Taharet

Hidaye Tercümesi Taharet

Abdestin Sünnetleri
Abdesti Bozan Şeyler

TAHARETLER ([1]) BAHSİ

(Cenab-ı Hak: -Ey iman etmiş olanlar, namaza kalkmak istediğinizde, yüzünüzü ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayınız, başınızı mesnediniz ve topuklara kadar ayaklarınızı da» ([2]) buyurmuştur. Buna göre; abdestin farzlan -yüz, el ve ayaklann yıkanması ile başın meshi olmak üzere- dörttür.) Yıkama yıkanan şeyin üzerinden suyu akıtmaktır. Mesih de meshedilen şeye eli dokundurmaktır. Yüzün sının, saçın bitmeye başladığı yer ile çenenin altı ve iki kulak yumuşaklan arasında kalan miktardır. Çünkü kişi herhangi bir kimse ile konuşmak istediği zaman yüzünün bu kısmı ile o kimseye yönelmiş olur.

Biz Hanefiler´e göre (Dirseklerle topuklar yıkanma hükmüne dahildirler.) Yani el ve ayaklar yıkanırken dirsek ve topuklar da onlarla birlikte yıkanmalıdır. Ancak î m a m Züfer (Ra-dıyallâhü anh) :

Orucu geceye kadar tamamlayınız.» ([3]) âyet-i kerimesinde gece nasıl orucun hükmüne dahil değilse, burada da dirseklerle topuklar yıkanma hükmüne dahil değillerdir- diyerek bu görüşe katılmamıştır. Biz diyoruz ki:

Bu iki âyet arasında fark vardır. Zira oruç âyetinde eğer geceye kadar denmemiş olsaydı, yemek içmek ve cinsel ilişkide bulunmaktan sakınmak demek olan orucu ne vakte kadar sürmenin gerektiği biiinmiyecekti. Çünkü kişi kısa bir süre için de bir şey yiyip içmez ve cinsel ilişkide, bulunmazsa, bunlardan sakınmış sayılır. Burada ise eğer dirseklere kadar ve topuklara kadar denmeseydi, ellerin omuzlara kadar ve ayaklann da kalçaya kadar yıkanmasının gerektiği anlamış olacaktı. Zira bazı istimallarda kol ve bacaklar «el- ve •ayak- kelimelerinin anlamı içine dahildirler.

(Baştan meshi gereken miktar perçem yeri kadardır, ki başın dörtte biridir.) Zira Muğire b. Şube (Radıyallâhü anh)´m rivayetine göre : Bir gün Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Selîem) misafir bulunduğu bir köyün çöplüğünde küçük abdes-tini bozduktan sonra su isteyip abdest almış ve mestleriyle başmı mes£ lerken başından sadece perçemine elini sürmüştür. ([4]) Mücmel .lan âyetin bir açıklaması mahiyetinde olan bu hadis, baştan sadece üç tane kılı meshetmenin yeterli olduğunu söyliyen I m a m -ı Şafii (Rahimehullah) ile -Başın hepsini meshetmek gerekir- diyen î m a m Mâlik (Rahimehullah) ´m görüşlerine karşı bir delildir. Hanefi Fukahası arkadaşlarımızdan kimisi, İmam Ebü Hanife (Rahimehullah)´den -Başın meshi en az elin üç parmağı ile olabilir. Çünkü mesih, çoğunlukla elin parmaklan ile yapılır» diye söylediğini nakletmiştir,[5]

Abdestin Sünnetleri

1- (Abdest almak istîyen kimsenin) -eğer uykudan kalkmış ise- elini kaba sokmadan Önce yıkaması sünnettir. Çünkü Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) : «Her hangi biriniz uykudan uyandığı zaman, elini üç defa yıkamadan kaba daldırmasın. Zira (Uykuda iken) elinin, cesedinin neresine değdiğini bilemez.» ([6]) buyurmuştur. Hem de temizlik el ile yapıldığı için, temizlikte, önce elden başlamak daha uygundur. Abdest almaya başlamadan önce yıkanması sünnet olan, elin parmak uçlarından bileğe kadar olan kısmıdır.

2- (Abdest almaya başlarken besmele çekmek.) Zira Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) -Besmele çekmiyenin abdesti yoktur.- ([7]) buyurmuştur, ki bundan : -Abdestinin sevabı yoktur- mânası murattır. Abdest almaya başlarken besmele çekmenin sünnet olması K u d u r i´ nin beyanına göredir. En doğrusu şudur ki, sünnet olmayıp müstahaptır. Sahih olan kavle göre istincadan da hem önce hem sonra besmele çekmek müstahaptır.

3- (Ağıza Misvak sürmek.)Çünkü Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) hep misvak kullanırdı. ([8]) Şayet misvak yoksa kişinin parmaklarını dişlerine sürtmesiyle de sünnet yerine gelmiş olur. Çünkü Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) misvak olmadığı zaman öyle yapardı. ([9]) En doğrusu, misvak da sünnet değil, müstahaptır.

4-( Ağız ve buruna su vermek.) Çünkü Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) her abdest aldığında bunu yapardı. ([10]) Ağız ve buruna su vermenin keyfiyeti şöyledir:

Kişi önce ağızdan başlar ve üç defa ve her defasında avucuna yeniden su almak suretiyle ağzına su verip çalkaladıktan sonra bu sefer aynı şekilde burnuna vererek üç defa tekrarlar. Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)´in abdest alırken hep böyle yaptığı hikâye edilmektedir. ([11])

5- Kulakları meshetmek.) Biz Hanef ilere göre kulakları başın suyu ile meshetmek sünnettir. Çünkü Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem);«Kulaklar baştandır» ([12]) buyurmuştur. Yani kulaklar başın hükmüne tabidirler. Zira tabiidir ki kulaklar başın birer parçası değildir.

6-(Sakalı oğuşturmak.) Zira Peygamber Efendimiz (Sallallahü» Aleyhi Sellem) abdest alırken, Cibril (Aleyhisselâm) ona sakalını oğuşturmasını söylemiştir. ([13]) Kimisi demiştir ki;

Sakal oğuşturmak yalnız îmam Ebû Yûsuf´a göre sünnettir, imam Ebû Hanife ile İmam Muhammed´ e göre ne sünnettir, ne de bidattir. Çünkü sünnet, farz olan bir şeyin eksikliğini, farz olduğu yerde tamamlamaktır. Sakalın içi ise, görünmediği için farzın yeri değildir,

7- ( Parmakların arasını oğuşturmak.) Zira Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) :

«Parmaklarınızın arasını ovuşturun, kî Cehennem ateşî aralarına girmesin» ([14]) buyurmuştur.

8- (Organları üçer defa yıkamak.) Çünkü bir gün Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) abdest alırken, organlarını birer defa yıkadıktan sonra:

«Bu öyle bir abdesttir ki Allah, namazı onsuz kabul buyurmaz- ([15]), ikişer defa yıkadıktan sonra: «Bu, Allah´ın kendisine iki kat ecir verdiği kimsenin abdesti-dir» ([16]) ve üçer defa yıkadıktan sonra da:

-Bu benim ve benden önceki peygamberlerin abdestidir. Kim ki bundan fazla veya eksik yaparsa, ya sının aşmış, ya da kendine yazık etmiş olur. ([17]) buyurmuştur. Bundan ise, üçlemenin sünnet olduğu anlaşılır. Hadisteki korkutucu ve ağır ifade üçlemenin sünnet olduğunu inkâr edenler içindir.

9- Abdest alan kimse için niyet etmek müstahaptır.) K u -d u r i her ne kadar müstahap demiş ise de biz Hanefi´ lere göre abdestte niyet sünnettir. îmam-ı Şafiî (Rahimehul-lah) : Teyemmümde niyet nasıl farz ise, abdest bir ibadet olduğu için onda da niyet farzdır, demiştir. Biz diyoruz ki: Niyetsiz olan abdestin, ibadet olması bakımından sevabı yoksa da onunla namaz kılmabilir. Çünkü abdest su ile alındığı için onunla -niyet getirilmese de- temizlik hasıl olur. Teyemmüm ise öyle değildir. Çünkü teyemmüm toprakla edildiği ve toprakla temizlik hasıl olmadığı için, eğer niyet getirilmezse mânâsız birşey olur.

10- (Abdestin sünnetlerinden biri de başın hepsini bir kere meshetmektir.)îmam-ı Şafii (Allah rahmet eylesin) abdestin yıkanan uzuvlarına kıyas ederek, başın da üç kere ve her birinde eli yeni bir su ile ıslatarak meshedilmesi sünnettir, demiştir. Biz her abdest almada üçleme yaptığı halde başını bir kez mesheden ve «Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) böyle yapardı-, diyen Enes b. Mâlik (Radiyallâhü anhl´ın hadisine dayanıyoruz. Kaldı ki farz olan, başı yıkamak değil, meshetmektir. Mesih ise, tekrarlanırsa yıkamak olur. O halde "mestlerin meshinde nasıl tekrar yoksa başın meshinde de tekrar yoktur. Her ne kadar -Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) başını üç kez mes-hederdi- diye bir rivayet varsa da, o demek değildir ki her birinde elini yeni su ile ıslatırdı. Yeni su ile olmayınca -Hasan b. Ziya d ´in rivayetine göre- Allah rahmet eylesin im a m E b û H a n i f e ´ ye göre de üç kere meshetmek meşrudur.

11- (Abdestin sünnetlerinden biri de, uzuvları, âyet-İ kerimede geçen sıraya göre ve sağ uzuvları sol uzuvlardan Önce yıkamaktır.) îmam-ı Şafii: -Âyet-i kerimede geçen sıraya göre uzuvları yıkamak farzdır. Çünkü Cenab-ı Hak (Azze ve Celle) :Namaz kılmak istediğiniz zaman abdest alın» buyurmuştur. Namaz kılma isteğinin abdest almadan önce olması ise, sırayı gerektirir demiştir.

Biz diyoruz ki: Âyette abdest uzuvları vav ile sıralanmıştır. Vav ise bütün lügatçilara göre mutlak cemi için olup ondan sıra anlaşılmamaktadır. Buna göre sıra abdest uzuvları arasında olmayıp sadece namaz kılma isteği ile abdest alma eylemi arasındadır. ([18]) Abdest alırken sağ uzuvları sol uzuvlardan önce yıkamak, hem bize, hem Imam-ı Şafii´ye göre üstün sevaplı bir sünnettir. Zira Peygamber Efendimiz {Sallallahü Aleyhi ve Sellem) :

-Allah, her şeyde, hatta ayakkabı giyme ve saç taramada bile sağdan başlamayı sever» ([19]) buyurmuştur.[20]

Abdesti Bozan Şeyler

(İnsan bedeninde bulunan normal iki yoldan çıkan her şey ab-desti bozar.) Zira Cenâb-ı Hak, abdest almayı gerektiren durumları sıralarken -Veyahut eğer sizden biri ayakyolundan gelirse...» ([21]) diye buyurmuştur. Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)de, kendisine abdesti bozan şeyîer nedir?» diye sorulduğunda: ´iki yoldan çıkan herşey» ([22]) diye cevap vermiştir. -Herşey- kelimesi ise, amm olup normal olan ve olmayan her şeye şâmildir. (Ağız dolusu kusmak ve kişinin herhangi bir yerinden kan ile irinden birinin çıkması da ´-eğer çıkan kan veya irin silinmesi âdet olmuş bir miktarda i...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın