Düğünde Velime Yemeği:
 

Tanımı: Düğünlerde verilen yemeğe 'velîme' denir.

Hükmü: Evlenen erkeğin İmkânı nispetinde velîme yeme­ği vermesi -âlimlerin çoğunluğuna göre- 'müekked sünnettir'. İmam Şafiî ve bir rivayete göre imam Mâlik, vacip olduğunu söylemiştir. Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) velîme yemeği vermiş ve verilmesini de teşvik etmiştir.

Enes (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem), Zeynep binti Cahş ile evlendiği günün saba­hında, insanları davet etti, insanlar yemek yediler sonra da çık­tılar.[543]

Abdurrahman bin Avf (radiyallâhu anh) evlendiğinde, Pey­gamberimiz {sallallâhu aleyhi ve sellem), ona; «bir koyun dahi olsa, velîme yemeği ver1» buyurdu.[544]

Velîme yemeğinde koyun veya diğer hayvanların ikram edil­mesi şart değildir. Asıl olan Evlenen erkeğin maddi durumuna göre yemek ikramında bulunmasıdır. Nitekim Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem), Safiye validemizle evlendiğinde, ve­lime yemeği olarak 'hays' ikram etmiştir. Hays: Çekirdeksiz hur­ma, sadeyağ, keş ve undan yapılan bir yemektir.[545]

Vakti: Nikâh akdi esnasında mı, sonrasında mı, gerdeğe girilmeden önce mi, gerdekten sonra mı olmalıdır?

Velîme yemeği, gerdek günü veya sonrasında verilmelidir. Nikâh akdi esnasında değildir. Nitekim yukarıda zikredilen Enes (radiyallâhu anh)'m rivayeti bunu ifade etmektedir. 'Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem), Zeynep binti Cahş ile evlendiği gü­nün sabahında, insanları davet etti, insanlar yemek yediler sonra da çıktılar../

Bazı âlimler, velîme yemeği vaktinin nikâh akdinden, düğün sonuna kadar olduğunu belirtmişlerdir.[546]

Velîmeye davet: Evlenenin fakiriyle zenginiyle sâlih insan­ları davet etmesi müstehaptır. Çünkü Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem); 'Müminlerden başkasıyla arkadaşlık etme! Ye­meğini muttakilerden!Allah'tan korkup-sakınanlardan başkası yemesin!.[547] Davette, fakirlerin ve miskinlerin de nasiplendiril-mesi müstehaptır. Ebû Hureyre (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'En şerli yemek, zenginlerin çağrılıp, fakirlerin çağrılmadığı velime yemeğidir. Davete katılmayan kimse Allah'a ve Rasulüne isyan etmiş olur.[548]

Velîme yemeğine katılmak: Alimlerin çoğunluğu düğün­lerde velime yemeğine katılmanın, özür sahibi olmayanlar için 'vacip' olduğunu belirtmişlerdir. Buna delil olarak şunları zikret­mişlerdir;

İbn Ömer (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Rasuiullah (saîlallâhu aleyhi ve sellem); «Biriniz velime yemeğine davet edildiğinde, ona katılsın» buyurdu.[549]

Ebû Hureyre (radiyallâhu anh) anlatıyor; '.. .Davete katılma­yan kimse Allah'a ve Rasulüne isyan etmiş olur.[550]

Bu hükümde kadınlar da erkekler gibidir. Ancak davette kadınlarla erkekler arasında haram halvet ortamları oluşuyorsa katılmak caiz değildir.

Oruçlunun davet edilmesi durumu: Yukarıda zikredilen delillerden dolayı, oruçlunun velime yemeğine davet edilmesi durumunda-erkek olsun, kadın olsun- katılması vaciptir. Oruçlu davete katıldığında, eğer nafile oruç tutuyorsa, orucunu açıp-aç-mamakta muhayyerdir. Dilerse onlarla birlikte yer-içer ve oru­cunu daha sonra kaza eder; dilerse orucuna devam edip, davet sahibine dua eder. Nitekim Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem); 'biriniz yemeğe davet edildiğinde, icabet etsin. Dilerse yesin, dilemezse yemesin [551] bir başka rivayette de; 'biriniz ye­meğe davet edildiğinde icabet etsin. Eğer oruçlu değilse yesin; oruçlu ise (davet sahibine) dua etsin [552] buyurmuştur.

Yemek âdabı bölümünde zikredilen dualardan biriyle dua ediimelidir.

 
Velîmcye Katılmamak:
 

Özür sahibi olmayanlar için velimeye katılmanın vacip ol­duğu daha belirtilmişti. Özür kabul edilen durumlardan bazıları Şunlardır;

1. İçki, çalgı aletleri gibi münkerlerin bulunduğu bir ortamda verilen davetlere katılmak caiz değildir. Ancak oradaki münkerle-ri engellemek ve değiştirmek amacıyla gidilebilir. Münkerler orta­dan kaldırıldığında, katılmak tekrar vacip olur.

Ali (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Yemek yaptım ve Rasulul-hh (sallallâhu aleyhi ve sellem)'i davet ettim. Yemeğe geldiğinde evde resimler gördü ve geri döndü. Bunun üzerine ben; «Yâ Rasulullah! Annem babam sana feda olsun, geri dönmene sebep olan nedir?» dedim. Bana; «Evde, üzerinde resimler bulunan bir

örtü var. Hiç kuşkusuz, melekler içerisinde resim bulunan eve girmezler» buyurdu.[553]

2. Davete sadece zenginlerin çağrılıp, fakirlerin çağrılmama­sı durumunda davete katılmamak caizdir.

3. Davet sahibinin haramdan sakınmayan, şüpheli şeyler­den kaçınmayan birisi olması durumunda davete katılmamak caizdir.

4. Olumsuz hava şartlan, düşman korkusu, rnala veya cana zarar gelmesinden endişe edflraesi gibi, davete katılmayı engel­leyen, serî bir mazeretin bulunması durumunda katılmamak ca­izdir.

 
Gelin Hanımın Düğün Günü, Kocasının Misafirlerine Hizmet Etmesi Caizdir:
 

Sehl bin Sa'd (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Ebû Öseyd Es-Sâidîzifafında Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellemı davet etti. O gün, henüz yeni gelin olan, hanımı onlara hizmet etti. Sehl; «Biliyor musunuz, Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem)'e ne ikram etti? Onun için geceden bir çanağın içine birkaç hurma ıslattı. Yemeği yedikten sonra ona bunu ikram etti» dedi.[554]

Bu fitneden emin olunması durumundadır. -Allah, en doğ­rusunu bilendir-.


[543] Buhârî, 1428; Müslim, 5166; Tirmîzî, 3218; Nesâî, 6/136.

[544] Buhârî, 5169; Bkz. Fethu'l-Bârî, 9/237.

[545] Buhârî, 2048; Müslim, 1427.

[546] Merdâvî, el-İnsâf, 8/317.

[547] Ebû Dâvûd, 4832; Tirmîzî, 2506; Albânî, 'hasen' olarak derecelendir-miştir.

[548] Buhârî, 5177; Müslim, 1432.

[549] Buhârî, 5173.

[550] Buhârî, 5177; Müslim, 1432.

[551] Müslim, 1430; Ebû Dâvûd, 3722

[552] Müslim, 1431; Ebû Dâvûd, 3719; Beyhakî, 7/263.

[553] İbn Mâce, 3359; Ebû Ya'lâ, 436; Sahih rivayettir.

[554] Buhârî, 5176; Müslim, 2006; tbn Mâce, 1912.


 

Esselamu aleyküm.rabbim bizleri peygamber efendimizin sünnetine tabi kalan ve velime yemeğini allahın rızasını gözeterek herkese dağıtan kullardan eylesin inşallah...