> Forum > ๑۩۞۩๑ Açık Öğretim & İlitam Dunyasi ๑۩۞۩๑ > Dokuz Eylül İlitam > Hadis ve Hadis Metinleri > Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı  (Okunma Sayısı 5070 defa)
22 Nisan 2014, 08:43:25
Safiye Gül

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 15.436


« : 22 Nisan 2014, 08:43:25 »



EBÛ HANÎFE VE HANEFÎ USÛLCÜLERİN HADİS VE SÜNNET ANLAYIŞI
                                                                             
HANEFÎ USÛLÜNE GENEL BİR BAKIŞ
İmam Ebû Hanîfe (150/767)’nin ve Hanefî mezhebinin İslâm müesseseleri tarihinde önemli bir ağırlığı bulunmaktadır. Ebû Hanîfe Kelâm, Fıkıh ve Hadis alanında her çevre ve eğilimden birçok insanı etkilemiş ve onlar üzerinde derin izler bırakmıştır. Hanefî usûlcüleri kısmen tahrîce kısmen serbest  ictihada dayanan bir usûl oluşturmaya sevk etmiştir.
Ağırlık kazanan görüşe göre Ebû Hanîfe ve birinci dereceden öğrencileri usûle dair müstakil bir eser vermemişlerdir. Fakat usûle dair müstakil eseri olsun olmasın her Müctehid, yaptığı ictihadda zorunlu olarak bir usûl takip etmiştir. İmam Ebû Hanîfe’nin öğrencilerinin de usûle ilişkin ulaşılabilir müstakil bir eseri bulunmamaktadır. Bu anlamda Hanefî usûlü tarihinde göze çarpan ilk kişi, müesses/yerleşik Hanefî  usûlünün temellendirilmesinde karşımıza çıkan ilk isim, İsâ b. Ebân (220)’dır. İsâ b. Ebân’ın usûle dair iki kitabından söz edilmektedir.
Yerleşik Hanefî usûlündeki açıklamaların önemli bir kısmı, özellikle de Sünnet karşıtlarının kullandığı bilgiler, Ebû Hanîfe’ye ve onun birinci dereceden öğrencilerine ait değil, İsâ b. Ebân ve Cessâs gibi daha sonraki usûlcülere aittir.
Tahrîc; müctehidin hükme bağladığı fer’î fıkhî meselelerden yola çıkarak onun dayandığı usûlü tespit etme faaliyetidir.

EBÛ HANÎFE’YE GÖRE SÜNNET’İN ANLAMI, KAYNAK DEĞERİ, TASNÎFİ VE İFADE ETTİĞİ HÜKÜM

Sünnet’in Anlamı

Sünnet, kullanıldığı bağlama ve alana göre farklı mânâlar taşıyan bir kelimedir.Muhatapları itaate teşvik etme bağlamında ya da bid’at karşıtı olarak kullanıldığı zaman “dinde izlenen yol” mânâsına gelmektedir. Bu anlamdaki Sünnet, başta Kur’ân olmak üzere dinî herhangi bir delile dayanan bütün uygulamaları kapsamaktadır. Ancak usûlî anlamda yani istidlâl (delil olarak kullanma) sadedinde ve delil türlerini sıralama bağlamında kullanılan Sünnet kelimesi, Kur’ân haricinde Hz. Peygamber (s.a.v)’den sâdır olan söz, fiil ve takrîrleri ifade etmektedir. Hz. Peygamber (s.a.v.)’e, Sahâbe ve Tâbiûn’a ait söz ve uygulamalar için Sünnet yerine bazen Eser ve Hadis kelimelerini kullandığı da görülmektedir. Ebû Hanîfe’nin ve öğrencilerinin Hz. Peygamber, Sahâbe ve Tâbiûn’dan aktardığı söz ve uygulamaları ihtiva eden kitaplarına el-Âsâr ismi verilmesi de bu hususu teyit etmektedir.
Sünnet’in Tasnîfi
Yerleşik usûl şablonundan yararlanarak Ebû Hanîfe’nin Sünnet tasnîfini de iki başlık altında ele alabiliriz: Rivâyet açısından ve Kapsam açısından:

Sünnet’in “Rivâyet Açısından” Tasnîfi

Yerleşik usûlde Sünnet rivâyet bakımından, Mütevâtir, Meşhûr ve Âhâd gruplarına ayrılmaktadır. Ebû Hanîfe’de âhâd olan - âhâd olmayan ayrımı nettir; ancak mütevâtir-meşhûr ayrımı için aynı şeyi söylemek güçtür. Âhâd olmayan hadisler, ma’rûf sünnet, meşhûr sünnetve ihtilâfsız sünnet kelimeleriyle ifade edilmektedir. Mütevâtir hadisleri, kendi içinde“usûlî anlamda mütevâtir” ve “isnâda dayalı mütevâtir” şeklinde ikiye ayırmak mümkündür. Usûlî anlamda mütevâtiri kısaca; “yalan üzere anlaşmaları âdeten/aklen mümkün olmayan toplulukların -ilk kaynağa varıncaya kadar- aynı nitelikteki topluluklardan aktardıkları haber” şeklinde tanımlamak mümkündür. İlk kaynaklarda isnâda dayalı veya usûlî mânâda mütevâtir ifadelerine rastlanmamaktadır. Ebû Hanîfe’nin görüşlerinin gerekçelendirildiği ilk dönem eserlerinde bunun yerine özellikle Ma’rûf Sünnet, Meşhûr ve İhtilâfsız sünnet ifadeleriyle karşılaşmaktayız..

Sünnet’in “Kapsam” Açısından Tasnîfi

Kapsam bakımından Peygamberden sâdır olan fiilleri iki grupta inceleyebiliriz: Teşriî nitelikteki fiiller ve Hz. Peygamber’e mahsus olan fiiller. Kur’ân ve Sünnet’teki açıklamalardan bazı uygulamaların Hz. Peygamber’e mahsus olduğu ve örnek alınamayacağı anlaşılmaktadır. Bu uygulamalar literatüre hasâis adıyla geçmiştir.

İfade Ettiği Hüküm Açısından Sünnetin Kısımları

Sünnete ait farklı kısımların farz, vacip, nâfile ve müstehab olarak ifade edilmesi sonraya tekabül etse de bu konu, özü bakımından eskidir. İlk dönem eserlerinde yer alan bazı açıklamalardan hareketle, Ebû Hanîfe’nin de Hz. Peygamber (s.a.v.)’den sâdır olanbütün fiil ve tasarrufları aynı kategoride değerlendirmediğini ve nebevî icraatları farklı gruplarda mütâlaa ettiğini söyleyebiliriz. Ebû Hanîfe bu ayrımı yaparken yerleşik/sistematik Hanefî usûlündeki mevcut terminolojiyi kullanmamış, ama bu terimlerin tekabül ettiği mânâ ve içerikle örtüşen açıklamalarda bulunmuştur.
Ebû Hanîfe’nin namazda Fâtiha dışında başka âyetlerin de okunabileceği veya tesbih edilebileceğikonusunda Ebû Hureyre’den nakledilen hadise (Harezmî, Câmiu’l-Mesânîd, I/308-309) ve Hz. Ali ile Hz. Ebû Bekr’in tatbikatına dayandığı bilinmektedir (Şeybânî, el-Hucce, I/107-108). Üçüncü ve dördüncü rekatta sadece tesbih etmekle yetinilebileceğini veya sükût edilebileceğini söylemesi, onun namazdaki kıraat konusunda sonraki usûl eserlerinde belirtilen gerekçelerden hareket etmediğini göstermektedir. Fâtiha’nın okunuşu için verilen bu örnek, namazda tadîl-i erkan, tavaf, kurban, fıtır sadakası ve vitir gibi, içinde şüphe barındıran bir delille gerekli olduğu için adına vacip denilenibadetler için de geçerlidir. Kanaatimizce bu örneklerin hiçbirinde Ebû Hanîfe, usûl kitaplarında belirtilen gerekçelerden hareket etmiş değildir. Onun usûl anlayışında bu anlamda bir farz-vacip ayırımı yoktur.

HANEFÎ USÛLCÜLER TARAFINDAN BENİMSENEN ve EBÛ HANÎFE’NİN HABER-İ VÂHİD’İ KABÛLÜ HAKKINDA İLERİ SÜRÜLEN BAZI ŞARTLAR

Râvî ile İlgili Olarak İleri Sürülen Şartlar

Râvîye dair Hanefî usûlcüler tarafından benimsenen ve zaman zaman Ebû Hanîfe’ye nisbet edilen iki şart bulunmaktadır. Bunlar; fıkhu’r-râvî  ve râvînin kendi rivâyetine aykırı beyan ve davranışta bulunmaması (ta’nda bulunmaması) şeklinde ifade edilmektedir.      YerleşikHanefîusûlünegörekıyâsa(genel kurala) aykırı olan haber-i vâhidin kabulü için râvînin fakih olması gerekir. Genelde bütün usûl eserlerinde, özelde Hanefî usûlünde fıkhu’r-râvî denilince ilk anda akla gelen kişi Ebû Hureyre’dir. Mevcut Hanefî usûlünde kıyâsa aykırı haberler konusunda Ebû Hureyre (r.a.)’nin rivâyetlerine karşı olumsuz bir tavır bulunmaktadır..

Muhtevâ İle İlgili Şartlar

Kur’ân’a Arz Nedeniyle Reddedildiği İleri Sürülen Hadisler:
“Abdestte ALLAH’ın adını zikretmeyenin abdesti yoktur” hadisi; “Beytullahı tavaf etmek namazdır. Onun şartları da namazın şartları gibidir” hadisi; “Harem bölgesi âsîyi barındırmaz” hadisi; “Müslümanın besmelesiz kestiği hayvanın helâl olduğunu” ifade eden hadisler; Fâtıma bt. Kays’ın rivâyet ettiği “nafaka” hadisi; “Ölü, ailesinin kendisine ağlamasından ötürü azap görür” hadisi; “Musarrât” hadisi; “Yemin ve tekşahitle hükmedilebileceği” hadisi.
Umûmu’l-Belvâ’ya Arz Nedeniyle Reddedildiği İleri Sürülen Hadisler:
“Abdestte ALLAH’ın adını zikretmeyenin abdesti yoktur” hadisi; “Bir ölüyü yıkayan Kimse yıkansın. Ölüyü taşıyanlar ise abdest alsın” hadisi; “Kadına temastan dolayı abdest almak gerektiğini bildiren” hadis; “Ateşin temas ettiği şeylerden ötürü abdest alma” hadisi; “Hz. Peygamber (s.a.v)’in namazda besmeleyi sesli okuduğuna dair”hadis ve “Namazda elleri kaldırma (raf’u’l-yedeyn)” hadisi.
Kıyâsa Arz Nedeniyle Reddedildiği İleri Sürülen Hadisler:
“Ateşin temas ettiği şeylerden ötürü abdest alma” hadisi; Fâtıma bt. Kays’ın “nafaka”hadisi; “Musarrât” hadisi; “Ariyye” hadisi
“Ateşin Temas Ettiği Şeyleri Yemekten Ötürü Abdest Alma”
Tahâvî, Câbir b. Abdillâh’ın şöyle dediğini nakleder: “Rasûlullah (s.a.v.)’ın ateşte pişen şeyler konusundaki son uygulaması, [yemekten sonra] abdest almamak şeklinde idi. Yukarıdaki ihtimallerden sonuncusunu tercih eden Tahâvî, kıyâsın da abdest almamayı gerektirdiğini söyleyerek, konuyu bir de nazar (fıkıh mantığı) açısından pekiştirmeye çalışır ve bunun aynı zamanda Ebû Hanîfe’nin görüşü olduğunu kaydeder.

SÜNNET’İN KUR’ÂN’A GÖRE KONUMU

Usûl kitaplarındaki yaygın şemaya göre Sünnet, ya Kur’ân-ı Kerîm’deki hükümlere uygun hükümler ifade eder, veya Kur’ân’da yer alan hükümleri açıklar ya da Kur’ân’da hükmü bulunmayan meseleler hakkında hüküm vaz’ eder. Cumhûra (çoğunluğa) göre Kur’ân’daki umûmî ifadeler haber-i vâhid’le tahsîs edilebilir (İbnü’s-Sübkî, Cem’u’l-Cevâmi’, II/27). Hanefî usûlcüler ise, Kur’ân’da çok açık bir şekilde yer alıp herhangi bir âyet ya da meşhûr-mütevâtir bir hadis tarafından tahsîs edilmemiş, farklı bir mânâya ihtimâli olmayan, tefsir ve beyâna ihtiyaç duymayan ve seleften hiç kimse tarafından hâss kabul edilip ihtilâfa konu edilmeyen umûmî ifadelerin haber-i vâhidle tahsîs edilemeyeceğini söylerler (Cessâs, el-Fusûl, I/158-160). Kanaatimizce, başta Îsâ b. Ebân olmak üzere Hanefî usûlcülerin ileri sürdükleri bu kayıtlar ve kurallar tatbik edilirse, iki taraf (Cumhûr ve Hanefîler) arasındaki ihtilâf lafzî düzeye inecektir. Bir başka deyişle, gerekçeler farklı olsa bile sonuçların aynı olduğugörülecektir.



[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
« Son Düzenleme: 04 Mayıs 2014, 14:51:01 Gönderen: Hafize Aişe »
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı
« Posted on: 28 Mart 2024, 23:23:07 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı rüya tabiri,Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı mekke canlı, Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı kabe canlı yayın, Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı Üç boyutlu kuran oku Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı kuran ı kerim, Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı peygamber kıssaları,Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışı ilitam ders soruları, Ebû Hanife ve Hanefî Usûlcülerin Hadis ve Sünnet Anlayışıönlisans arapça,
Logged
30 Mart 2015, 21:28:27
hinita
Yeni Üyeler 2015
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 1


« Yanıtla #1 : 30 Mart 2015, 21:28:27 »

hadis soruları yokmu
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
30 Mart 2015, 23:30:09
okan2015
Yeni Üyeler 2015
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 1


« Yanıtla #2 : 30 Mart 2015, 23:30:09 »

hadis soruları yokmu
hocam bende arıyorum.bulursanız paylaşın lütfen.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
30 Mart 2015, 23:31:53
ღ۩Bilgin۩ღ
Admin
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 1.936


Site
« Yanıtla #3 : 30 Mart 2015, 23:31:53 »

hadis soruları yokmu
hocam bende arıyorum.bulursanız paylaşın lütfen.

Konuyla ilgili konu üzerinden bilgilendirme yapılacaktır. Sitemizi takip etmeye devam ediniz. Hoşgeldiniz...

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

17 Şubat 2016, 05:50:15
Sevgi.
Bölüm Görevlisi
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 17.948


« Yanıtla #4 : 17 Şubat 2016, 05:50:15 »

  Esselâmü Aleyküm Ve Rahmetüllah. Bu güzel bilgiler için Rabbim Razı olsun inşaAllah kardeşim. O kadar bilgiye ihtiyaç varki Mevlam ilmimizi artırsın inşaAllah..Amin
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes