Kıble

3.Kıble

A- İstikbâl-i Kıble:

Namaz kılarken kıbleye karşı durmanın namazın sıhhat şartlarından biri olduğunda ittifak vardır. Çünkü Cenâb-ı

Hak

"Yüzünü Mescidü'l-Haram'ın semtine çevir" [88]buyurmuştur.

Kâ'be'nin göründüğü yerlerde namaz kılarken bizzat Kâ'be'ye yönelmenin farz olduğunda ihtilâf yoktur. Ancak eğer Kâ'be'nin kendisi görün-mezse o zaman, iki hususta ihtilâf edilmiştir.

1- Bizzat Kabe'ye mi, yoksa Kâ'be'nin bulunduğu yöne mi yönelmek lâzımdır?

2- Namaz kılana farz olan isabet midir, yoksa kişi ictihad edebilirini? Birinci mes'elede kimisi «farz olan, Kâ'be'nin kendisidir», kimisi: «Bulunduğu semttir» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, yukarıda metni geçen "Yüzünü Mescidü'1-Ha-ram'ın semtine çevir" âyet-i kerimesinde takdiri murad olan bir mahzuf (düşmüş üye) var mıdır[89], yoksa, âyetteki ifâde hakikat olup âyetten bir şey hazf edilmemiş midir, diye ihtilâf etmeleridir.

«Ayette hazif vardır» diyenler, «Farz olan, Kâ'be'nin semtidir», «hazif yoktur» diyenler ise, «Kâ'be'nin kendisidir» demişlerdir.

Halbuki -herhangi bir sözün mecaz olduğunu gösteren bir delil bulunmadıkça- sözü hakikate hamletmek gerektir.

Kimisi: «Delil, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in

«Kişi Beytullah'ın semtine yüzünü çevirdiği zaman doğu ile batının arası (kendisi için) kıbledir» hadisidir [90]demiştir.

Derler ki: «Kâ'be'nin duvarından uzun olan namaz saflarının cevazında müs-lümanlann ittifak etmesi, Kâ'be'nin kendisi görünmediği zaman farz olanın Kâ'be'nin kendisi olmadığını göstermektedir».

Ben de diyorum ki: Eğer bizzat Kâ'be'ye yönelmek farz olsa çok güç olur. Halbuki Cenâb-ı Allah

"Allah, dinde size bir güçlük yaratmamıştır"[91] buyurmuştur. Bizzat Kâ'be'yi bulmak, tul ve arz daireleri (boylam ve enlemler) arasındaki dereceleri hendesi (geometrik) araçlarla ölçüp hesaplamak neticesinde -o da yaklaşık olarak- ancak mümkün olurken, kuru bir ictihad ile nasıl mümkün olacaktır? Bu araçları ve böyle ince hesaplan kullanmaya da biz mükellef değiliz. [92]

[88] Bakara, 2/149.

[89] Âyette takdiri murad olan mahzuf, elimizdeki nüshalardan düşmüştür. Başka kitaplardan aradıksa da, bulamadık. [Mütercim]

[90] Mâlik, Kıble, 14/4, no: 8.

[91] Hacc, 22/78

[92] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/249-250.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın