๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Mükayeseli İbadetler İlmihali => Konuyu başlatan: Sümeyye üzerinde 09 Ekim 2012, 12:38:45



Konu Başlığı: Maliki Mezhebi
Gönderen: Sümeyye üzerinde 09 Ekim 2012, 12:38:45
Maliki Mezhebi:

 
I. İmamı: 


Malik b. Enes b. Âmir (93-179/712-795).

 
A. Hayatı:

 

Ehl-i hadis ve Hicaz'ın reisi olarak tanınmıştır. Vefatı hemen bütün hayatını geçirdiği Medine'de olmuştur. Sayısız kimseler kendisinden ha­dis alıp öğrenmiş olmalarına rağmen, büyük âlimlerden yetmiş kadarı ehliyetine şahitlik edene kadar fetva makamına oturmamıştır.

                 Ömer Osman      İbn Ömer    Âişe    İbn Abbas   Zeyd b. Sabit

                                        Medine'li Yedi Fakih

            ez-Zuhrî     Nafi'              Ebu'z-Zinad         Rebi'atu'r-Rey     Yahya b. Sa'id

(ö. 124/742)       (ö. 117/735)      (ö. 131/748)         (ö. 1361/753)       (ö. 143/760)

                                           Malik b. Enes (ö. 179/795)

                                 Şema   5 :   Malik b. Enes'in tarikı.

İlim ve âlimlere büyük değer verir, Allah'ın kendisine lütfettiği ilmi, fark gözetmeden herkese verebilmek için büyük gayret sarfederdî.

 
B. Eserleri:

 

1) el-Muvatta: Malik'in bu meşhur eseri fıkıh konularıyla ilgili bir kısım hadis ile Medine tatbikatı, ashab ve tâbi'ûn fetvaları ve Malik'in ictihadlarını içine alır.

Muvatta'nın zamanımıza kadar uzanan iki meşhur rivayeti vardır: Muhammed eş-Şeybanî ve Yahya b. Yahya rivayeti.

2) el-Esediye: Esed b. Furat, Ebu Hanife'nin talebesinden Irak fık­hını öğrendikten sonra Mısır'a gelmiş ve İbnu'l-Kasım'dan Malik'in fıkhı­nı rivayet yoluyla alıp zaptetmiştir.

3) el-Mudevvene:  Sahnun, Kayravan'da el-Esediye'yi müellifinden okumuş, sonra Mısır'a gelerek bunu İbnu'l-Kasım'a arzetmiştir. İbnu'l-Kasım'la yaptıkları tashih ve ilaveleri Esed kabul etmemiş, bu ikinci eser el-Esediye'nin yerini alarak el-Mudevvene adıyla anılmıştır. el-Mudev­vene fıkıh konularına göre tertiplenmiş olup, kırkbin meseie, dörtbin ha­dis, otuzaltıbin eseri (sahabe ve tâbi'ûn kavli) içine alır, basılmıştır.

 
C. Talebeleri:

 

İmam Malik'in talebeleri Mısır, Kuzey Afrika, Endülüs, Sicilya, Hi­caz ve Irak'lıdır.

 
a) Mısırlılar:

 
i) İbnü’l-Kasım:

 

Abdurrahman b. el-Kasım el-Uteqi (ö. 191/806), Malik'in müctehid talebelerinden biridir. Birçok âlim arasında yirmi yıl Malik'ten de ders almıştır. Leys b. Sa'd'dan da hadis okumuştur. Malik'in fıkhını en iyi bi­lenlerdendir. Mutlak müctehid derecesine erişmiştir. Esed b. Furat, onun ictihadîannı Kuzey Afrika'da ve Magrib'te yaymıştır. Bu fetvalar tertip edilerek el-Mudevvene meydana gelmiştir.

 
ii) İbn Vehb:

 

Abdullah b. Vehb b. Müslim (125-197/742-812), hocası tarafından Mısır fakihi ve müftüsü olarak isimlendirilmiştir. Malik, İbn Uyeyne ve Leys b. Sa'd'den okumuştur. Zühd ve takva sahibiydi. Kendini ilme ve ibadete vermişti. İbnu'l-Mevvâz ondan ders aldı. Mısır kadılığını kabul etmemiştir.

 
iii) Eşheb:

 

Eşheb b. Abdilaziz el-Kaysî (145-204/762-819), İbnu'l-Kasım'dansonra Mısır fıkıh riyasetini elde etmiştir. Malim ve Leys b. Sa'd'den ders aldı. Hadis rivayet etti. Güzel buluşları ve görüşleriyle malikî fıkhını mü­dafaa etmiştir.

 
iv) İbn Abdilhakem:

 

İskenderiye'de doğan Abdullah b. Abdilhakem el-Mısrî (155-214/771-829), Eşheb'ten sonra üstadlığı elde etmiştir. Malik'in Muvatta'sını sema yoluyla rivayet etmiş, eş-Şafıî de kendisinden çok faydalanmıştır. Leys b. Said ve başkalarından rivayet eder. Bağdat malikîleri onun kita­bına itimad ederdi. eş-Şafiî, Mısır'a geldiğinde İbn Abdilhakem'in misafi­ri olmuştur. eş-Şafiî'nin kitaplarını kendisi için yazdı. el-Mıhtasar adlı üç kitabının bulunduğu kaydedilir.

 
v) Asbağ:

 

Asbağ b. el-Ferec ilk üç üstaddan malikî fıkhım öğrenmiş ve ictihad mertebesine yükselmiştir.

 
b) Kuzey Afrika, Endülüs ve Sicilya'lı Talebe ve Tabileri:

 
i) İbn Ziyad:

 

Ali b. Ziyad, Malik ve el-Leys'ten okudu, Tunus'ludur, zamanında Kuzey-Doğu Afrika'da tek adamdı.

 
ii) Esed B. Furat:

 

Esed b. el-Furat (ö. 213/828), Nisabur aslından gelip Tunus'ta doğ­du. Malik'ten Muvatta'yı sema yoluyla öğrendi. Irak'a gitti, hanefîlerden Irak fıkhım aldı ve Ebu Yusufa Muvatta'yı rivayet etti. Muhammed eş-Şeybanî'den de ders aldı. Mısır'a dönerek hanefî fıkhını İbnu'l-Kasım'a arzetti. Daha sonra Kayravan'a döndü, malikî fıkhını yaydı. el-Müdevvene'nin aslı bunlardır. Kayravan'da kadılık yaptı. Aglebîler'in gönderdiği Sicilya fethinde askere kumanda ederken şehid oldu.