Sayfayı Yazdır - Cuma namazının hükümleri

D- Cum'a Namazının Hükümleri:

Bu babta dört mes'ele vardır. Birincisi Cum'a'nın guslü, ikincisi, şehir dışında Cum'a namazının kime farz olduğu, üçüncüsü, Cum'a namazına hangi saatte gitmenin daha çok sevablı olduğu, dördüncüsü de, Cum'a ezanından sonra alım-satımın caiz olup olmadığı hakkındadır. [342]

Cum'a Günü Gusül:

Cum'a guslünün hükmünde ihtilâf etmişlerdir. Cumhur "Sünnettir", Zahirîler "Farzdır" demişlerdir. Cum'a namazının sıhhati için gusletmenin şart olduğu ise -kanaatimce- hiç kimse tarafından söylenmemiştir.

Bu ihtilâfın sebebi; bumevzudaki hadislerin çelişmesİdir. Çünkü Ebû Said el-Hudrî'den, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in,

«Her ergen olan kimseye Cum'a günü -cenabet guslü gibi- gusletmek vacibtir» [343] diye buyurduğu ve Hz. Âişe.(r.a.)'den de «Herkes çalıştığı iş elbisesi ile ve toz-ter içinde Cum'a namazına gidiyordu. Bunun için kendilerine yıkamaydınız.,..denildi» [344]dediği rivayet olunmaktadır ki birinci hadis ittifak ile sahihtir, ikinci hadisi de Ebû Dâvûd ile Müslim kaydetmektedirler. Ebû Said'in rivayet ettiği hadisin zahiri guslün vacib olduğunu göstermekte, Hz. Aişe (r.a.) hadisinin zahirinden ise, bunun bir ibâdet olmayıp temizlik için emredildiği anlaşılmaktadır.

Ayrıca,

«Kim Cum'a günü abdest alırsa ne kadar iyi bir şey yapmış olur ve eğer guslederse gusül daha efdaldır» [345]diye bir hadis daha vardır, fakat[346]

2. Şehir Dışında Oturanların Cum'a Namazı:

Şehir dışında oturanlara, kimisi «Cum'a namazı vacib değildir» kimisi; «Vacibtir» demiştir.

Vacibtir diyenler de, çeşitli görüşlere ayrılmışlardır. Kimisi, "Şehirden bir günlük uzaklıkta oturanlar Cum'a namazına gitmek zorundadırlar", demiştir. Bu görüş, şâzz (cumhura muhalif) bir görüştür.

Kimisi; uzaklığın üç mil olmasını, kimisi de ezan sesinin -çoğunlukla-duyulduğu uzaklığı -ki üç millik uzaklıktan duyulur- şart koşmuştur. Bu iki görüş de İmam Mâlik'ten naklolunmuştur. Bu mes'ele, vücub şartlan bahsinde yer almaktadır.Bu ihtilâfın sebebi; hadislerin bu babta çeşitli olmasıdır.

Zira rivayet olunmaktadır ki Peygamber (s.a.s) Efendimiz zamanında Medine yakınlarında bulunan köy sakinleri Cum'a namazına gelirlerdi[347]. Halbuki bu köyler, Medine'den üç mil uzaktı.

Ebû Dâvûd da Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in«Cum'a namazı ezan sesini duyanlara farzdır» buyurduğunu rivayet etmektedir.

«Cum'a namazı, geceleri ailesi yanında yatanlara (meskûn yerde oturanlara) farzdır» buyurduğu da rivayet olunmuşsa da zayıftır. [348]

3.Cum'a Namazına Erken Gidiş:

îmam Şafii ile bir cemaat«Kim Cum'a namazına ilk saatte giderse bir deve, ikinci saatte giderse bir sığır, üçüncü saatte giderse bir koç, dördüncü saatte giderse bir tavuk, beşinci saatte giderse bir yumurta kurban etmiş gibi (sevab kazanmış) olur» [349] hadisinde geçen bu saatlerin gün doğuşundan Cum'a namazı kılı-nıncaya kadar olan zamanın eşit parçalan olduğunu söyleyerek «Cum'a namazına ne kadar erken gidilirse, o kadar sevap kazanılmış olur» demişlerdir.

Kimisi «Giderse» diye tercüme ettiğimiz hadisteki fiilin zevalden sonra gitmek mânâsında olan RAVAH mastanndan geldiğine bakarak: «Bu saatler zevalden namaz kılınıncaya kadar olan zamanın kısa kısa lahzacıklandır» demiştir.

Kimisi de «Yalnız zevalden Önce olan zamanın parçalandır» demiştir ki en zahir olanı da budur. Çünkü zevalden sonra hemen namaza gitmek vacibtir. «Vacib, fazileti içerir» diyenlere göre ise, böyle değildir. [350]

4. Cum'a Namazı Sırasında Âlım-Satım:

Kimisi «Cum'a ezanının vakti girdikten sonra yapılan almı-satım akitleri fasittir», kimisi: «Değildir» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, aslında caiz olan bir şeyin herhangi bir sebepten dolayı yasaklanması, yasaklanan o şeyin fesadına da sebep olur mu, olmaz mı diye ihtilâf etmeleridir.

Güzel ve temiz giyinmek, misvak kullanmak ve güzel koku sürünmekten ibaret olan, Cum'a'nın diğer üç müstehabı hakkında -sahih hadisler [351] bulunduğu için- ihtilâf yoktur. [352]

[342] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/332.

[343] Buhârî, Ezan, 10/161, no: 858.

[344] Ebû Dâvûd, Taharet, 1/130, no: 352; Müslim, Cum'a, 7/1, no: 847.

[345] Ebû Dâvûd. Taharet, 1/13, no: 354.

[346] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/332-333.

[347] Buhârî, Cwm'fl,ll/15, no: 902; Müslim. Cum'a, 7/1, no: 847.

[348] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/333.

[349] Buhârî, Cum'a, 11/4, no: 881.

[350] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/334.

[351] Ebû Dâvûd, Taharet, 1/123, no: 343.

[352] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/335.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Bidayetül Müctehid => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 28 Ocak 2011, 21:04:35