

VAKIFLARIN MUHTELİF MEŞRUTUN LEHLERİ HAKKINDA UMUMİ MALÛMAT.

Vâkıfların Kendi Şahıslarına Meşrut Vakıflar :

Evlâd Ve Ahfada Meşrut Vakıflar

Nesle, Zürriyete, Ehli Beyte, Akaba, Varise Meşrut Vakiflar

Karabete, Akriba, Erham, Ensab, İyal Namına Meşrut Vakıflar

Cîran = Komşular Namına Meşrut Vakıflar

Fukaraya Meşrut Vakıflar

Uteka Ve Mevali Namına Meşrut Vakıflar

Fukahaya, Sulehaya, Guzata, Müessesatı Hayriyeye Meşrut Vakıflar

Ariyetlerde Zamani İcab Edib Etmeyen Haller :

264 - : Sabiyyi mahcur, bir şahsın malını ariyet olarak ahb istihlâk etse üzerine zaman lâzım gelmez. Çünkü o şahıs bu malı istihlâke maruz bırakmışdır. Fakat böyle bir çocuk başkasının malını rızası olmaksızın alıb itlaf etse zamin olur, îmam Ebu Yusüfe göre mahcur bir çocuk kendisine ariyet veya borç verilen veya satılıb teslim edilen bir malı itlaf etse üzerine zaman lâzım gelir.

265 - : Sabiyyi me´zun, kendi malını bir şahsa iare edebilir, çünkü bu iare ticaretin tevabiindedir, buna lüzum görülebilir. Fakat her hangi bir sabinin malını babası veya vasisi iare edemez. Çünkü bu bir teberrüı mahzdır. Bunların ise çocuğun malında teberrüa haklan yokdur. Binaenaleyh iare edib de telef olsa zamin olur. Ve bunları istimal eden müsteîr üzerine ecri misi lâzım gelir. Bunların mallarını hâkim de iare edemez. Bahri Raik, Dürri Muhtar.

Ammei meşayihin kavli böyledir. Bazı müteahhirine göre baba evlâdının malını iare edebilir, hâkim de yetimin malını ariyet verebilir. Hindiyye, Mültekit.

266 - : Bir kimsenin ariyet olarak alıb bir çocuğun boynuna yanında gözedici olmaksızın takmış bulunduğu gerdanlık çahnsa bakılır Eğer o çocuk üzerindeki eşyayı hıfza kadir ise zaman lâzım gelmez, amma kadir değilse muhafazasındaki taksirinden dolayı o kimseye zaman lâzım gelir.

267 - : Müsteîr, kendi teaddîsi veya taksiri sebebiyle telef veya zayi veya kıymetine noksan arız olan bir ânyetden dolayı zamin olacağı gibi böyle bir teaddîden veya taksirden sonra her hangi bir sebeple olursa olsun ariyet telef veya zayi olsa veya kıymetine noksan gelse bu halde de zamin olur. Çünkü âriyetde vifaka avdetle teaddî, taksir nihayet bulmuş sayılmaz. Bu teaddî veya taksirden dolayı müstaîrin yedi emaneti bir yedi gasbe tahavvül etmiş olacağından ariyeti sahibine olduğu gibi teslim edinceye kadar yedi zaman, yedi emanete münkalib olmaz.

Meselâ : müstaîr, iki günde varılacak bir mahalle ariyet hayvan ile bir günde varıb da hayvan telef olsa veya zayıflayıb kıybetine noksan gelse bu teaddîden dolayı kendisine zaman lâzım gelir.

Kezalik : muayyen bir mahalle kadar yalnız gidilmek üzere ariyet alınan hayvan ile o mahalle gidîlib de daha ilerisine tecavüz edildikden sonra hayvan kendi kendine telef olsa müsteîre zaman lâzım gelir, velev ki bilâhare muayyen mahalle avdet edilmiş olsun, çünkü muayyen mahalli tecavüz etmekle gâsıb olmuşdur. Böyle bir ariyet sahibine salimen red edilinceey kadar zamandan kurturulmaz. Bunda ittifak vardır. Hİndiyye.

268 - : Muayyen bir mahalle gidilib gelinmek üzere ariyet alman hayvan ile o mahal tecavüz edildikden sonra salimen o mahalle avdei eylese esah ve muhtar olan kavle göre müsteir, vediada olduğu gibi -zamandan berî olur. Binaenaleyh bu hayvan daha sonra teaddî ve taksir bulunmaksızın telef olsa müsteîre zaman lâzım gelmez. Hindiyye.

269 - : Bir yere gitmek üzere mutlak suretde ariyet alman bir hayvan ile oraya gidilib gelinebilir. Meselâ ; Bir kimse Istanbuldan Çekmeceye kadar bir hayvan istiare etse bununla oraya gidib gelebilir. Çünkü bu ariyetin sahibine reddi müsteîr üzerine lâzımdır. Müsteîr ise ancak bu gelmekle bunu red edebilir. Bir de iare bir teberru olduğundan bunda tesamüh carîdir. Binaenaleyh takyid bulunmadıkça bu hareket, bir teaddî sayılarak telef vukuunda zamanı icab etmez.

270 -: Muayyen bir mahalle gitmek üzere ariyet alman hayvan ile yollar müteaddid olunca müsteîr, âdet üzere, nâsın gidib geldiği yolların her hangisinden dilerse gidebilir. Amma mutad olmayan yoldan gidemez, gider de hayvan telef olursa zamin olur. Çünkü örf ile tayin, nas ile ´tayin gibidir.

Kezalik : Muîr, gidilecek yolu tayin etdiği halde müsteîr, başk abir yoldan gidib de hayvan telef olsa bakılır : Eğer bu yol tayin edilen yoldan daha uzak veya gayri me´mun veya hilafı mutad ise müsteîre zaman lâzım gelir. Amma bu yol böyle değilse zaman lâzım gelmez. Çünkü bir §eye izin, onun misline ve madununa da izindir.

271 - : îarenin zaman veya mekân ile takyidi muteber olduğundan buna muhalefet zamanı mucib olur.

Meselâ : Üç saat binmek üzere ariyet alınan bir hayvana dört saat bini-lemez. Binilir de badehu telef olursa zaman lâzım gelir.

Kezalik : Bir mahalle gidilmek üzere ariyet alınan hayvan ile başka mahalle gidilemez. Velev ki bu mahal daha yakın olsun.. Hilâfına hareket edilib hayvan ölür veya kıymeti azalırsa müsteîre tazmini icab eder.

Müsteîr, hayvana fazla saat binmekle veya onunla başka mahalle gitmekle beraber hayvanı hiç zarar isabet etmeksizin sahibine red ve teslim etse kendisine bu muhalefetinden dolayı bir ücret lâzım gelmez. Çünkü bu teaddî esnasında hayvan, müsteîrin zamanı altında bulunmuşdur. Zaman ile ücret ise içtima etmez. Sürretül´fetavâ, Miratı Mecelle, Gasb mebhasine müracaat!.

272 - : Muîrin tayin etdiği mahalle sehven muhalefet dahi zamanı mucibdir.

Meselâ : Bir kimse, Edirneye gitmek üzere hayvanını ariyet almak üzere bir şahsa gönderdiği resulü bu şahısdan hata ederek hayvanı Çekmeceye gitmek üzere ariyet almış iken o kimse bunu bilmiyerek bu hayvan ile Edirneye gitse de hayvan telef olsa veya kıymetine noksan gelse bunu zamin olur. Çünkü muîrin buraya gidilmesine müsaadesi bulunmamışdır. O kimse zamin olduğu şey ile resulüne rücu edemez. Fakat o kimse bu hayvan ile Çekmeceye gitse de hayvan telef olsa üzerine zaman lâzım gelmez. Çünkü muîrin buraya gidilmesine rızası bulunmuşdur.

273 - : Müsteîr, bir nevi intifa ile mukayyed olan âriyetde bu intifam fevkine tecavüz edemez, amma bu intifaa müsavi veya ondan hafif surette tasarruf edebilir.

Meselâ : Şu kadar ağırlıkda buğday yüklemek için ariyet alman hayvana o kadar ağırlıkda demir veya taş yükletilemez. Yükletilir de badehu hayvan telef olursa zaman lâzım gelir.

Kezalik : On kile buğday yerine on kile buğday ağırlığında saman yükletilemez. Çünkü saman hayvanın arkasında daha çok yer kaplıyarak ona zarar verir.

Kezalik : Binmek için ariyet alınan hayvana yük yükletilemez. Fakat buğday için istiare olunan hayvana ana müsavi veya andan hafif bir yük, meselâ : arpa yükletilebilir. Ve yük için ariyet alınan hayvana binilebilir. Bu halde telef vuku bulsa zaman lâzım gelmez. Hindiyye. Bahri Raik, Reddi Muhtar Tekmilesi.

274 - : Bir kimse muayyen araziyi nadas etmek = sürüp hazırlamak için ariyet aldığı hayvan ile başka araziyi nadas etse de hayvan istimal esnasında telef olsa zamin olur. Çünkü arazi nadas hususunda mütefavitdir. Binaenaleyh bunda tayin muteberdir. Haniyye.

275 - : Müsteîr, muîrin tayin etdiği mikdara muhalefet edib hayvana ziyade yük yüklemiş, meselâ : yüz kıyye yağ yerine yüz elli kiyye yağ tahmil etmiş, hayvan da ölmüş olunca bakılır : Eğer hayvan bu yükün mec-muuna mütehammil bulunmuş ise müsteîr, yalnız ziyade mikdarı zamin olur. Ve eğer mecmuuna mütehammil bulunamamış ise tam kıymetini ödemesi icab eder.

Meselâ : On kile buğday yükletilmesine izin verilen bir hayvana on beş kile buğday yükletilmiş, hayvan da esasen bu on beş kileye mütehammil bulunmuş ise telefi halinde müsteîr, beş kile nisbetini, yani hayvanın kıymetinin ü...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın