Giriş

Hidaye Tercümesi Giriş

EL-HIDAYE.
Önsöz.
Bidayetü’l-Mübtedi Şerhi Hidaye.
Mütercimin Önsözü.
EL-HİDAYE YAZARININ HAYAT TARİHÇESİ
Doğumu Ve Vefatı
Kendisini Okutanlar
Çağdaşlarının, Hakkındaki Sözleri
Eserleri
Hidaye Yazarının Mezhep Uleması Arasındaki Yeri
Müellifin, Bu Kitabında Kendisine Has Olan Bir Takım Üslup Ve Alışkanlıkları

EL-HIDAYE

Önsöz

Din kardeşlerimize hizmet etmeyi vazife bilen müessesemiz, daha Önceleri yayınlamış olduğu Sünen-i îbn-i Mâce, Kabir Âlemi, Sî-ret-i İbn-i Hişam gibi eserlerden sonra, şimdi de Hanefi mezhebi üzerine yazılmış kaynak eserlerden sayılan -EL HÎDAYE-yi neşretmiş bulunuyoruz,

Müslüman din kardeşlerimizin dünyevî ve uhrevî pek çok sorularına rahatlıkla cevap bulabilecekleri bu değerli eseri, kıymetli âlimlerimizden Emekli Müftü Ahmeji Meylânî tarafından günümüzün anlaşılır Türkçesi ile büyük itina gösterilerek hazırlanmıştır. Aynca eserin dip notlarında kaynakların yerleri de gösterilmektedir.

Eserin neşir sahasına çıkmasını bize müyesser kılan Allah Teâ-lâ Hazretlerine hamd eder, inşaallah daha nice eserleri bizlere neşretmeyi nasib eder.

Okuyucuların istifade ve takdirleri bizim için en büyük sürür ve mânevi ecir vesilesi olacaktır. Cenâb-ı Hakk´a hamd, Peygamberine salat, ümmetine rahmet olsun...

Kahraman Yayınları Fethullah Kahraman[1]

Bidayetü’l-Mübtedi Şerhi Hidaye

büyük alimlerden olup Hazreti Ebû Bekir (Radıyallahu anh) ´in soyundandır. tslâmî ilimlerin her dalında kıymetli eserler vermiş ve çağdaşı olan alimlerin takdirlerine mazhar olmuştur.

tslâm fıkhı üzerinde önce herkesin yararlanabileceği özlü ve kısa bir kitab hazırlamış ve buna «Bidayetü´l-Mübtedi- adını vermiştir. Daha sonra bunu yeterli bulmayarak genişletmek istemiştir. Gördüğü bu lüzum üzerine bu kitabını şerh ederek seksen cild haline getirmiş ve ona, «Kifayetü´l-Müntehi- adını vermiştir. Bugün, bu eserinin nüshalarına rastlanmamaktadır. Ancak bu eserin de çok geniş olması sebebiyle kâtibler tarafından yazılıp çoğaltılmasının bir hayli güç olduğunu ve faydalanma bakanından kolaylık sağlayamayacağını düşünerek bunu daha yararlı bir hale sokmak istemiştir. Nihayet 573 H. yılında Bidayetü´l-Mübtedi adlı kitabına ikinci defa olarak dört cüz halinde bir şerh yazmış ve buna da, «Hidaye- adını vermiştir. Bu kitabın Önemini bizzat kendileri, şiirlerinin birinde şöyle ifade ederler:

Hidaye öyle bir kitabdır ki, onu öğreneni hidayet yoluna iletir, körün gözünü aydınlığa kavuşturur.

«Ey akü sahibi! Sen ona sanl ve onu öğren; çünkü onu öğrenen, manevî İsteklerin en yükseğine erişmiş olur.»

Bu eser, bugün bile İslâm ülkelerinin çok yerlerinde okunup okutulmakta ve kıymetini muhafaza etmektedir. Hanefi mezhebi üzere yazılmış kaynak eserlerden sayılabilir. Böyle bir eserin, hocalarımızdan (Emekli Müftü Muhterem Ahmed Meylâni) tarafından Türk-çeye çevrilmesiyle iyi bir hizmet yapıldığı muhakkaktır.

Gerek mütercim için ve gerekse, basımını sağlayan yayınevi sahipleri için sadaka´i Cariye kabilinden sevab vesilesi olmasını ve okuyucuların da faydalanıp gereği üzere işlem yapmalarını yüce Al-lah´dan dilerim. 3/1/198 A. Fikri Yavuz[2]

Mütercimin Önsözü

Yüce Allah´a hamd ve senalar, onun son Peygamberi olan H z. Muhammed (Aİeyhi´s-salatü ve´s-selâml´a da sayısız saîât ve selâmlar olsun.

Sayın okuyucu, elindeki bu değerli eseri tercüme etmek benim için büyük bir mutluluk kaynağı olmuştur. Çünkü bu çalışmayla Hanefi fıkhının en mutemet kaynaklarından biri daha yeni neslin istifadesine sunulmuş olmaktadır. Nitekim beni –özellikle- bu eseri tercüme etmeye yönelten amil, eserin mukayeseli olması ve İslâm fıkhı konusunda okuyucunun muhakemesini geliştirecek nitelikte bulunmasıdır:

Bu arada, tercümedeki bazı özellikleri açıklamakta yarar görmekteyim. Şöyle ki:

1- Eserin Arapça ifadesi bir hayli muğlak olup konulann işleniş tarzı herkesin rahatça anlayabileceği kolaylıkta olmadığından, okuyucu tercümede de aynı zorluklarla karşı karşıya bırakmamak için metne bağlı kalmaktan çok, elden geldiği kadar, kolay anlaşılır ve açıklamalı bir üslup tercih ettim. Bununla beraber, eserdeki zorluğun tamamen ortadan kaldırılmış olduğunu iddia edemem.

2- Eserdeki aktüel olmayan bazı klasik örnekler, çağa uygun ve modern örnekler durumuna getirilmiştir. Aynı amaçla köle ve cariyelerle ilgili kısımlar tercüme edilmemiştir.

3- Müellif, «el-Mebsut-, «Kudurt Muhtasarı», yahut el-Cami-üs-sağir»den bir söz naklettiği zaman, bu kitapların adını vermeyip birincisîne -Asıl», ikincisine «Muhtasar», üçüncüsüne de «el-Kitab» demektedir. Biz ise, bu kitapların asıl adlarını vermeyi ve müellifin, kendi tarafından esere bir söz katmak ihtiyacını duyduğu zaman, tevazu göstererek «Zaif kul diyor ki» şeklinde kullandığı ifadeyi «Ben diyorum ki» şeklinde değiştirmeyi tercümeye daha uygun bulduk.

4- Müellifin önsözünde de geçtiği üzere, bu eser kendisinin daha önce yazmış olduğu «Bidayet´ ül-Mübtedi» adındaki metnin şerhi olduğu ve bütün şerhlerde olduğu gibi bu şerhte de, metin kısmı parantez içine alındığı için, biz tercümede de aynı usule bağlı kaldık. Kaldı ki bunda, metin ile şerhin birbirine karışmaması ve okuyucunun ihtiyaç duyduğu zaman, tercümeyi Arapça aslı ile kolaylıkla kar-şılaştırabilmesi gibi birtakım yararlar da bulunduğu için -özellikle- biz buna özen gösterdik.

Şunu da belirtmeliyim ki: Çeşitli sebeplerden dolayı tekbaşıma tercümeyi arzuladığım süre içinde bitiremeyeceğime kanaat getirdiğimden, halen Eğridir vaizi bulunan Mehmet Yalar ile eski din görevlisi Mehmet Selim Bilge´ den bana yardımcı olmalarım rica ettim. Ricamı kabul eden bu meslektaşlarımdan Mehmet Yalar 3. cildin tamamım, Mehmet Selim Bilge de 4. cildin beşte üçünü tercüme etmeyi başardılar. Kendilerine teşekkür eder, ilerdeki çalışmalarında da basanlar dilerim. Başarı Yüce Allah´dandır. 12.7.1983 Ahmed Meylâni[3]

EL-HİDAYE YAZARININ HAYAT TARİHÇESİ

El-Hidaye yazarı, Şeyh-ül îslâm İmam Bürha-n ü d d i n lâkabı ile meşhur olup künyesi Ebülhasan, adı Ali´ dir. Babasının adı E b û b e k i r, büyük babası da Ab-d ü I c e 1 i 1´ dir. F e^r ğ a n e ´ nin M e r g i n a n kentinde dünyaya gelmiştir. Hz.´Ebû Bekr-i Sıddiyk´uı (Radıyal-lahü anh) soyundandır. Kendisine imam denebilecek kadar büyük bir fıkıh âlimi, hafız, muhaddis, müfessir, bütün İslâmi ilimleri kendisinde toplayan, ilim ve fenlen göğsünde tutan, her meseleyi bütün incelikleriyle ele alan ve derin bir kavrayışla araştırıp inceîiyen, keskin görüşlü, üstün takva ve geniş bilgiye sahip, İslâmi ilimlerin her dalında mahir, üstün vasıflı, Usul-i Fıkıh´ta, Şiir ve Edebiyatta eşsiz bir kimse idi. Hilafiyatta ve özellikle Fıkıh-ı Hanefi´de üstün yargı ve geniş bir anlayış gücüne sahipti ilimde ve Edebiyatta benzeri görülmemiştir. F e r ğ a n e, doğu Türkistan´da bir ülke olup Merginan bu ülkede bir kentin adıdır.[4]

Doğumu Ve Vefatı

Büyük âlim Muhammed b. Abdülhay el-Kenzi, atalarından birinin.A 1 â ü d d i n ismindeki müverrihin el yazısından naklen şunu kaydettiğini söylemiştir :

«El-Hidaye´nin sahibi, beşyüz onbirinci yılı Recep ayının sekizinci gününe rastlayan Pazartesi günü ikindiden sonra dünyaya gelmiş, beşyüz kırk dördüncü yılında Beytüllah´ı ve Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)´in kabr-i şerifini ziyarete muvaffak olmuş ve beşyüz doksan üç yılı Zilhicce ayının on-dördüncü gününe rastlayan Sah akşamı vefat ederek Semer-kant´ta toprağa verilmiştir.»[5]

Kendisini Okutanlar

El-Hidaye sahibi, fıkhı birtakım meşhur imamlardan okumuştur, ki Tevhit ve Kelâm ilmine dair -el-Akaİd-ün Nesefiye- sahibi Müftissekaleyn Nacmüddin Ebû Hafs Ömer el-Nesefî, İmam el-Sadır el-Şehid Hisamüddin Ömer b. Abdülaziz, Tuhfe sahibi Alaüddin el-Semerkandi´ nin tilmizi bulunan İmam Ziyaüddin Muhammed b. el-Hüseyin el-Bendenici ve -Hulasatülbeyan» sahibinin babası İmam Kıvamüddin Ahmed b. Abdürreşid el Buharı bunlardandır.[6]

Çağdaşlarının, Hakkındaki Sözleri

İmam Fahrüddin Kadıhan, el-Muhitül-burhanı sahibi el-Sadrül Kebir Bürhanüddin, el-Fetavezzahiriye sahibi üstad ve İmam Zahîrüddin Ahmed b. Muhammed el-Buhari ve Üstad Zey-nüddin Ebû Nasır Ahmed b. Muhammed b. Ömer el-İtabî ve başkaları gibi çağdaşı bulunan büyük âlimler, onun üstünlük ve ilmi hakkında şehadette bulunmuşlardır.[7]

Eserleri

Mecmu-un Nevazil, Kitab-üt Tecnisi ve-1 Mezid, Feraiz, el-Münte-ka, Bidayet-ül Mübtedi, Kiyafet-ül Müntehi, el-Hidaye ve Hac Me-nasiki gibi bir çok eserleri bulunmaktadır. Kendisi Bidayet-ül Mübtedi hakkında şunu yazmaktadır: -İlk çağımda ve daha gençken arzu ederdim ki, hacmi küçük muhtevası büyük ve içinde meselelerin her çeşidi bulunan bir kitap bulunsun. Nihayet uzun yolculuklarım esnasında K u d u r i´ nin Muhtasan´nı benim arzuladığım biçimde kaleme alınmış bir kitap olarak buldum. Bu kitap kısa olmakla beraber zengin muhtevalı ve beğendirici bir üslub. ile yazılmıştır. Ayrıca gördüm ki zamanın büyükleri, büyük küçük herkesi, el-Cami-üs Sağir´i ezberlemeye teşvik ediyorlar. Bunun üzerine, bu iki kitabı birleştirip bir kitap haline getirmeye ve bu kitaba -bir zorunluk duymadıkça - bu iki kitap dışından bir şey katmamaya karar vererek bu işe ko...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın