Güzel ahlâk semahat ve adalet

Güzel Ahlâk: Semahat Ve Adalet:

Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

"Sizin en hayırlınız, ahlâkça en güzel olanlannızdır. [924]

Semahat ile adalet arasında, daha önce de işaret ettiğimiz gibi bir tür çatışma vardır. Peygamberler (s.a.), şeriatları bina ederlerken, her iki maslahata da birden riayet ederler, her iki yurdun da nizamını birden ele alırlar, mümkün mertebe maslahatların arasını bulmaya çalışırlar. İşte bu durum, ilâhî kanunlarda semahat için belirlenecek şeylerin, behemehal adalet vasfı ile içli dışlı olan, onu teyit eden, ona karşı uyarıcı olan şeyler şeklinde belirlenmesini gerektirmiştir. Sonuçta iş, güzel ahlâkta düğümlenmiştir.

Güzel ahlâk, semahat ve adaletle ilgili hasletlerin tümünden ibarettir. Çünkü güzel ahlâk; cömert olmak, zulmedeni affetmek, tevazu göstermek, haset, kin ve öfkeyi terketmek gibi hasletleri içine alır. Bunların tamamı, semahat sıfatından doğar. Keza güzel ahlâk; insan sevgisini, sıla-yı rahmi, insanlarla güzel geçinmeyi, muhtaçlara yardımcı olmayı içine alır. Bunlar ise adalet sıfatından doğan hasletlerdir. Birinci gruptan olan hasletler, ikinciler üzerine dayanır; ikinciler ise ancak birinci gruptan olanlarla tamam olur. Bu durum, şeriatlarda riayet edilmesi vacip olan ilâhî rahmetin bir gereğidir. [925]

Dilin Korunması:

Organlar içerisinde, hayra da şerre de en çabuk koşan dildir. Bu manayı ifade etmek üzere Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurmuştur:

"İnsanları burunları üstü tepe takla (cehenneme) atan, dilleriyle biçtiklerinden başka birşey midir?![926]

Hem dilin âfeti, ihbât (teslimiyet), semahat ve adalet sıfatlarını zedeler. Çünkü çok konuşmak, insana Allah'ı unutturur. Gıybet, çirkin söz ve benzerleri arayı açar. Kalp, insanın konuştuğu şeyin boyasını alır. Öfke ifade eden bir kelime söylediği zaman, kalp mutlaka ondan etkilenir. Diğer kötü sözler de böyledir. Bu etkilenme, kötülüğün kalpte şekillenmesine sebep olur.

İşte bu gibi sebeplerden dolayı şeriatın, dilin âfetleri üzerinde, diğer organlara nisbetle daha fazla durması gerekir. [927]

[924] Buhârî, Edeb, 39; Müslim, Pedâil, 68.

[925] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/259-260.

[926] Ahmed, 5/231.

[927] Şah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliğa İslâm Düşüncesinin İlkeleri, İz Yayınları: 2/260.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın