Tevhîd

7. Tevhîd:

Yakînden doğan makam ve hallerden yedincisi, tevhiddir. Bunun üç mertebesi vardır:

i. İbâdette/kullukta tevhîd: Sadece Allah Teâlâ'ya kulluk ve ibadet edip, tağutlara kulluk ve ibadet etmemek; onlara tapınmaktan, ateşe atılmak gibi nefret etmek.

ii. Fiillerde tevhîd: Güç ve kudretin sadece Allah Teâlâ'ya ait olduğunu görmek, âlemde bilâ vasıta kudret-i vücûbiyyeden başka etkin herhangi bir güç olmadığını; esbabın sûretâ olduğunu, mü-sebbeblerin onlara nisbetinin mecazî olduğunu; kaderin, mahlukâ-tm iradesine galip geldiğini görmek ve bu şekilde inanmak.

iii. Sıfatlarda tevhid: Hak Teâlâ'nın, sonradan yaratılmışlara benzemekten münezzeh olduğuna inanmak, O'nun sıfatlarının mahlukâta ait sıfatlara benzemediğini görmek, bu konudaki haberleri, gözle görülen şeyler gibi algılamak, O'nun hiçbir şekilde benzeri olmadığına nefsinin tâ derinliklerinden gelen bir imanla inanmak ve bunda en ufak tereddüdü olmamak, bu doğrultudaki şeriatın koymuş olduğu nassları, Rabbinden bir beyyine üzerinde; zâtı hakkında zâtından neşet eden veriler olarak telakki etmek. [1045]

8-9. Sıddıklık Ve Muhaddeslik:

Yakînden doğan makam ve hallerden ikisi de sıddıklık ve mu-haddesliktir. Bunların hakikati şudur: Ümmet içerisinde, asıl fıtratı itibariyle peygamberlere benzeyen kimseler bulunur. Bunlar, muhakkik üstada nisbetle zeki öğrenciler mesabesinde olurlar. Eğer bu benzerlik, aklî kuvveler sebebiyle ise, o kimse sıddîk ya da muhaddestir. Eğer amelî kuvveler hasebiyle ise, o kimse şehid ya da havaridir. Şu âyet-i kerîmede işte bu iki zümreye İşaret olunmaktadır:

"Allah'a ve peygamberlerine iman edenler, evet işte onlar, sıddîkler ve şehitlerdir.[1046]

[1045] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/286-287.

[1046] Hadîd 57/19.

Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/287.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın