Cuma Namazının Farzı İki Rekâttır:
 

Ömer bin Hattâb (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Kurban bayramı namazı iki rekâttır; Ramazan bayramı namazı iki rekâttır; Cuma namazı iki rekâttır. Peygamberiniz (sallallâhu aleyhi ve seîlem)'m lisanıyla bunlar tam olarak kılınır; kısaltma yapılmaz. Bu konuda iftira eden pe­rişan olur.[115]


Cuma Namazına Yetişmek:
 

İmamla birlikte bir rekâta yetişen, imam selam verdikten sonra diğer bir rekâtı tamamlar. İmam ikinci rekâtın rükûsundan doğrulduğu zaman yetişen ise, imam seiam verdikten sonra namazı dört rekât olarak kılar.

İbni Ömer (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Cuma günü bir rekâ­ta yetişen, yetişemediği bir rekâtı tamamlar. Eğer cemaate teşeh­hüt oturuşunda yetişirse, namazı dört rekât olarak kılar.[116]

İbni Mesûd {radiyallâhu anh} anlatıyor; 'Bir rekâta yetişen, Cuma'ya yetişmiş olur; (bir rekâta) yetişemeyen Cuma'ya yetişe-memiş olur; Bu nedenle o kişi dört rekât kılmalıdır.[117]

Enes (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Cemaat otururken yeti­şen, dört rekât kılar.[118]

Sahabelerin -Allah onlardan razı olsun- fetvalarından da anlaşıldığı gibi, ancak bir rekâta yetişildiğinde Cuma namazına yetişilmiş olur. Bu konuda sahabeler arasında herhangi farklı bir görüş bilinmemektedir. Birçok kişi, bunu sahabe icmâsı olarak nakletm iştir. [119]

Hanefi mezhebine göre, Cuma namazının farzına imam selam vermeden önce yetişen kişi Cuma namazına yetişmiş olur. Yetişemediği kısmı imam selam verdikten sonra yalnız olarak tamamlar. Sonradan imama yetişen kişi Cuma namazının farzını iki rekât olarak kılar. Bu ko­nuda Hanefî âlimleri Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem)'in; '(Cemaate) yetiştiğiniz yerden namazı kıhraz, kaçırdığınız kısmı da kaza ediniz' hadisini delil olarak almışlardır. [120]

 
Mescit Aşırı Kalabalık Olduğu Zaman:
 

1. Mescit aşın kalabalık olduğunda, rükû ve secdeler nasıl imkân bulunursa o şekilde yapılır. Örneğin, ön saftakinin beli üzerine veya îmâ ile yapılabilir.

Ömer bin Hattab (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Mescit aşırı kalabalık olduğu zaman kardeşlerinizin sırtı üzerine secde ede­bilirsiniz.[121]

2. insanlar mescide sığmadığı zaman, mescidin çevresindeki katlarda -fitneden emin olunduğu takdirde- imama uyarak na­maz kılmak caizdir. İmamla, imama uyan arasında duvar bulun­masının bir sakıncası yoktur. Nitekim Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) odasından, aralarında duvar bulunduğu halde sahabelere namaz kıidırmıştir.[122] Aynı şekilde Aişe (radiyallâhu anhâ) kendi odasında iken, mescitte küsûf namazı kılan cemaate uymuştur. [123]

 

Namaz Bittiğinde Hanımlar Ne Yapmalıdır?
 
Cuma'dan Sonra Nafile Namaz Kılmak:
 

Cuma nama­zından sonra iki veya dört rekât nafile namaz kılmak müstehaptır. Bu namazı hanımların evlerinde kılmaları daha faziletlidir.

İbni Ömer (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallallâ­hu aleyhi ve sellem) Cuma'dan sonra (mescitte) namaz kılmazdı. Gider, evinde iki rekât kılardı'. [124]

Ebû Hureyre (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sal­lallâhu aleyhi ve sellem) 'biriniz Cuma namazı kıldığında, Cuma namazından sonra dört rekât (nafile) namaz kılsın' buyurmuş­tur.[125]

 

Hatırlatma:
 

Cuma namazından sonra nafile namazı mescitte kılmak is­teyen, farz namazla nafile namazın arasını, ya yerinden ayrılarak veya bir konuşmayla ayırmalıdır. Es-Sâib bin Yezîd anlatıyor; 'Maksurede, Muâuiye ile birlikte Cuma namazı kıldım. Selam verince, olduğum yerden kalktım ve (nafile) namaz kıldım. (Muâ­uiye) içeri girdiğinde bana haber gönderdi ve; 'yaptığını bir daha yapma! Cuma'yı kıldıktan sonra, hiç konuşmadan veya yerini değiştirmeden namaz kılma. Çünkü Allah'ın Peygamberi (sallal­lâhu aleyhi ve sellem) bize böyle emretti' dedi. [126]


[116] İbni Ebî Şeybe, 2/128; Abdunezzâk, 5471; Beyhakî, 3/204; Sahih senetle rivayet edilmiştir.

[117] İbni Ebî Şeybe, 2/128; Abdurrezzâk, 5477; Beyhakî, 3/204; Sahih senetle rivayet edilmiştir.

[118] îbni Ebî Şeybe, 2/130; İbnü'l-Münzir, el-Evsat, 1853; Sahih senetle riva­yet edilmiştir.

[119] Mecmuu 1-Fetâuâ, 23/332.

[120] Hadisi altı hadis imamı rivayet etmiştir. Nasbu'r-Râye, 2/200; Fethu'l-Ka-dîr, 1/299; Keşşafu'l-Kmâ, 2/28-33; el-Muğnî, 2/312. (Çev.)

[121] Abdurrezzâk, 5469; Ahmed, 1/32; Beyhakî, 3/183; Sahih senetle riva­yet edilmiştir.

[122] Buhârî, 729.

[123] Buhââ 1053; Müslim, 2068.

[124] Buhârî, 937; Müslim, 822.

[125] Müslim, 882; Ebû Dâvûd. 1118; Tirmizî, 522.

[126] Müslim, 883; Ebû Dâvûd, 1129; Ahmed, 4/95.