|
Konu Başlığı: Teberru ve yardımlaşma Gönderen: Sümeyye üzerinde 22 Ocak 2011, 16:40:14 TEBERRU (BAĞIŞ) VEYARDIMLAŞMA I- TEBERRU TEBERRU ÇEŞİTLERİ: Bağış türünden tasarrufla çeşitli kısımlara ayrılır: [1286] 1. Sadaka: Eğer teberru, Allah Teâlâ'nm rızası kastedilerek yapılıyorsa, sadakadır. Bu takdirde bizzat Allah Teâlâ tarafından belirlenen yerlere verilir: "Şüphesiz ki sadakalar ancak fakirlere, yoksullara... aittir."[1287] 2. Hediye: Teberruda verilen kimsenin hatırı kastediliyorsa hediye olur. Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: "Kime bir hediye verilirse, ona karşılık versin. Eğer verecek bir karşılık bulamazsa ona övgüde bulunsun. Çünkü kim övgüde bulunursa teşekkür etmiş olur. Kim de gizlerse, nankörlük etmiş olur. Kendisine verilmeyen bir şeyle, böbürlenmeye çalışan, sahte iki elbise giyinen[1288]gibidir. [1289] Hediye Kaynaşmayı Sağlar: Hediyeden maksat, insanlar arasında ülfet, muhabbet ve kaynaşmanın sağlanmasıdır. Bu ise, ancak hediyeye karşılık verilmesi sayesinde gerçekleşir. Çünkü hediye, hediye edilen kimseye, hediye edeni sevdirir; aksi olmaz. Hem veren el, alan elden üstündür. Veren kimsenin, alan kimseye üstünlüğü vardır. Karşılık vermeden âciz olması halinde ona teşekkür eder ve kendisine olan iyiliğini açıklar. Övgü, onun kendisine olan iyiliğini kabullenmenin ve sevgisini kalpte saklamanın ilk işaretidir; karşılıklı sevgi doğurmada hediyenin etkisi gibi etki yapar. Kim de gizlerse, hediyeden beklenen amaca ters hareket etmiş olur; ülfet, muhabbet ve kaynaşma maslahatına ters düşen, hakkını görmemezlikten gelen bir tavır sergilemiş olur. Aslında olmayan bir şeyi varmış gibi göstermeye kalkışmak yalandır. Rasûlullah'm (s.a.), "sahte iki elbise giyinen gibidir." sözünden maksat, yalandan üstüne bir ridâ, altına da izâr giyen, böylece bütün bedeni yalanla kaplanılan adam gibi olur demektir. [1290] Yapılan İyiliğe Teşekkür Etmek: Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: "Kime bir iyilik yapılır da, 'Cezâkellâhu hayran = Allah, seni hayırla ödüllendirsin!' diye karşılık verirse, övgüde gerekeni yapmış olur.[1291] Rasûlullah'm (s.a.}, karşılık olarak söylenecek sözü bu şekilde belirlemesinin sebebi şudur: Bu gibi yerlerde fazla lakırtı etme, övgüde aşırılık ve ısrar; daha azı da, hakkı gizleme ve görmeme olur. Müslümanların birbirlerine verecekleri karşılıklarda en güzel söz, âhireti hatırlatıcı, işleri Allah'a ısmarlayıcı unsurlar içeren sözlerdir. Bu söz de, bu unsurları taşıması ve maksadı ifa etmesi bakımından teşekküre elverişli görülmüştür. [1292] [1286] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/355. [1287] Tevbe9/60 Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/355. [1288] Zâhid olmadığı halde, zâhidler gibi giyinen ve olmadığı şekilde gören-meye kaikışan ve bu uğurda külfete giren kimse demektir. Tek bir gömlek giydiği halde, iki gömlek giyiyor sanılsın diye yenini iki gömlek görüntüsü verecek şekilde katlayandır da demişlerdir. [1289] Tirmizî, Birr, 87 Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/355. [1290] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/356. [1291] Tirmizî, Birr, 87 [1292] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/356. |