Sarhoşun boşaması

Sarhoşun Boşaması:

Sözleri karıştıran ve ne söylediğinin farkına varamayacak ölçüde hezeyan halinde bulunan sarhoş, ayıldıktan sonra da ne söylediğini hatırlamıyorsa, iki durum söz konusudur;

a) Gayri ihtiyari sarhoş olması durumu: Örneğin içki İçmeye mecbur bırakılması ve ikrah halinde bulunması veya zorunlu bir tedavi amacıyla ya da sarhoşluk verici bir madde olduğunu bilmemesi ki bu durum çok nadirdir- nedeniyle sarhoş olmuştur. Bu durumda talakın gerçekleşmeyeceği hakkında İcma edümiştir.

b) Bilerek sarhoş olması durumu: Bilerek ve kendi iradesiyle içki içmesi veya uyuşturucu madde kullanması gibi. Bu durumdaki sarhoşun talakının gerçekleşip-gerçekleşmeyeceği hususunda farklı görüşler oluşmuştur. Sahih olan görüş, bu durumda da talakın gerçekleşmeyeceğidir. Çünkü ameller niyetlere göredir. Oysa sarhoşluk halinde ne niyet, ne de kasıt söz konusudur. Ayrıca zina itirafında bulunan Mâiz hadisi de bunu teyit etmektedir. Çünkü Peygamberimiz onun İtirafı üzerine; «bu içki mi, içmiş?» diye sormuş; bunun üzerine bir adam onun ağzını kokiayıp, ağzında içki kokusunun bulunmadığını söylemiştir.[705] Peygamberimiz fsallallâhu aleyhi ve sellem) cezanın düşürülmesinde sarhoşluğu, delilik gibi değerlendirmiştir. Osman (radiyallâhu anh)'ten sahih olarak nakledildiğine göre, 'bütün talaklar geçerlidir; ancak sarhoşun ue delinin talağı geçersizdir' demiştir. Ibn Teymİye; 'sahabelerden buna muhalif bir görüş nakledilmemiştir' der. Alimlerin çoğunluğu ise, sarhoşun talağının geçerli olduğunu görüşündedir. Bu konuda ben ilk görüşü tercih etmekteyim.

Hanefî ve Şafiî mezheplerine göre sarhoşun talağı geçerlidir. (Çev.)

4. Kasıtlı ve bilinçli olarak boşamayı tercih etmiş olmalıdır: Hiçbir zorlama olmaksızın kendi İrade ve tercihiyle boşama lafızlarından bir lafzı kullanmış olması şarttır. Örneğin talak lafızlarının anlamını bilmeyen birine, telkin yoluyla şu lafızları söyle denilse ve o kişi de, anlamını bilmediği bu lafızları söylese, talak/boşama gerçekleşmiş olmaz.

Talak/boşama lafızlarının yanlışlıkla -dil sürçmesiyle- telaffuz edilmesi: Farklı bir şey söylemek isterken, dil sürçmesi nedeniyle talak lafzını zikreden kimse boşanmış olmaz. Örneğin hanımıyla konuşurken «boşalttım» diyecekken, «boşadım» diyen kimse gibi. Alimlerin çoğunluğu bu görüştedir.

Boşamaya zorlanma - tehdit altında kalarak boşama: Tehdit altında kalarak, haksız yere hanımını boşamak zorunda bırakılan kimsenin talakı/boşaması geçersizdir.[706] Alimlerin çoğunluğu bu görüştedir. Çünkü Peygamberimiz (sallaîlâhu aleyhi ve sellem); 'Hiç şüphesiz Allah, benim ümmetimden hata, unutkanlık ve ikrah/zorlama ile yapılanlardan (günahı) kaldırmıştır.[707]

Sabit b. el-Ahnef anlatıyor; 'Zeyd b. el-Hattab'm oğlu Ab-durrahmanm oğlu Abdullah beni yanına çağırdı, gittim. Yanına girince bir de ne göreyim. Orada bir kırbaç, iki demir bukağı ve benim için hazırladığı iki köle var. Bana; «Hanımını boşa! Aksi halde seni bu kırbaçla döverim, şu demir bukağılarla da bağlarım!» dedi. Bu tehdit üzerine ben; «Hanımımı üç talak ile boşadım ve yanından çıktım. Medine'de bulunan bütün fıkıh âlimlerine bu konuyu sordum, bana; «tehditle boşamak geçersizdir! Bu söz hükümsüzdür» dediler. Mekke yolunda Abdullah İbn Ömer'i buldum, ona başımdan geçenleri anlattım. Abdullah kızdı ve dedi ki: «Bu (zorlandığın) için talak sayılmaz, karın sana helaldir. Ona dönebilirsin, buna rağmen içim rahat etmedi. O günlerde Mekke emiri olan Abdullah b. Zübeyr'e gittim. Başımdan geçeni ve Abdullah Ibn Ömer'in bana söylediklerini ona anlattım. Bana; «karın sana helaldir, ona dön» dedi ve Medine ualisi Câbir b. el-Esved ez-Zühri'ye, Abdullah bin Abdurrahman'ı cezalandırmasını ve benimle karımı serbest bırakmasını yazdı. Medine'ye dönünce Abdullah b. Ömer'in hanımı Safiye onun izniyle, karımı zifafa hazırladı. Sonra Abdullah b. Ömer'in düğün günü, yemeğe davet ettim. O da (davetimi kabul ederek yemeğe) geldi.[708]

Öfke ile boşama: Öfke üç kısma ayrılır;

1. Öfke ve kızgınlıkla aklî dengesini kaybetmeyen, zihinsel bunalıma girmeyen ve ne söylediğinin farkında olan kişinin talakı/boşaması geçerlidir, talakı gerçekleşmesini engelleyen hiçbir durum yoktur.

2. Öfke ve kızgınlığı son hadde ulaşmış, aklî melekesini yitirmiş ve zihinsel bunalıma girmiş, ne söylediğinin farkında olmayan ve normal halinde boşamayı İstemeyen kişinin talakı geçersizdir. Bu durumdaki kişinin sözüyle talak oluşmaz. Nitekim Peygamberimiz (sallaîlâhu aleyhi ve sellem); 'Kapalılık (öfke ve ikrâh-zorhnma) hâlinde ne boşama geçerlidir, ne de (köle veya cariyeyi) âzâd etmek'. Ebû Dâvûd bu rivayeti naklettikten sonra, hadiste geçen 'kapalılık' lafzıyla 'öfkenin kastedildiğini düşünmekteyim' demiştir.[709]

3. Denge ve dengesizlik arasında orta derecede öfkelenen, akabinde dengesini kaybeden ve delirmiş gibi olan kişinin durumu hakkında farklı görüşler oluşmuştur. Dört mezhep imamı, bu durumdaki kişinin talakının geçerli olduğu görüşündedir.

[705] Ibn Abidîn, 3/239; Bidâyetu'l-Muctehid, 2/138; el-Umm, 5/253; et-Muğ-nî, 7/114; el-Muhaiiâ, 10/208; el-Fetâvâ, 33/102; Zâdu'i-Meâd, 5/211.

[706] Hanefî mezhebine göre geçerlidir. (Çev.)

[707] İbn Mâce, 2045; Sahih rivayettir.

[708] Mâlik, 2/587; Beyhakî, 7/358; Abdurrezzâk, 11410; Sahih rivayettir.

[709] Ebû Dâvûd, 2193; Ahmed, 2/276; Beyhakî, 7/357; Hâkim, 2/198

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın