İddet Türleri:
 
1. Cinsel İlişkide Bulunulmuş Kadının İddeti:
 

a) Boşanan kadın, hayız gören bir kadınsa, iddet süresi üç hayız dönemidir. Çünkü Yüce Allah; 'Boşanmış kadınlar kendi kendilerine üç kurûlhayız dönemi beklerler.[759] buyurmuştur. Âyeti kerimedeki 'kuru' kelimesi, hayız anlamındadır. Çünkü Âişe validemizin rivayet ettiği bir hadiste hayız anlamında kullanılmıştır. Âişe (radiyallâhu anhâ) anlatıyor; 'Ümmü Habtbe'nin istihâze kanamaları oluyordu. Bu durumu Peygamber (salîallâhu aleyhi ue sellem)'e sordum; «Ona hayız günlerinde namazı bırak­masını emretti.[760]

b) Boşanan kadın, yaşının küçük veya büyük olmasından dolayı hayız olmayan bir kadınsa, iddet süresi üç aydır. Çünkü Yüce Allah şöyle buyurmuştur; 'Kadınlarınızdan ay hah görmek­ten kesilenler ile henüz âdet görmemiş olanların iddetleri husu­sunda şüpheye düşerseniz, bilin ki, onların iddet beklemesi üç aydır.[761]

 

2. Cinsel İlişkide Bulunulmadan Boşanmış Kadının İddeti:
 

Bu durumdaki kadına iddet yoktur. Çünkü Yüce Allah Şöyle buyurmuştur; '...Mümin kadınlarla nikahlandıktan sonra, (cinsel) temasta bulunmadan onları boşarsanız; onlardan dolayı size iddet saymaya gerek yoktur.[762]

 

3. Hamile Kadının İddeti:
 

Doğumunu yapıncaya kadar­dır. Çünkü Yüce Allah şöyle buyurmuştur; 'Hamile kadınların iddeti, doğum yaptıklarında tamamlanır.[763]

 

4.  Mürtâbe [764] Kadının İddeti:
 

Normal hayız gören ka­dının, nedeni anlaşılamayacak şekilde hayızdan kesilmesi duru­muna 'mürtâbe' denir. Bu durumdaki kadın boşandığında veya kocası vefat ettiğinde dokuz ay bekler, daha sonra üç ay iddet sü­resini doldurur. Dolayısıyla bu durumdaki kadının iddeti tam bir yıl sürmüş olur. Yılı doldurduktan sonra evlenmesi helaldir. Çün­kü bu konuda Ömer {radiyallâhu anh) şöyle demiştir; 'dokuz ay oturur, hamile olmadığı ortaya çıktığında, üç ay iddet bekler ve böylelikle bir yıl olur.[765] Aynı ifade İbn Abbas (radiyallâhu an­lı)'ten de nakledilmiştir. Bu konuda sahabelerden muhalif olan bir kimse bilinmemektedir. Bu konu Mâliki ve Hambelî mezhep­lerinde de böyledir.[766]

 

5. Hayız Kanıyla Hastalık Kanını Ayırt Edemeyen, İs­tihâze Kanamalı Kadının İddeti:
 

Bu durumdaki kadın bo­şanması durumunda üç ay iddet bekler. Çünkü bu durum şu âyeti kerimenin kapsamına girmektedir. 'Kadınlarınızdan ay hali görmekten kesilenler ile henüz âdet görmemiş olanların iddetleri hususunda şüpheye düşerseniz, bilin ki, onların iddet beklemesi üç aydır.[767] Alimlerin genelinin görüşü budur.[768]

Hatırlatma: Cenazeler konusunda, iddetle ilgili hükümler ve iddetin âdabı açıklanmıştı.


[759] Bakara, 228.

[760] Ebû Dâvûd, 297; Tirmîzî, 126; İbn Mâce, 625; Bütün varyantlarıyla bir­likte 'hasefı' rivayettir.

[761] Talak, 4.

[762] Ahzâb, 49.

[763] Talak, 4.

[764] Kelime anlamı itibariyle, şaşırmış durumda kalan kadına denir. (Çev.)

[765] Şafiî, Müsned, 2/107.

[766] Desûkî, 2/470; el-Muğnî, 7/466.

[767] Talak, 4.

[768] Hanefî, Şafiî ve bir rivayete göre Hanbelî mezhebi bu görüştedir. Mâliki ve ikinci rİvavpt^ göre Hanbelî mezhebi, bu durumdaki kadının iddet süresinin bir yıl -kanamadan kesilen kadın gibi- olduğunu söylemişler­dir. Bkz- Fethu'l-Kadîr, 4/312; Desûkî, 2/470; MuğniTMuhtâc, 3/385; ehMu§r\î, 7/468