|
Konu Başlığı: Kitap ve sünnetten şeri manaları anlama Gönderen: Sümeyye üzerinde 05 Şubat 2011, 16:16:32 6) Kitap Ve Sünnetten Şer’i Manaları Anlama Şekli Rıza Ve Gazap Haline Delâlet Eden İfade Ve Durumlar: Rıza ve gazap haline delâlet eden ifadeleri şu şekilde sıralamak mümkündür: i. Sevgi/nefret, ii. Rahmet/lânet, iii. Uzaklık/yakınlık, iv. Fiilin; mü’minler, melekler, cennetlikler gibi hoşnut olunanlara nisbet edilmesi/fiilin; münafıklar, şeytanlar, cehennemlikler gibi gazaba müstahaklara nisbet edilmesi, v. Fiilin üzerine gerekecek (iyi ya da kötü) karşılığın belirtilmesi, vi. Fiilin, örfen güzel/çirkin bulunan şeylere benzetilmesi, vii. Fiilin işlenmesine Rasûlullah’ın (s.a.) özen göstermesi/İşlemesi için gerekçe olmasına rağmen ondan geri durması, işlemeye yanaşmaması. Rıza Ve Gazap Hallerinin Derecelendirilmesi: Rıza ve gazap halerinin derecelendirilmesi ve hangi ifadelerin vucûp ya da mendupluğa; hangi ifadelerin de haramlık ya da mekruhluğa delâlet edeceği konusuna gelince; i. Bu konuda en açık ifade, fiile muhalif davrananın halim açıklayan nasslardır. Meselâ, “Kim, malının zekâtını vermezse, malı kıyamet gününde (...) bir yılan şeklinde temessül eder...” “Kim de yapmazsa bir beis yoktur.” ifadeleri böyledir. ii. Sonra lâfız gelir. Bu kısma, “vaciptir”, “helâl değildir...” gibi ifadeler, bir şeyin, İslâm’ın ya da küfrün esası yapılması, işlenmesi ya da terki üzerinde aşırı bir şekilde durulması, “mürüvvete yakışmaz” “uygun olmaz” gibi ifadeler girer. iii. Sonra konuyla ilgili sahâbî ya da tabiînden birinin hükmü gelir. Hz. Ömer’in (r.a.), “Tilâvet secdesi vacip değildir.”; Hz. Ali’nin (r.a.), “Vitir, vacip değildir.” demesi gibi. iv. Daha sonra da, fiilden gözetilen maksat dikkate alınır. Fiilin, bir taatin tamamlayıcı unsuru olma veya harama götüren bir yolu kapatma (sedd-i zerîa) özelliği arzetmesi gibi. Fiilin, âdâb ile ilgili olması da böyledir. |