Yiyecek ve içecekler

YİYECEKLER VE İÇECEKLER

Nefsânî Sıhhatin Korunması;

Daha önce insanın mutluluğunun dört vasfın[475] bulunmasına, bahtsızlığının da bu vasıfların zıddı sıfatların bulunmasına bağlı olduğunu görmüştük. Bu durumda, nefsânî sıhhatin korunması, nefsânî hastalığın kovulması gereği, insan mizacını bu iki yönden birine doğru değiştiren sebeplerin bulunup ortaya çıkarılmasını gerekli kılmıştır. Bu sebeplerden bazıları şunlardır:

1. Nefsin eteğine yapışan ve onun Özüne nüfuz eden fiiller. Bu konu ile ilgili olarak yeterince söz etmiştik.

2. Bazı şeyler vardır ki, nefiste hasis hey'etler doğurur; bunlar şeytanlara benzetir, meleklerden uzaklaştırır, güzel huyların zıddı olan kötü huyları oluşturur. Bazen bu olup bitenlerden insanın haberi bile olmaz. Mele-i a'lâ'ya katılan, hayvanı müptezellikleri terkeden üstün nefisler, Hazîre-i kuds'ten bu tür davranışların kötülüğünü -aynen insan tabiatının acı ve nahoş şeyin kötülüğünü algılaması gibi- öğrenirler. Allah Teâlâ'nm insanlara olan lütuf ve rahmeti o kimseleri, o şeylerden belli başlı ve munzabıt bulunan, semeresi açık olan, gizli bulunmayan şeylerle yükümlü tutmayı gerekli kılar. [476]

Yiyeceklerin Bedenin Ve Huyun Değişiminde Etkisi:

Bedenin ve ahlâkın değişiminde en güçlü sebep yiyeceklerdir. Bu itibarla konu ile ilgili temel meseleler yiyecek ve içeceklerle ilgilıdir. Bunlar içerisinde etkisi en belirgin olanı da, bazı kavimlerin şekillerine dönüştürüldüğü {mesh) hayvanların[477] yenilmesidir. Şöyle ki; Allah Teâlâ insana lanet ve gazap ettiğinde, O'nun bu lanet ve gazabı, onda öyle bir mizaç meydana getirir ki, o insan artık normal insan olmaktan çok çok uzak olur, hatta tamamen insanlıktan çıkar. İnsan bedeni hakkında azap etme yönlerinden biri budur.

Lanet ve gazaba uğraması anında normal insan mizacından çıkması; pis, normal insanların nefret edeceği iğrenç bir hayvana benzeme şeklinde olur. Böyle bir durum hakkında, "Allah, onları maymunlara ve domuzlara çevirdi" denilir. Hazîre-i kuds'te, hayvanlardan bu türle, insanın gazaba uğramış, ilâhî rahmetten uzak kılınmış olması arasında gizli bir münasebet bulunduğuna; aslî temiz fıtratı üzere olmaya devam edenle, lânetliler arasında çok büyük mesafeler olduğuna dair temessül etmiş bir bilgi bulunur.

Hiç şüphesiz böyle bir hayvanın yenilmesi ve onun, bedenin bir parçası kılınması, pisliklere ve gazabı tahrik edici fiillere bulaşmaktan daha şiddetlidir. Bunun içindir ki tâ Nuh'tan (s.a.) itibaren bütün Hazîre-i kuds ile insanlar arasında aracılık yapan peygamberler, domuzu haram kılagelmişler ve ondan uzak durulmasını istemişlerdir. Bu yasak hükmü kıyamete kadar devam edecek ve sonunda Hz. Isâ (s.a.) inip onu öldürecektir. [478]

Bazı kavimler domuzu yiyorlardı; bu yüzden şeriatlar onun haramhğını ve ondan uzak durulmasını olabildiğince şiddetli bir şekilde dile getirdi. Maymunları ve fareleri hiç yiyen yoktu; bu durum, onların haramlığı üzerinde fazlaca durulmasını gerektirmemiştir.

Dabb (keler) hakkında olan, "Şüphesiz Allah Teâlâ, İsrailo-ğullannın bir koluna gazap etmiş de onları yeryüzünde debelenen hayvanlar haline sokmuştur; bilmiyorum belki bu da onlardandır. [479]hadisi bu manadadır. Allah Teâlâ da şöyle buyurmaktadır:

"Allah'ın lanetlediği ve gazap ettiği, aralarından (mesh suretiyle) maymunlar, domuzlar ve şeytana tapanlar çıkardığı kimseler; işte bunlar, yeri (durumu) daha kötü olan ve doğru yoldan daha ziyade sapmış bulunanlardır[480]

[475] Temizlik, ihbât (teslimiyet, huşu), semahat ve adalet.(Ç)

[476] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/569.

[477] Kur'ân'da bazı kavimlerin domuzlara ve maymunlara çevrildiği belirtilir, bkz. Mâide 5/60. (Ç)

[478] bkz. Bubârî, Büyü', 102, Enbiyâ, 49; Müslim, îmân, 242.

[479] bkz. Ebû Dâvûd, Afime, 27 (3795); îbn Mâce, Sayd, 16.

[480] Mâide 5/60.

Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/569-570.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın