Hadis ve Çevre Bilinci

HADİS VE ÇEVRE BİLİNCİ

GİRİŞ ÇEVRE VE DİN İLİŞKİSİ
Çevre sorunları genel olarak insan faaliyetleri sonucu ortaya çıkmaktadır.İnsanın çevreyle ilişkilerinin düzenlenmesinde hem fıtri ve ruhi özellikleri hem de içinde bulunduğu sosyo-ekonomik ve kültürel yapı önemli rol oynar.İnsan doğaya bir yandan olabildiğince değer verirken diğer yandan da yapmadığını bırakmamıştır.İnsan ve doğa arasnda manevi ve kültürel değerlerle örülmüş bir doku ve iletişim vardır.
Genel anlamda din,’’bir cemaatin sahip olduğu, kutsal kitap, Peygamber veya kurucu Tanrı kavramını da içnde bulunduran, inanç sistemi ve bu sisteme bağlı olarak yaptığı ibadet yerine getirmeye çalıştığı ahlaki kurallar bütünüdür.Din isanla beraber var olmuş,insanla beraber varlığını sürdükte ve hep insanla beraber var olacaktır.Tarihn her evresinde dinsiz insan olsa bile dinsiz taplum görülmemiştir.din insanlara güçveren, toplumu düzenleyen, fazilet ve iyiliğe yönelten, yanlızlığı sıkıntıları gideren,güven düygusu aşılayan,sadece insanlara mahsus bir dost ve arkadaştır.
Yeryüzü ilk insanın yaratılışından sonra binlerce sene dinlerin ve kutsal geleneklerin tanımladığı bir vizyon içinde hayatiyetini sürdürmüştür.büyük felaketler yaşanmışsa da üzerinde yaşan dünya çok büyük bir zarar görmemiştir.Dinler canlı haytı hem korumuşlar,hem de geliştirmişlerdir.
Din,fertleri mukaddes duygu alışkanlıklarda birleştiren,toplumları yükselten ve geliştiren bir kurumdur. İnsanlara yön veren,kanun ve nizamların ulaşamadığı yerlerde onları iyi ve faydalı şeyler yapmaya yönelten bir hayat düzenidir.Din haksızlığın,adaletsizliğin,kötülüğün vb düşmanıdır.Dinin zayıflaması,arkasından ahlaki ve hukuki suçları getirir.Çünkü din olmayınca ahlak için hiçbir yaptırım gücü kalmaz.helal haram anlayışı kalkar ve düzen sarsılır. Günümüz insansanının çevre konusunda harekete geçmesi kaçınılmazdır.Çünkü bu hareketi gerekli ve zorunlu kılan bilimsel bilgi veriler hiç de iç açıcı değildir.Buna rağmen insanbencillik ve hırsından dolayı çevreyi kirletip ekolojik dengeyi bozmaya devam etmektedir.işte dinden insanlara yeni ufuklar açması ve yaptıklarından vicdan muhasabesini yapmaya sevk etmesi beklenir.
ÇEVRE KAVRAMI
Çevre genel olarak.insan faliyetleri ve canlı varlıklar üzerinde hemen yada süre içinde dolaylı yada dolaysız bir etkide bulunabilecek fiziksel, kimyasal biyolojik ve toplumsal etkenlerin belirli bir zamandaki toplamıdır.Bu kavramı belirgin kılmak için bu tanım açıklandığında şu
temel öğeler açığa çıkmaktadır
1.İnsanla birlikte bütün canlılar
2.Cansız varlıklar
3.Canlı varlıkların eylemlerini etkileyen yada etkileyebilecek fiziksel,kimyasal,biyolojik,toplumsal nitelikteki tüm etkenler.Bu maddeler göz önüne alınarak çevre,canlı ve cansız varlıkların karşılıklı etkileşimlerinin bütünüdür.Çevrenin canlı öğeleri,nüfus türleri yani insanlar,bitki örtüsü,hayvan toplulukları,mikroorganizmalardan oluşur.Cansız ögeler,iklim,hava,su,yeryüzünün yapısıdır.canlı ve cansız öğeler sürekli etkileşim içindedirler. İnsanın içinde yaşadığı,varlığını,özelliğini ve niteliğini fiziksel olarak algıladığı ortama fiziksel çevre denir, doğal ve yapay olarak iki kategoriye ayrılır.İnsanın hazır bulunduğu ve oluşumuna katkıda bulunduğu çevreye doğal çevre denir,bilgi ve kültürüne bağlı olarak doğal çevresinde var olan eşyayı kullanmak sureti ile oluşturduğu çevreye de yapay çevre denir.
ÇEVRE SORUNLARI

Çevre sorunları,insan faaliyetleri nedeni ile çevresel değerlerin zarar görmesi sonucu ortaya çıkmıştır.
Dar anlamda çevre sorunları,hava,su,toprak ve gürültü kirliliği.Genel anlamda ise çevre sorunlarını bitkilerden,hayvan ve mikroorganizmalardan oluşan biyolojik çeşitliliğin zarar görmesi,şehirleşme ve nüfus yoğunluğu,enerji kaynaklarının tüketilmesi olarak sıralayabiliriz
.Çevre Sorunlarının Ortaya Çıkışı
Çevre sorunları birden bire ortaya çıkmamış,zamanla birikerek ve katlanarak kendini göstermeye başlamıştır. Kendi halinde uyumlu ve ahenk içerisinde devam etmekte olan tabii denge, bilerek veya bilmeyerek tabiatı bozan,doğal kaynakları hoyratça tüketen ve kirleten insan faktörü devreye girince sürdürülür olabilme yeteneğini kaybetmiş ve bozulmaya başlamıştır. Bu süreç sanayi inkılabından sonra ciddi anlamda hissedilmeye başlamıştır.köylerden şehirlere aşırı göç,hızlı ve plansız şehirleşme, hesapsız bir kaynak israfı hep hızlı sanayileşmenin ürünüdür. Ziraat, avlanma, orman hayvan kesimi gibi şeylerin bilgisizce yapılması.Düşmanlık,menfaat ve rakabet neticesi ortaya çıkan soğuk ve sıcak savaşlarda biyolojik,kimyasal ve nükleer silahların kullanımı ve denmesi ekolojik dengeyi bözmakta,bitki ve canlıları tahrip etmekte olumsuz etkileri kalıtım yoluyla nesiller boyu sürmektedir.
Sebepleri
Çevre sorunları ve sebepleri denildiği zaman akla ilk gelen kirlilik meselesi gelmekte.Oysa çevre kirliliğinin baş aktörünün,zihni ve ruhu kirlenmiş insani ve vicdani duyarlılıklarını kaybetmiş olan insanveinsanlık olduğu ortaya çıkmaktadır. Vahşi kapitalizme dayalı hayat felsefesini benimseyen insanın,bitmeyen arzu ve isteklerinin ürettiği suni ihtiyaçlarının giderek çoğalması ve bunların yeni ürünlerle sürekli tatmin edilmeye çalışılması dünyayı çöplüğe çevirmiştir

SÜNNET VE ÇERÇEVE

İnsan,çevre sorunlarının hem kaynağı hemde çözümüdür.Sorunun çözümü,öncelikle insanın evrendeki yeri, değeri,fıtri özellikleri gibi hususların bilinmesine bağlıdır.

İnsanın Çevresini Etkileyen Fıtri Özellikler

İnsanın ruhi ve akli değişim ve gelişiminin çevrenin şekillenmesinde önemli bir yeri vardır.O iyiliğe ve kötülüğe,hakka ve batıla, hayra ve şerre yönelebilecek kabiliyette yaratılmıştır.(beled.9/10.Şems,91/7)Bu kabiliyetteki insanı ALLAH kötülük yapmaktan sakındırarak zorlamaksızın iyiliğe teşvik etmiştir.(Buhari,Edeb 69.Müslim,Birr 14,15.104-105,Tirmizi,Zühd52).Bu teşvik ve sakındırmayı düstur edinme hususunda iki türlü insan tipolojisi ile karşılaşıyoruz.bunlardan birisi ahseni takvim özelliğine uygun olarak ,muttaki,şükreden,hayır işleyen , çevresini koruyan ve güzelleştiren insan,diğeri de esfele safilin özelliği taşıyan ,zalim, günahkar, nankör, kötülük işleyen ,çevreye ve çevresindekilere zarar veren insan.

Canlıların Uygun Bir Çevrede Yaşama Hakkı

İnsan da dahil canlıların en temel hakkı olan yaşama hakkı,çevrenin korunmasına bağlıdır.Çünkü çevreyi etkileyen şeyler canlıların hayatını da yakından ilgilendirir.Yanlız insan değil,her canlı kendini koruma ve savunma güdüsüyle donatılmıştır.Allahn yarattığı canı bir başkasının öldürme yetkisi yoktur.Hz.Peygamber,haksız yere adam öldürmeyi en büyük günahlardan sayar.(Buhari,Diyat1-2, müslim,İman 144) Haksız yere bir insanı öldürmek yasak olduğu gibi,ihtiyaç olmadan sırf zevk için hayvan öldürmek de yasaklanmıştır(Nesai,Dahaya 42, Müslim,Sayd 58-59, Tirmizi, Sayd 9)
Evrene Yaklaşım tarzı

Müslümanlar genelde dünyaya karşı iki farklı duruş sergilemişlerdir.Fakat bu duruşlar birbirlerinden tamamen ayrı ve uzak da değildir.bunlardan birisi bu dünyada insanın gözüne görünenlerin ve nefsin lezzet duyduğu şeylerin aslı olmayan seraplar,yok olup giden gölge, hayal,oyun ve oyuncaktan başka bir şey olmadığı vurgusudur.insandan istenense bu aldatıcı görüntülere aldanıp iltifat etmemesidir.(Bkz.Ali İmran,3/14-15, Nisa,4/77,Taha,20/131,Buhari,Rikak 3-4,Müslim,Zikir99,Tirmizi,Zühd 25).

Müslüman bir birey dünya ve içindeki aldatıcı şeyleri kalbinden sökmeli,onların basitliğini ve onlara aldanmanın tehlikesini idrak etmelidir.

HZ.PEYGAMBERİ’İN SÜNNETİNDE ÇEVRECİLİK
Müslüman bireyin hayatını yönlendirme,dünya görüşü geliştirme ve eylemlerine anlamlılık kaznadırmada Hz.Peygamber’in örnek bir şahsiyet ve önemli bir model olduğu apaçık bir gerçektir.
A.SÜNNETTE AĞAÇ VE YEŞİLLİK
1.Sünnette Ağaç ve Yeşillik Oluşturmayı Teşvik Düşünce ve Pisikolojik Boyut

Çeşitli vesilelerle Müslümanları ağaç dikmeye teşvik eden ve kendisi de bizzat ağaç diken Hz .Peygamber’in sünnetinde yeşil bitki örtüsü önemli yer tutar.Yine aynı şekilde Hz.Peygamber’in Medine’de Ebu Talha’nın bağışladığı,yeşil ağaçları,tatlı suyu,serin gölgesi ve tertip düzeni ile meşhur Beyraha adındaki bahçeyi zaman zaman ziyaret edip suyundan içip gölgesinde dinlendiğini de biliyoruz.Hz.Peygamberin bu ve buna benze tutumları,Müslümanların ağaç ve yeşilliğe yönelmelerinde teşvik edici psikolojik bir faktör olmuştur.

İbadet Boyutu

Pegamberimiz,elinde bir ağaç filizi varsa, kıyamet kopmaya başlasa bile eğer onu dikecek kadar zamanınız varsa dikin.(Buhari, el-Edebü’l-Müfred)diyecek kadar meseleye önem vermiş ve teşvik etmiştir. Uğradığı bir kabrin baş ve ayak ucuna iki yaş dal dikmesi üzerine kendisine sorarlar.Bu ölülere fayda verir mi sorusuna,O dalların yaş kaldıkları müddetçe orada yatanın azabının hafifleyeceğini ,buyurması(Buhari,Vudu 55-56, Müslim, Tahare111) ağaçlandırmayı teşvik etmiştir.
Mülk Edinme Vesilesi

O,Her kim boş,kuru ve çorak bir yeri(sulamak, ağaçlandırma...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın