Teyemmüm

Teyemmüm

Suyun bulunmadığı zamanlarda veya -hastalık ve şiddetli soğuk gibi durumlarda- su kullanıldığı takdirde zarar görüleceğinden endişe edildiğinde temiz toprakla teyemmüm ediİmesi mubahtır. Nitekim Yüce Allah, '...ve su bulamamışsanız temiz bir toprağa teyemmüm edin, yüzlerinizi, ellerinizi onunla mesh edin.[237] buyurmuştur.

Rasulullah (sallailâhu aleyhi ve sellem) 'hiç kuşkusuz temiz toprak, on yıl su bulamasa da, Müslüman'ı arındırır [238] Yer yüzü tamamen bana ve ümmetime mescit ve temiz kılındı. Ümmetimden her kim bir namaz vaktine erişirse, mescidi de, taharet yeri de yanındadır [239] buyurmuştur.

Amr b. el-As radiyallahu anh anlatıyor; 'Zâtü's-Selâsil' gazvesinde, soğuk bir gecede İhtilâm oldum. Gusül abdesti aldığım takdirde öleceğimden korkup teyemmüm ettim ve arkadaşlarıma sabah namazını kıldırdım. Rasululîah (sallallâhu aleyhi ve selle-m)'in yanına geldiğimizde bu durumu Rasululîah (sallallâhu aleyhi ve sellem)'e anlattılar. Rasululîah (salîallâhu aleyhi ve sellem); 'Ey Amr! Sen arkadaşlarına cünüp olarak, namaz mı kıldırdın? dedi. Ben de; 'Kendinizi öldürmeyiniz, hiç şüphesiz Allah size karşı merhametlidir [240] âyetini okudum. Sonra teyemmüm edip, namaz kıldırdığımı söyledim. Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem) güldü ve hiçbir şey demedi.[241]

Teyemmüm Ne Zaman Meşru Olur? Teyemmüm iki halde meşru olur. Bunlar;

1. İster yolcu, İster yerleşik -seferi veya mukîm- olsun, su bulumadığı zaman 'teyemmüm' meşru olur.

2. Hastalık veya benzeri sebeplerden dolayı su kullanmak zararlı olduğu zaman 'teyemmüm' meşru olur. Çünkü Yüce Allah şöyle buyurmuştur;'.. .eğer hasta veya yoku iseniz ya da ayakyo-İundan gelmişseniz veya kadınlara yaklaşmışsanız ve su bulama-mışsanız temiz bir toprağa teyemmüm edin.[242]

Hatırlatmalar:

1. Teyemmüm, küçük ve büyük abdestin her ikisi için de mubahtır. İmrân bin Husayn radiyallahu anh anlatıyor; Rasululîah (sallallâhu aleyhi ve sellemj'le birlikte bir yolculuktaydık. Rasulullah {sallallâhu aleyhi ve sellem) insanlara namaz kıldırdı. O an bir adam ayrılmıştı. Ona; 'seni namazdan ne alıkoydu' dedi. Adam; 'cünüp oldum ve su yok!' dedi. Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem) 'temiz toprağı kullan, o sana yeter' buyurdu. [243]

2. Vücudunun bazı yerlerinde rahatsızlık olması nedeniyle, suyu kullanamayacak durumda isen, teyemmüm yapıp, namazı vaktinde kılmalısın. Bazı âlimlerin görüşü budur. Bazı âlimler ise, 'gücü yettiği kadarıyla abdest alır, alamadığı kısımlar için teyemmüm eder' demişlerdir. Fakat tercih edilen görüş sadece teyemmüm etmektir. Çünkü bu görüşün delili daha kuvvetlidir. Zira asıl ile bedel birleştirilemez. Burada asıl ile 'abdest', bedei ile 'teyemmüm' kastedilmiştir. Sahih olan budur.

Hanefî mezhebine göre, abdest âzalarının yarısında veya çoğunda yara bulunanlar, teyemmüm ederler. Abdest azalarında bulunan yaralar, yandan daha az ise, sağlam yerler yıkanır; yara bulunan yerlerin üzeri mes-hedilir. Bu durumda teyemmüm yapılmaz. Aynı durum gusül abdesti için de geçerlidir. [244]

3. Abdest veya gusül alman gerektiğinde, yanında sadece yemek yapacak, içecek veya necaseti temizleyecek kadar su bulunuyorsa teyemmüm edip, suyu muhafaza etmelisin.

4. Namaz vakti daralmış ve su kullanılacak olduğu takdirde vakit çıkacak ise, teyemmüm edebilirsin.Alimlerin iki görüşü arasında tercih edileni budur. Bu, Ebû Hanîfe, Mâlik, İbni Hazm ve Şeyhu'l-İslam'ın görüşüdür. Bu görüşün delili, Ebû Cuheym el-Ensârî'nin rivayet ettiği hadistir. Ebû Cuheym radiyallahu anh anlatıyor; Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem) Cemeî kuyusu tarafından geliyordu. Bir adamla karşılaştı, adam selam verdi. Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem) adamın selamını almadı. Bir duvara kadar gitti, yüzünü ve iki elini mesh etti. Sonra da adamın selamını aldı. [245]

Farzların geçmesinden endişe edildiğinde 'teyemmümün caizliği konusundaki asıl budur. Ancak, uykudan uyandığında cünüp halde isen ve namaz vakti çok dar İse, doğru olan bu durumda gusül abdesti alınması, sonra namaz kılınmasıdır. Namaz vakti çıkacak olsa dahi böyle yapılmalıdır. Çünkü vakit uyuya kalan hakkında uzatılmıştır. Bu konudaki delil, Rasulullah (sal-lallâhu aleyhi ve sellem)'in şu hadisidir; '...uyku halinde kusur yoktur; kusur, bir sonraki namazın vakti girinceye kadar namazı kılmayan kimse içindir. Kim bunu yaparsa,[246] onu hatırladığı zaman namazı kılsın.[247] Âlimlerin çoğunluğunun görüşü budur.

6. Teyemmüm abdest ve gusül yerine geçer. Abdest ve gu-sülle he!a! olan her şey, teyemmümle de helal olur.

[237] Mâide, 6.

[238] Tirmîzî, 124; Ebû Dâvûd, 329; Nesâî, 1/171; Zayıf senedle rivayet edilmiştir. 'Hasen' olduğu konusunda farklı görüşler vardır.

[239] Ahmed bin Hanbel 'Müsned', 2/222. Hasen senetle rivayet etmiştir.

[240] Nisa, 29.

[241] Ebû Dâvûd, 334; Ahmed bin Hanbel, 4/203; Dârekutnî, 1/178; el-Hâ-kim, 1/177: Beyhakî, 1/225; Beyhakî'nin rivayeti, metin ve senet olarak en kuvvetli rivayettir. Bkz. Câmiu Ahkâmı'n-Nisâ, 1/99.

[242] Mâide, 6.

[243] Buhârî, 344; Müslim, 682; vdğ.

[244] el-Mûsilî, el-İhtiyâr, 23. (Çev.)

[245] Buhârî, 337; Müslim, 800.

[246] Namazı unutursa. (Çev.)

[247] Müslim, 1532; Ebû Dâvûd, 437.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın