Kural tarihi

2) Kural (Mevzu/Pozitif Hukuk) Tarihi

Mevzu hukuk tarihi incelenirken, gerek kamu, gerekse özel hukuk alanlarındaki özellikle ilgili dönemde tartışma konusu olmuş ana ve özgül meseleler ele alınmalıdır. Hemen her dönemde tartışılmış konuların başında toprak, vakıf ve boşanma gelmektedir. Ele alınan dönemde bu konuların tartışma gündemine gelmesi temel sebepleri, bu konularla ilgili lehte ve aleyhteki ana görüşleri ve çeşitli devletlerde ve bölgelerde bu görüşlerden hangilerinin uygulamaya yansıdığını belirlemek gerekir. Bu ana konuların yanında, her dönemin özgül konuları da bulunmaktadır. Özgül konular arasında ibadet, ehli zimmet, maliye ve ceza hukukları ile ilgili bazı meseleler hatırlanabilir.

Mevzu hukuk incelenirken, ayrıca hukuk kurallarının formel yönleri de ele alınmalıdır. Kanunlaştırma önerileri ve çabaları incelenmeli, kanun gücü kazanmış füru kitapları ve özellikleri belirtilmelidir. Özellikle kamu hukukunun başlıca alanlarını düzenleyen Osmanlı Kanunnameleri, tarihi gelişimi, meşruiyeti, düzenleme konuları, hazırlanışı ve uygulanışı açılarından yeterli ölçüde ele alınmalı, mümkünse belli başlı birkaç kanun metni öğrencilerle birlikte incelenmeli ve uygulamalı biçimde tartışyılmalıdır. Osmanlı Kanunnameleri hukukî önemlerinin yanı sıra, Türk siyasi dilinin ve kültürünün oluşumunda çok etkili olmuş, siyasî metinler olarak da düşünülebilir. Bu gün bile halkın ve siyasetçilerin dilindeki pek çok kavramın ve anlayışın kökeni bu kanunnamelerde bulunmaktadır.

Kanunnamelerin yanısıra ferman, hattı hümayun gibi kanun değerindeki başka formel metinler de kısaca ele alınmalıdır.

Mecelle'den sonra gerek Osmanlılarda, gerekse Osmanlı devletinin yıkılışından sonra diğer İslâm ülkelerinde ortaya çıkan kanunlaştırma hareketleri ve özellikleri bilhassa incelenmelidir.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın