Kısasta muadillik esastır

Kısasta Muadillik Esastır:

Kısasın manası, muadilliktir ve iki kişinin hükümde aynı derecede sayılması, birinin diğerine üstün tutulmamasıdır; yoksa birinin diğerinin yerine öldürülmesi demek asla değildir.

Sonra sünnet müslümamn kâfire karşılık öldürülmeyeceğini[172] hürrün köleye karşılık öldürülmeyeceğini[173] erkeğin kadına karşılık olarak öldürüleceğini isbat etmiştir. Çünkü Rasûlullah (s.a.), bir cariyeye karşılık olarak bir yahudîyi öldürmüştür. [174]

Rasûlullah'ın (s.a.) Hemedân kavilerine[175] yazdığı mektupta, "Kadına karşılık erkek öldürülür"'ibaresi de blunmaktaydı.

Bu hükmün hikmeti şudur: Bu konuda kıyâs farklılık arzet-mektedir. Şöyle ki, bir açıdan bakıldığında erkeklerin kadınlar üzerine hâkim ve üstün konumda bulunmaları, erkeğin kadına karşılık kısas edilmemesi hükmünü gerektirmektedir. Öbür taraftan bakıldığı zaman cins aynıdır; aradaki fark sadece büyük ile küçük, iri bedenli ile zayıf bünyeli arasındaki farklılık gibi olmaktadır. Bu tür farklılıkları dikkate almak ise gerçekten çok zordur. Nice kadın vardır ki, güzel hasletlere sahip olma bakımından pek çok erkeği geride bırakır. Bu da, kadına karşılık olarak erkeğin kısas edilmesini gerektirmektedir. Bu durumda her iki kıyâsla amel etmek gerekecektir.

Her iki kıyasla amel etmek şöyle olmuştur: Kısas konusunda her ikisi de eşit tutulmuş ve erkek kadın karşılığında Öldürülmüştür. Diyet konusunda ise öbür kıyasa itibar edilmiş ve kadın erkeğe denk tutulmamıştır.

Böyle yapılmasının hikmeti şudur: Kadım öldürmeyi kasteden, ona karşı kasıtlı cinayet işlemek ve onu öldürmek isteyen kimsenin sert bir ceza ile bu düşüncesinden caydırılması gerekir. Çünkü kadın güçlü değildir; onu Öldürmek fazla zor olmaz. Erkeklerin Öldürülmesi ise öyle değildir; çünkü öldürülecek erkek karşı koyar ve vuruşur. Bu haliyle kadının öldürülmesi halinde, kısas hükmünün konulması daha da gerekli olmaktadır ki caydırıcı ve Önleyici bir rol oynasın, [176]

Müslüman, Kâfire Karşılık Olarak Öldürülmez:

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

"Müslüman, kâfire karşılık olarak öldürülmez.[177]

Bu hükmün sırrı şudur: Şeriatta gözetilen en büyük maksat, hanîf İslâm ümmetini yüceltmektir. Bu da, ancak müslümamn kâfire üstün tutulması, aralarının eşit tutulmaması yoluyla gerçekleşir. [178]

Baba, Çocuğuna Karşılık Olarak Öldürülmez:

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

"Baba, çocuğuna karşılık olarak kısas olunmaz. [179]

Hükmün gerekçesi şudur: Baba, çocuğuna karşı son derece şefkatlidir, ona olan sevgisi büyük olur. Onun bu hali, taammüden öldürdüğünün emareleri bulunsa bile gerçekte öldürme kasdının olmadığının yahut Öldürmeyi mubah kılacak bir sebepten dolayı öldürmüş olduğunun bir mazinnesidir. Babanın bu halinin, oğlunun canım çıkarmaya yönelik bir kasıt taşımadığına delâleti, normalde öldürücü olmayan bir âletle öldürmenin delâletinden daha az değildir. [180]

[172] Buhârî, Diyât, 24, 30; Ebû DâvÛd, Diyât, 11.

[173] bkz. Dârimî, Diyât, 7.

[174] Bir cariyenin kafasını taşla ezerek Öldüren yahudiyi, itiraf etmesi sonucunda aynı şekilde öldürtmüştür, bkz. Buhârî, Diyât, 5; Müslim, Kasâme, 15.

[175] Kayl (ç. akyâl): Hemedan sultanlarına verilen unvan

[176] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/483-484.

[177] Buhârî, Diyât, 24, 30; Ebû Dâvûd, Diyât, 11.

[178] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/484-485.

[179] Tirmizî, Diyât, 9.

[180] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/485.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın