|
Konu Başlığı: Şüpheli şeylerin hükmü ve ihtiyat prensibi Gönderen: Sümeyye üzerinde 03 Şubat 2011, 22:43:55 Şüpheli Şeylerin Hükmü Ve İhtiyat Prensibi: Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: “Haram bellidir, helâl bellidir, bunlar arasında da hükmü açık olmayan (şüpheli) şeyler vardır. Kim şüpheli şeylerden sakınırsa, dinini ve ırzını korumuş olur.” [954] Herhangi bir konu hakkında birbiriyle çelişir (tearuz) halde bulunan birçok yön bulunabilir. Böyle bir durumda sünnet olan, şüpheli şeylerden uzak durmak ve ihtiyatlı davranmaktır. Tearuz Şekilleri: Tearuz birkaç şekilde kendisini gösterebilir: i. Rivayet açık bir şekilde farklılık arzeder. Cinsel organa dokunmak, abdesti bozar mı bozmaz mı? Bazılarına göre evet, bazılarına göre ise hayır. Her iki tarafın da görüşünü destekleyen hadisler vardır. İhram halinde iken nikâh kıymak da böyledir. Bazılarınca bu caiz iken, diğer bazılarına göre caiz değildir ve konu ile ilgili rivayetler farklılık arzetmektedir. ii. Konu ille ilgili kullanılan kelime mana bakımından munzabıt olmaz; taksim (kısmet) ve örnekleme yoluyla anlaşılırken, efradını cami’ ağyarını mâni’ bir tanımla anlaşılmaz. Bu ikinci durumda karşımıza üç şık çıkar: 1. Lâfzın, o şey hakkında kesin olarak kullanıldığı bilinir, 2. Lâfzın, o şey hakkında kesin olarak kullanılmadığı bilinir, 3. Lâfzın, o şey hakkında kullanılıp kullanılmadığı bilinmez. (İşte bu üçüncüsü, ihtiyatı gerekli kılan bir durum arzeder.) iii. Hüküm kesin olarak bir illete bağlanmıştır; illet de kesin olarak bir maksadı gerçekleştirme özelliğine sahiptir. Öbür taraftan bir tür bulunur ve o türde maksat bulunmaz, fakat illet bulunur. Cinsel ilişkide bulunamayacak birinden bir cariye satın alınması böyledir. Acaba böyle bir cariye için istibrâ [955] gerekir mi? İşte bu ve benzeri konularda ihtiyata riayet gerekir. [954] Buhârî, Büyü', 3; Nesâî, Kudât, 11; Ebû Dâvûd, Büyü', 3; Tirmizî, Büyü', 1 [955] Cariyenin, gebe olup olmadığının anlaşılması için bir süre beklemesi. (Ç) |