Altın ve gümüş takıların zekâtı

Altın ve Gümüş Takıların Zekâtı:

Altın ve gümüş takıların zekâtında, âlimler farklı görüşler belirtmişlerdir. Bu görüşler arasında en isabetli ve ihtiyatlı olanı, altın ve gümüş takıların nisap miktarına ulaşması ve üzerinden

bir yıl geçmesi durumunda zekâtlarının verilmesidir. Bu takıların saklanıyor ya da kullanılıyor olması fark etmez. Bu görüşle ilgili deliller şunlardır;

1. Yüce Allah'ın şu buyruğu genellik bildirmektedir;

Altın ve gümüşü hazine edinip, Allah yolunda sarf etmeyenlere can yakıcı bir azabı müjdele.[338]

İbn Ömer (radiyallâhu anh) der ki; 'Yerin yedi kat altında olsa dahi, zekâtı verilen şey hazine yığmak değildir. Ne kadar açıkta olursa olsun, zekâtı verilmeyen şey hazine yığmaktır.[339]

Altın ve gümüşün zekâtının verilmesini emreden hadisler genel ifadelidir. Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellemj'in şu buyruğu gibi; 'Altın ve gümüşün hakkını [zekâtını] vermeyen için, bunlar kıyamet günü ateşten levhalara çevrilir. Bunlarla sahibinin yanlan, alnı ve sırtı dağlanır. Bu levhalar her soğuduğunda, miktarı elli bin yıl olan bir günde, kullar arasında verilecek hüküm bitinceye kadar, sahibine azâb için tekrar (kızdırılarak) iade olunur'.[340]

3. Süs eşyalarının zekâtının verilmesini emreden; zekâtı vermeyenlere azab olduğunu haber veren birçok hadis vardır. Buna örnek olarak Amr bin Şuayb'ın, babasından, onun da dedesinden naklettiği şu hadisi zikredebiliriz; 'bir kadın, kızı ile beraber Resûlullah (sallallâhu aleyhi ve sellemj'e geldi. Kızının kolunda kalın iki tane altın bilezik vardı. Resûlullah (sallallâhu aleyhi ve sellem) kadına; «Bunun zekâtım veriyor musun?» buyurdu. Kadın, «hayır» dedi. Resûlullah (sallallâhu aleyhi ve sellem); «Kıyamet gününde Allah'ın onların yerine sana ateşten iki bilezik tak-dırması hoşuna gider mi?» deyince; kadın hemen onları çıkarıp Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem)'e uzattı ve; «ikisi de aziz ve celil olan Allah'a ve Resulüne aittir» dedi.[341]

Ümmü Seleme (radiyallâhu anhâ) anlatıyor; 'Altından işlenmiş bir takı takınmıştım. «Ya Resûiuihh! Bu, hazine yığmak mıdır?» diye sordum. Resûlullah (salhîlâhu aleyhi ve selîem); «Zekât verilmesi gereken miktara ulaşıp da, zekâtı verilen şey, hazine yığmak olmaz» buyurdu.[342]

Bu iki rivayetin, Âişe ve Esma binti Yezîd fradiyallâhu anhu-mâ)'dan nakledilen varyantları bulunmaktadır.

İbn Ömer, Câbir bin Abdillah, Âişe, Esma binti Ebî Bekr (nd-vânullâhi aîeyhimj'lerden, takılardan dolayı zekât verilmeyeceğine dair rivayetler nakledilmiştir.[343] Ayrıca, Mâlik, Şafiî ve Ahmed bin Hanbel de bu görüştedir.

Hiç şüphesiz, altın ve gümüş takıların nisap miktarına ulaşması ve üzerinden bir yıl geçmesi durumunda zekât verilmesi gerektiğini söyleyen ilk görüşün delilleri daha kuvvetli ve ihtiyatlıdır. Bu görüş, İmam Ebû Hanife, İbn Hazm ve bazı selef âlimlerin mezhebidir. -En doğrusunu Allah bilir.

Hatırlatmalar:

1. Altın ve gümüş dışındaki, inci, mercan, yakut ve benzeri taşlarda, zekât yoktur. Bu konuda âlimler ittifak

halindedir. Ancak bunların ticaretinin yapılması durumunda, ticaret mallan olarak değerlendirilir ve zekâtının verilmesi gerekir.

2. Altın yüzüğün üzerinde, mücevher taşlar bulunması durumunda, yüzüğe zarar vermeden bu taşlar çıkarılıp değeri öl-çülebiliyorsa, buna göre hesaplanır. Bu taşların çıkarılması durumunda yüzük zarar görüyorsa, yüzüğün ağırlığını oluşturan altının miktarı takdir edilerek, zekâtı hesaplanır. -En doğrusunu Allah bilir-.

3. Altın ve gümüşten olan kapların ve değerli eşyaların zekâtı verilir. Bu konuda, âlimler arasında farklı bir görüş yoktur. Kullanılmaları haram olmakla birlikte bu eşyaların, nisap miktarında olması veya kendi türünden şeylere eklenmesi durumunda nisap miktarına ulaşmaları halinde, üzerinden bir yıl geçmesiyle birlikte zekâtlarının verilmesi gerekir.

4. Nisap miktarına ulaşmayan altın ve gümüşe sahip olan, bu ikisini birbirine eklediğinde nisap miktarına ulaşacak olsa dahi, bunların birbirine eklenmesi vacip değildir. Ayrıca bu durumdaki altın ve gümüşün zekâtı olmaz. Çünkü; Ebû Bekir (radiyallâhu anh), Rasuluilah (sallallâhu aleyhi ve sellem)'in belirlediği zekat miktarıyla ilgili Enes bin Mâlik (radiyallâhu anh)'e yazdığı mektupta; «zekât [artar veya eksilir] endişesiyle, ayrı durumdakiler bir araya toplanmaz; toplu durumdakiler de ayrılmaz» demiştir' .[344] Bu görüş, Şafiî, Ahmed bin Hanbel, Ebû Sevr ve İbn Hazm'ın görüşüdür.

Hanefi, Mâliki ve Hanbelî mezhebine göre altın, gümüş ve benzer değerlerin toplamı, herhangi birinin nisap miktarı Ölçüsüne vardığında, kırkta birinin zekât olarak verilmesi gerekir. Toplam altın, gümüş ve nakdî değerler nisap miktarına ulaşmıyor ise zekat verilmesi gerekmez. [345]

Kadının Mehrinin Zekâtı:

1. Kadının mehri, diğer mallar gibidir. Nisap miktarı veya üzerindeki mehrini aldıktan sonra bir yılı doldurması durumunda zekât vermesi gerekir.

2. Mehr-i müeccel/vadeye bağlanmış mehir, alacaklarla ilgili zekât hükümlerine tabidir. Kocasının maddi durumu müsait ise, zimmetinde bulunan mehrin zekâtını, kadının vermesi vaciptir. Şayet kocasının maddi durumu müsait değilse, -tercih edilen kanaate göre- mehrini alıncaya kadar zekâtını vermesi vacip olmaz. Mehrini alan kadın mehrinin zekâtını bir yıl içinde verir -tercih edilen kanaate göre.

3. Mehrini alan ancak, cinsel temas olmadan boşanan kadm, mehrinin üzerinden bir yıl geçtiği takdirde, mehrine düşen zekâtın yarısını kendisi, yarısını da [boşandığı] kocası verir.

[338] Tevbe, 34.

[339] Abdurrezzâk, el-Musannef, 4/107.

[340] Müslim, 987; İbn Mâce, 2788.

[341] Ebû Dâvûd, 987; İbn Mâce, 2788.

[342] Ebû Dâvûd, 1564; Dâvekutnî, 2/105; Hâkim, 1/390.

[343] Bkz- Câmiu Ahkâmi'n-nisâ, 2/158.

[344] Buhârî, 1382.

[345] Fethu'i-Kadîr, 1/519-525; ed-Durm'l-Muhtâr, 2/38-46; el-Lubâb, 1/148; eş-Şerhu's-Sağîr, 1/620; Muğni'l-Muhtâc, 1/389; el-Muhezzeb, 1/157; Keşşâju'l-Kmâ, 2/266. (Çev.)

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın