Ölü arazi ve ihyâsı

Ölü Arazi Ve İhyâsı:

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur: "Kim, bir ölü araziyi ihya ederse, orası onun olur.[1140] Bu konuda asıl daha önce işarette bulunduğumuz, her şeyin Allah'ın mülkü olması, gerçekte ondan başka hiçbir kimsenin hakkının bulunmaması ilkesidir. Ancak Allah Teâlâ, yeryüzünü ve onda olanları insanların faydasına sunmuş, ondan yararlanmayı onlara mubah kılmıştır. Ne var ki aralarında paylaşma konusunda nizalar çıkmış ve o zaman da, hiçbir kimsenin başkasına zarar vermeden elde ettiği mubah malların kendisine ait olmasına hük-m olunmuştur.

Bu durumda meskûn bölge ve havalisinde olmayan Ölü topraklar, bir kişi tarafından ihya edildiği zaman, orası ilke gereği ihya edene ait olmalıdır. Yeryüzü aslında bütünüyle mescid ya da yolculara vakfedilmiş ribât (kervansaray) hükmündedir. Oradan yararlanmada herkes eşittir. Bu itibarla en önce gelenin öncelik hakkı olur. Zaten insanoğlu hakkında mülkün anlamı, bir şeyden faydalanma konusunda diğerlerinden daha çok hak sahibi olmak demektir. [1141]

Sahipsiz Kalan Arazilerin Hükmü:

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

"Sahipsiz kalan arazi, Allah'ın ve rasûliinündür. Sonra o, benden sizedir.[1142]

Hadiste söz edilen topraklar, sahipleri yok olup, artık kimsenin mülkiyetinde olmayan, iddiacısı bulunmayan, mirasçısına ait olduğu davası güdülmeyen arazilerdir. Toprak bu vaziyette bulunduğunda, insanoğullarının mülkiyetinden çıkarak, eski hali üzere sırf Allah'ın mülkü olur. O zaman da hükmü, hiç ihya edilmemiş Ölü toprakların hükmü gibi olur ve ona ilk kez el koyan, onun sahibi olur. Gerekçesini daha önce açıklamıştık. [1143]

[1140] Buharı, Hars, 15.

[1141] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/318.

[1142] Beyhakî, 6/143.

[1143] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/318-319.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın