Tanımı: Hâkimin veya evlenecek tarafların belirlediği ni­kâhtaki ve benzer şeylerdeki karşılıktır. Arapçada mehir, 'sıdâk' olarak da isimlendirilir. Erkeğin, kadınla evlenmeye olan arzusu­nu hissettirmesi nedeniyle böyle isimlendirilmiştir.[485]

Hükmü: Mehir, nikâh akdinin rüknüdür.

Hanefî mezhebine göre, mehir, nikâh akdinin şart­larından değil, sonuçlarından biridir. Bu nedenle nikâh ânında mehir belirtilmemiş olsa da, hatta mehir verilme­yeceği söylense de, nikâh akdi gerçekleşmiş olur. Ancak bu durumda 'mehr-i misil1 verilmesi gerekir. [486]

Nikâhta mehrin belirlenmiş olması, belirlenmemiş ise mehri misilin takdir edilmesi, -yani kızın çevresindeki ona denk kızların mehirleri esas alınarak tespit edilmesi şarttır. Çünkü Yüce Allah;

Kadınların mehirlerini gönül rızası ile verin [487] buyurmuştur. İmam Kurtûbî (5/24) der ki; 'Bu âyet, kadınlara mehir vermenin farz olduğuna delildir. Bu konuda icmâ edilmiştir. Hiçbir ihtilaf yoktur...' Nitekim Yüce Allah; Onlardan faydalanmanıza karşı­lık, bir farz olarak (kararlaştırılmış) mehirlennı veriniz.[488]

Evlenmek isteyen bir adama, Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem}; 'Demir bir yüzük olsa dahi, git bir şeyler bul! [489] buyurmuştur. Mehir olarak verecek hiçbir şey bulamayan bir ada­ma; 'Ezberinde Kurandan âyetler var mı?' diye sormuş; adam; 'Evet şu sûre ile şu sûreyi biliyorum' deyince de; '(Mehir olarak) bildiğin sûreleri ona öğretmene karşılık, onu sana nikahladım' buyurmuştur.

İbn Abbâs (radiyailâhu anh) anlatıyor; 'Ali ile Fâtıma (ra-diyallâhu anhumâ) evlendiklerinde; Rasulullah (sallallâhu aley­hi ve sellem), Ali'ye; 'ona (mehir olarak) bir şey ver' buyurdu. Ali; 'hiçbir şeyim yok' dedi. 'Sert zırhın nerede?' diye sordu. O; 'yanımda' dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem), '(mehir olarak) onu Fâtıma'ya ver' buyurdu.[490]

Bu deliller, nikâh akdinde 'mehrin rükün' olduğunu göster­mektedir. Ancak nikâh akdi esnasında belirlenmesi şart değildir. Çünkü Yüce Allah; 'Nikâhtan sonra henüz dokunmadan veya onlar için bir mehir belirlemeden kadınları boşarsanız, bunda size günah yoktur.[491]

İbnu'l-Cevzî der ki; 'Bu âyet-i kerîme, mehir belirlenmeden nikâh akdinin caiz olduğuna delildir.[492] Fakat ileride bir tatsızlı­ğa imkân vermemek açısından mehrin, nikâh akdinde belirlen­miş olması daha faziletlidir.[493]

Mehir miktarının, nikâh akdinde belirtilmemesi du­rumunda, kadına mehri misil verilir. Nikâh akdinde mehir belirlemeden bir kadınla evlenip, gerdeğe girmeden önce vefat eden bir adam hakkında; İbn Mesûd (radiyailâhu anh); 'Kadına mehri rnisiî verilmesi, mirasçı olması ve iddet beklemesi gerektiği görü­şündeyim' demiştir. Ma'kil b. Sinan (radiyailâhu anh); 'Ben Ra-sulullah (sallallâhu aleyhi veselîemj'iBeru'a binti Vâşık hakkında böyle hüküm verirken işittim' diyerek şahitlik yapmıştır.[494]


[485] Sübülus-Selâm, 3/311.

[486] Merginânî, el-Hidâye, 1/204; Şirbinî, Muğni'i-Muhtâc, 4/381; Şevkânî, es-Sey/u7-Cerâr, 2/276. (Çev.)

[487] Nisa, 4.

[488] Nisa, 24.

[489] Buhârî, 5029; Müslim, 1425.

[490] Ebû Dâvûd, 2125; Nesâî, 6/129; Sahih rivayettir.

[491] Bakara, 236.

[492] Zâdu'l-Mesîr, 1/279.

[493] İbn Teymiye, Mecmûu'l-Fetâuâ, 29/344.

[494] Ahmed, 3/480; Ebû Dâvûd, 2114; Tirmîzî, 1145; Nesâî, 6/121; ibn Mâce, 1891; Sahih rivayettir.

Mehir kadının hakkıdır ve istediğini talep etmede özgürdür. Tabi vicdan ehli bir kadın eşini zor durumda bırakacak istekte bulunmaz. Allah razı olsun. Dua ile...

Esselamu aleykum.Rabbim razı olsun bilgilerden kardeşim.Mihir dini nikah sırasında kadının kocasından isteyeceği şeydir.Ne isterse isteyebilir ve eşinin de alması mecburdur.